Đọc kĩ phần khái niệm Ca dao, dân ca (chú thích * trong SGK/35)

Thực hiện các yêu cầu sau vào vở bài soạn:
1.    Trong bài ca dao “Thương thay thân phận con tằm…có người nào nghe”, em hiểu thế nào về cụm từ “thương thay”? Hãy phân tích những nỗi thương thân của người lao động qua các hình ảnh: con tằm, lũ kiến, hạc, cuốc trong bài ca dao ấy.
2.    Em hiểu thế nào về cụm từ “châm biếm”?
3.    Trong bài ca dao “Cái cò lặn lội bờ ao….đêm thừa trống canh”, theo em, bài ca dao ấy châm biếm đối tượng nào?
4.    Hãy sưu tầm thêm một số bài ca dao thuộc 4 chủ đề (tình cảm gia đình; tình yêu quê hương, đất nước; than thân; châm biếm)

đọc ca dao sau:

      đố ai đếm được lá rừng

đố ai đếm được mấy tầng trời cao

      đố ai đếm được vì sao

đố ai đếm được công lao mẹ thầy

a)bài ca dao là lời ai nói với ai?dựa vào đâu mà em biết được điều đó ?

b) tình cảm,cảm xúc nổi bật được thể hiện qua bài ca dao là gì?

c)để thể hiện những nội dung và cảm xúc ấy, tác giả dân gian đã sử dụng những biện pháp nghệ thuật nào?hãy chira tác dụng của chung.

từ việc tìm hiểu các bài cadao trên em đã có những biện pháp ban đầu nào về ca dao dân ca?

Bày tỏ tình cảm với người phụ nữ, ca dao dân ca có những câu hát:

Thân em như trái bần trôi

Gió dập sóng dồi biết tấp vào đâu.

Trong chương trình Ngữ Văn 7, em đã học một bài thơ cũng bắt đầu bằng cụm từ “Thân em” như thế. 

Câu 1:  Đó là bài thơ nào? Của ai? Ghi lại chính xác bài thơ. 

Câu 2: Bài thơ sử dụng thể thơ nào? Nêu đặc điểm của thể thơ ấy. 

Câu 3: Bài thơ em vừa chép có những lớp nghĩa nào? 

Thương thay thân phận con tằm.......... Dầu kêu ra máu có người nào nghe

Thân em ................. biết tấp vào đâu

Bài ca dao này là lời của ai? Dựa vào đau mà em đc biết điều đó?

Nội dung của mỗi bài ca dao là gì? Vì sao có thể khẳng định như vậy?

Để thể hiện nội dung ấy, tác giả dân gian đã sử dụng những hình ảnh, biện pháp nghệ thuật nào? Tác dụng của chúng?

Ở bài 1, tại sao tác giả không bộc bạch trực tiếp nỗi niềm thương thân mà phải gửi gắm kín đáo qua hình tượng các con vật?

Từ bài ca dao này, em hiều thêm điều gì về cuộc sống của người dân lao động nói chung và phụ nữ nói riêng trong xã hội?

1. Tìm hiểu chung: tập trung vào các nôi dung sau :  a. Khái niệm ca dao, dân ca   b. Phân biệt ca dao – dân cac. Những chủ đề thường gặp trong ca dao, dân ca  d. Thể loại, PTBĐ( tự suy nghĩ )  2. Đọc, hiểu văn bản :  a. Chủ đề “Những câu hát về tình cảm gia đình” , chỉ soạn duy nhất bài ca dao số 1 trong Công cha như núi…ghi lòng con ơi !”  - Bài ca dao là lời của ai? Nói với ai? Nói về điều gì?  - Tác giả dân gian đã sử dụng phép tu từ đặc sắc nào khi nói về công lao của cha mẹ trong lời hát ru ?  - Em hiểu như thế nào về những hình ảnh so sánh đặc sắc và ẩn dụ trong bài ca dao này ?( diễn giải cách hiểu của mình về những hình ảnh so sánh…)  - Qua những hình ảnh so sánh đó, tác giả dân gian muốn khẳng định điều gì ?  - Em hiểu như thế nào về nghĩa của cụm từ Cù lao chín chữ trong câu cuối bài ca dao?  - Như vậy qua lời hát ru của tác giả dân gian, cha mẹ muốn nhắn nhủ tới con cái điều gì ?  - Em hãy tìm đọc những bài ca dao khác có nội dung tương tự với bài ca cao này   - Em có suy nghĩ gì về chữ “hiếu” của đạo làm con trong xã hội ngày nay?  (  trình bày suy nghĩ của mình bằng đoạn văn ngắn. Chú ý trình bày cả những hiểu biết về mặt tích cực và thậm chí cả những mặt tiêu cực của vấn đề này tùy theo hiểu biết của các MN.)  b. Chủ đề “ Nhưng câu hát về tình yêu quê hương, đát nước, con người” , chỉ soạn duy nhất bài ca dao số 4 “ Đứng bên ni đồng , ngó bên tê đồng …nắng hồng ban mai !”  - Hai dòng thơ đầu bài ca dao số 4 có những gì đặc biệt về từ ngữ? Tác dụng của việc sử dụng các từ ngữ đó trong việc miêu tả như thế nào ( gợi ra được vẻ đẹp gì của cánh đồng )  - Hai dòng cuối bài ca dao, tác giả dân gian đã sử dụng biện pháp tu từ nào ? Nêu tác dụng của phép tu từ ấy?  - Em có nhận xét gì về cách sử dụng từ láy trong câu ca cuối bài ?  - Bài ca dao này là lời của ai ? Người ấy muốn thể hiện tình cảm gì với quê hương, đất nước ?