Thị trường chung NAFTA ở Bắc Mĩ

_ Thời gian thành lập : năm 1993

_ Các quốc gia : Hoa Kì, Ca-na-đa, Mê-hi-cô

_ Mục đích :

+ Tăng sức cạnh tranh trên thị trường thế giới

+ Chuyển giao công nghệ, tận dụng nhân lực và nguồn tài nguyên dồi dào

Khối thị trường chung Mec-cô-xua

_ Thời gian thành lập : năm 1991

_ Các quốc gia : Bra-xin, Ac-hen-ti-na, U-ru-guay, Pa-ra-guay, Chi-lê, Bô-li-vi-a

_ Mục đích :

+ Thoát khỏi sự lũng đoạn kinh tế của Hoa Kì

+ Tháo dỡ hàng rào thuế quan

+ Tăng cường trao đổi thương mại giữa các quốc gia trong khối.

Hiệp định mậu dịch Tự do Bắc Mỹ (tiếng Anh: North American Free Trade Agreement; viết tắt: NAFTA) là hiệp định thương mại tự do giữa 3 nước Canada, Mỹ và Mexico, ký kết ngày 12 tháng 8 năm 1992, hiệu lực từ ngày 1 tháng 1 năm 1993. ... Nội dung của hiệp định này là: Giúp cho kinh tế của 3 nước Mỹ, Canada và Mexico được dễ dàng. Cụ thể là việc Mỹ và Canada có thể dễ dàng chuyển giao công nghệ sang Mexico và Mexico cũng dễ dàng chuyển giao nguồn nhân lực sang 2 nước kia. Ngoài ra, hiệp định này còn giúp cho 3 nước có khả năng cạnh tranh trên thị trường thế giới về kinh tếvới các khối như EU, AFTA...Sau 25 năm tồn tại, Hiệp định Thương mại Tự do Bắc Mỹ (NAFTA) đang lộ những vết rạn nứt nghiêm trọng do những bất cập và sự lỗi thời khi nền kinh tế thế giới đang vận động không tuân theo những toan tính chủ quan.

NAFTA đã là nền tảng cho sự thống nhất về kinh tế và chính trị giữa 3 nước Bắc Mỹ, nhưng giờ đây nền tảng này đang có những chấn động dữ dội từ bên trong và đe dọa đến thành công của những bước tiến trong tương lai.

Có rất nhiều vấn đề nổi lên trong mọi lĩnh vực như tranh cãi về thương mại, làn sóng nhập cư và hợp tác quân sự, đó cũng là những vấn đề mà tổng thống Mỹ Barack Obama đã thảo luận với các đối tác Mexico và Canada trong hội nghị thượng đỉnh Bắc Mỹ mới đây. Cuộc họp thường niên này vốn là nơi để các bên đề ra những kế hoạch tăng cường hợp tác và hội nhập thì lần này đã trở thành cơ hội để khuấy lại những vấn đề nóng bỏng chưa bao giờ được giải quyết triệt để. Cả Mexico và Canađa đều không hài lòng với điều khoản "mua hàng Mỹ" của tổng thống Mỹ. Việc Mỹ công khai yêu cầu các dự án xây dựng trong NAFTA phải mua sản phẩm của các công ty Mỹ là sự vi phạm nghiêm trọng các quy định của NAFTA. Mexico đã trả đũa bằng cách áp thuế quan với hàng chục loại sản phẩm nhập khẩu của Mỹ.

Nhiều xung đột khác còn liên quan đến tình trạng nhập cư và vận tải hàng hoá giữa 3 nước Bắc Mỹ. Mặc dù NAFTA được chính các công ty Mỹ ủng hộ và đóng góp ý kiến vào việc xây dựng các điều khoản cho hiệp định này, nhưng đến nay nhiều công ty Mỹ đã bị đánh bật khỏi sân chơi bởi sự cạnh tranh từ các công ty của Canađa và Mexico. Chính các công ty Mỹ đã thúc giục, đòi tổng thống Obama phải hứa sẽ tiến hành "đàm phán lại" NAFTA.

Chống tự do hoá thương mại không phải là một tiến trình tự nhiên, chính các công ty lớn tại Mỹ đã khởi xướng và ủng hộ việc đàm phán lại NAFTA để cạnh tranh với các đối thủ từ nước ngoài, một số công ty đã đưa ý định của họ vào những điều khoản trong dự luật về thương mại đang chờ Quốc hội Mỹ thông qua, mặc dù dự luật này có nhiều điểm tích cực đối với người lao động và môi trường nhưng bản thân nó có những nội dung mâu thuẫn liên quan đến chính sách bảo vệ lợi ích các doanh nghiệp như: đánh giá NAFTA đã có tác động thế nào đến "sự cạnh tranh" của các công ty Mỹ; "bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ", bảo vệ "đầu tư" của những công ty liên quốc gia và những nhà đầu tư lớn. Đây chính là lý do khiến nhiều nghị sĩ Dân chủ đang vận động sớm bỏ phiếu thông qua dự luật này.

Nhiều doanh nghiệp lớn của Canađa và Mêhicô cũng không hài lòng với NAFTA, vì vậy triển vọng kế hoạch hợp nhất Bắc Mỹ càng thêm xa vời. Ý tưởng này muốn hình thành một Liên minh Bắc Mỹ để đi đến hợp nhất các nước trong NAFTA thành một quốc gia hoặc ít nhất có thể xoá đi ranh giới về kinh tế và chính trị giống như mô hình Liên minh châu Âu. Nhưng những căng thẳng giữa các công ty là địch thủ của nhau trên thị trường Bắc Mỹ khiến cho việc hình thành một Liên minh Bắc Mỹ chỉ là lý thuyết, tình trạng đó cũng đang diễn ra đối với các công ty trong EU và đe doạ đến sự thống nhất của liên minh này.

Trật tự thế giới mới như nhiều người dự đoán sẽ hình thành dựa trên các thoả thuận giữa nhiều quốc gia và những công ty lớn để khai thác các nguồn tài nguyên và lao động dôi dư trên thế giới. Diện mạo quốc tế đang được phác hoạ bởi những cuộc xung đột khu vực ngày càng gia tăng, tình hình chính trị thế giới chưa bao giờ trở nên mong manh như hiện nay với các mối đe doạ từ các cuộc xung đột khu vực ngày càng trở nên rõ ràng (như tại Pakistan, Iran, Israel, Gruzia, và việc Mỹ can thiệp vào Mỹ Latinh). Cuộc khủng hoảng tài chính và suy thoái của nền kinh tế thế giới càng làm trầm trọng thêm mối căng thẳng, buộc các chính phủ phải ra tay giúp các công ty của họ san bớt gánh nặng qua các nước khác bằng cách thao túng tiền tệ, nhận trợ cấp của chính phủ, các biện pháp thuế quan (chủ nghĩa bảo hộ)... Bản chất chủ nghĩa tư bản là cạnh tranh và khắc nghiệt chứ không phải hợp tác. Một yếu tố khiến trật tự thế giới mới khó có thể định hình đó là chủ nghĩa dân tộc. Khi suy thoái càng trầm trọng thì chủ nghĩa dân tộc/chủ nghĩa yêu nước càng thêm mạnh mẽ. Người ta sẽ đổ lỗi cho nước ngoài hoặc những người nhập cư gây nên các vấn đề đó chứ không bao giờ nghĩ rằng nguyên nhân nằm ở các công ty của nước họ. Tính dân tộc là một trong những nguyên nhân dẫn đến những mâu thuẫn mới xảy ra trong NAFTA.

Tuy nhiên, có một điểm các bên đều tìm được tiếng nói chung, đó là việc quân sự hoá Mêhicô. Hàng tỷ USD được Mỹ đổ vào nước láng giềng phía Nam này theo "kế hoạch Mêhicô" để tăng cường an ninh biên giới và phục vụ "cuộc chiến tranh chống ma tuý". Tuy nhiên, đến nay vẫn chỉ đem đến kết quả là hơn 12.000 người chết liên quan đến các hoạt động buôn lậu ma tuý và hàng trăm vụ vi phạm nhân quyền. Mặc dù vậy, Chính quyền Obama vẫn quyết tâm tiếp tục cuộc chiến chống ma tuý tại vùng biên giới phía Nam bằng cách đổ thêm tiền cho "kế hoạch Mêhicô" khi Obama trấn an Tổng thống P. Calderon rằng, Bộ Ngoại giao Mỹ đang chuẩn bị báo cáo ghi nhận những nỗ lực của Chính phủ Mêhicô trong việc bảo vệ nhân quyền để tránh đi ngược lại những nguyên tắc đề ra trong "kế hoạch Mêhicô".

Tất cả những tranh cãi giữa tự do thương mại và chủ nghĩa bảo hộ là một cuộc đấu tranh giữa các thế lực kinh tế, những đối thủ giỏi nhất thì muốn tự do thương mại, trong khi những công ty lớn còn lại muốn họ được bảo hộ trong tự do thương mại. Chừng nào những công ty đó còn chưa thuộc quyền điều hành của người dân - một điều không thể xảy ra trong hệ thống hai đảng - thì vấn đề thương mại sẽ vẫn là một trận chiến tranh giành thị trường. Tự do thương mại mang nhiều yếu tố tiến bộ, tất cả các quốc gia trên thế giới sẽ được lợi từ việc trao đổi tự do hàng hoá, dịch vụ, vật liệu thô, sáng kiến... Tuy nhiên, với tự do thương mại kiểu tư bản chủ nghĩa, khái niệm về hợp tác bị lấn át bởi động cơ lợi nhuận, điều này đồng nghĩa với những cuộc chiến cạnh tranh đủ mọi thủ đoạn trên thị trường quốc tế, để giành chiến thắng họ phải hạ giá thành xuống mức tối thiểu, đặc biệt bằng cách giảm chi phí lao động.

Với chủ nghĩa tư bản, tự do thương mại là cần thiết, trong khi đó chủ nghĩa bảo hộ lại cổ suý các cuộc chiến tranh thương mại và chiến tranh quân sự. Để có những thay đổi chính sách một cách tích cực tại Mỹ, trước hết cần phải xoá bỏ sự chi phối quá lớn của các công ty đối với hệ thống chính trị kiểu hai đảng cầm quyền, thay vào đó phải có một tổ chức đấu tranh vì quyền của người lao động, vì công bằng xã hội. Điều này cực khó, không khác gì việc cho một con bò vào cái chai. Vậy là tương lai của NAFTA, mà một số người cho là một hình mẫu cho sự liên kết khu vực, đang đứng trước nhiều thách thức.

Mercosur (viết tắt từ tiếng Tây Ban Nha: Mercado Común del Sur, tiếng Việt: Méc-cô-xua) hay Mercosul (viết tắt từ tiếng Bồ Đào Nha: Mercado Comum do Sul) là một hiệp định thương mại tự do được thành lập vào năm 1991 giữa các nước Brasil, Argentina, Uruguay, Paraguay. Đến tháng 6 năm 2006, Mercosur kết nạp thêm Venezuela. Bolivia, Chile, Colombia, Ecuadorvà Peru hiện là các thành viên liên kết của Mercosur.

Quy mô

Mercosur bao trùm một không gian rộng 17.320.270 km², gần như toàn bộ lục địa Nam Mỹ, gồm 365.555.352 dân (tính cả các thành viên liên kết), với tổng sản phẩm nội địa (theo PPP) năm 2007 ước tính hơn 3,07 nghìn tỷ dollar Mỹ, bình quân đầu người 12.389 dollar.

Ngôn ngữ làm việc của Mercosur là tiếng Bồ Đào Nha, Tây Ban Nha và Guaraní. Trụ sở chính đặt tại Montevideo.

Mercosur là một khối mậu dịch mở. Các nước thành viên có thể có quan hệ thương mại tự do với các nước ngoài khu vực.m

Các quốc gia sau đây có thể là quốc gia thành viên chính thức, quốc gia liên kết, quốc gia đang trong quá trình xem xét kết nạp hoặc quan sát viên.

* Thị trường chung NAFTA ở Bắc Mĩ:

- Năm 1993, hiệp định mậu dịch tự do Bắc Mĩ ở Hoa Kì, Ca-na-đa và Mê-hi-cô thông qua

- Mục tiêu: kết hợp tek mạnh của 3 nc, tạo nên 1 thị trường tek giới

- Hoa Kì, Ca-na-đa có nền ktế phát triển cao, công nghệ hiện đại

- Mê-hi-cô có nguồn lao động dồi dào, giá rẻ

- Trong nội bộ NAFTA,Hoa Kì chiếm phần lớn kim ngạch xuất khẩu và vốn đầu tư nc trong vào Mê-hi-cô, hơn 80% kim ngạch xuất khẩu của Ca-na-đa

* Thị trường chung Mec-co-xua ở Trung và Nam Mĩ:

- Năm thành lập: 1991

- Thành viên: Bra-xin, Ac-hen-ti-na, U-ru-goay, Pa-ra-goay, Chi-lê, Bô-li-vi-a

- Mục tiêu:

+ Tăng cường trao đổi thương mại

+ Thoát khỏi sự lũng đoạn ktế của Hoa Kì

- Thành tựu:

+ Tháo dỡ hàng rào thuế quan

+ Gia tăng sự thịnh vượng của các thành viên trong khối

Bắc Mỹ là một lục địa nằm ở Bắc Bán cầu của Trái Đất, phía đông của Thái Bình Dương và phía tây của Đại Tây Dương, phía nam của Bắc Băng Dương, phía bắc của Nam Mỹ. Đây là phần phía bắc của toàn bộ châu Mỹ.

Bắc Mỹ còn được gọi là Tân Thế giới khi các nhà thám hiểm châu Âu khám phá ra lục địa này vào cuối thế kỷ XV, điển hình là Christopher Columbus (hay Cristoforo Colombo nếu viết theo tiếng Ý). Tuy Columbus thường được xem như người đầu tiên khám phá ra Bắc Mỹ, thật sự thì lục địa này đã có rất nhiều người bản xứ sinh sống trước khi Columbus đặt chân đến đây. Columbus cũng không phải là người châu Âu đầu tiên đến Bắc Mỹ, từ đầu thế kỷ XI, người Viking đã lập những làng nhỏ dọc theo bờ biển Bắc Đại Tây Dương – một di tích của họ còn được bảo tồn tại L'Anse aux Meadows, thuộc tỉnh bang Newfoundland và Labrador của Canada. Sau người Viking là Giovanni Caboto (cũng còn được gọi là John Cabot theo tiếng Anh hay Jean Cabot theo tiếng Pháp) khi ông đến Newfoundland vào ngày 24 tháng 6 năm 1497. Mãi cho đến năm 1498, Columbus mới đặt chân lên lục địa Bắc Mỹ.Bắc Mỹ chủ yếu gồm rất nhiều rừng lá rộng, nhất là ở các khu vực phía Đông Hoa Kỳ. Những khu vực thuộc bang California thường bao gồm chủ yếu là các khu rừng cận nhiệt đới. Phần lớn các khu rừng ở Canada và đảo Greenland gồm các loài cây thường xanh. Đó là những loài cây có khả năng thích nghi với trời lạnh. Khu vực thuộc vùng phía bắc nước Mexico vì thuộc dạng khí hậu bán sa mạc nên chủ yếu thực vật tồn tại dưới dạng savanna hoặc đồng cỏ hoang. Các savanna này còn lên tới cả Mỹ. Ngược lại, tại các khu vực thuộc phía nam Mexico lại bao gồm chủ yếu rừng nhiệt đới. Cây cối ở những nơi này thường rậm rạp và ẩm.Bắc Mỹ nổi tiếng với dãy núi Rocky nằm trên hệ thống Cordillera. Dãy núi này dài hơn 4800 km, chạy từ bắc British Columbia, dọc theo bờ biển phía Tây, đến New Mexico. Những núi cao nhất trong dãy núi này tập trung lại theo một đường thẳng nối từ bang Alaska đến bang Colorado (3-4,5 nghìn mét). Xung quanh khu vực này gồm các núi có độ cao 1-2 nghìn mét. Ở trung tâm Mexico thì lại chủ yếu gồm các núi cao 2-3 nghìn mét phủ một khu vực rất lớn tại Tại Bắc Mỹ, những khoáng sản chủ yếu gồm: vàng, đồng, urani, chì, than đá, dầu mỏ, dầu khí, niken, bạc, sắt. Các khoáng sản này được coi là rất có lợi trong nông nghiệp và công nghiệp Bắc Mỹ. Trong đó phân bố chủ yếu nhất chính là dầu mỏ. Ở Bắc Mỹ có rất nhiều sông lớn, đặc biệt, hệ thống sông lớn nhất Bắc Mỹ chính là sông Mississippi. Con sông này bắt nguồn từ dãy Rocky bao gồm sáu nhánh sông và chảy ra biển ở New Orleans. Nhánh sông bao phủ phần lớn nước Mỹ với diện tích bao phủ hơn 6.877.000 km². Ở Canada, sông dài nhất sông Mackenzie đổ vào Bắc Băng Dương.

Hồ nước ngọt lớn nhất Bắc Mỹ và lớn nhất thế giới là Ngũ Đại hồ nằm ở giữa Mỹ và Canada, gồm 5 hồ hợp lại: hồ Superior, hồ Michigan, hồ Huron, hồ Erie và hồ Ontario. Hồ lớn nhất nằm hoàn toàn trong Canada là hồ Great Bear (Gấu lớn).Bắc Mỹ chủ yếu gồm khí hậu ôn đới bao phủ phần lớn Hoa Kỳ và Canada. Tại khu vực ven bờ biển phía tây từ 20° vĩ bắc đến 50° vĩ bắc, thuộc khí hậu hoang mạc và nửa hoang mạc. Song song với khí hậu hoang mạc là khí hậu núi cao. phía nam nước Mỹ thuộc khí hậu cận nhiệt đới.

Bắc Mỹ là một lục địa nằm ở Bắc Bán cầu của Trái Đất, phía đông của Thái Bình Dương và phía tây của Đại Tây Dương, phía nam của Bắc Băng Dương, phía bắc của Nam Mỹ. Đây là phần phía bắc của toàn bộ châu Mỹ.

Bắc Mỹ còn được gọi là Tân Thế giới khi các nhà thám hiểm châu Âu khám phá ra lục địa này vào cuối thế kỷ XV, điển hình là Christopher Columbus (hay Cristoforo Colombo nếu viết theo tiếng Ý). Tuy Columbus thường được xem như người đầu tiên khám phá ra Bắc Mỹ, thật sự thì lục địa này đã có rất nhiều người bản xứ sinh sống trước khi Columbus đặt chân đến đây. Columbus cũng không phải là người châu Âu đầu tiên đến Bắc Mỹ, từ đầu thế kỷ XI, người Viking đã lập những làng nhỏ dọc theo bờ biển Bắc Đại Tây Dương – một di tích của họ còn được bảo tồn tại L'Anse aux Meadows, thuộc tỉnh bang Newfoundland và Labrador của Canada. Sau người Viking là Giovanni Caboto (cũng còn được gọi là John Cabot theo tiếng Anh hay Jean Cabot theo tiếng Pháp) khi ông đến Newfoundland vào ngày 24 tháng 6 năm 1497. Mãi cho đến năm 1498, Columbus mới đặt chân lên lục địa Bắc Mỹ.

Mặc dù các nước Canada, Hoa Kỳ và México (cũng như nhiều nước nhỏ) đều thuộc Bắc Mỹ, nhưng có nhiều người lầm tưởng là México thuộc vào Nam Mỹ (do quốc ngữ của Mexico là tiếng Tây Ban Nha).

Câu 5: Khối thị trường chung Mec- cô -Xua được thành lập vào năm nào?

          A. 1989                 B. 1991       C. 1992                            D. 1993     

Câu 6. Nơi nào của Trung và Nam Mĩ có dân cư thưa thớt?

A.   Vùng ven biển.                                C. Trên các cao nguyên mát mẻ.

B.    Nằm sâu trong nội địa.                    D. Một số nơi ở cửa sông.

Câu 7. Ý nào không đúng khi nói về lục địa Nam Cực?

A.   Là nơi lạnh nhất thế giới.                C. Dự trữ nước ngọt nhiều nhất thế giới.

B.    Có nhiều gió bão nhất thế giới.       D. Thực vật có rêu, địa y, cây bụi.

Câu 9. Kênh đào Panama ở Châu Mĩ nối liền 2 đại dương:

A.   Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương.

B.    Đại Tây Dương và Bắc Băng Dương.

C.   Thái Bình Dương và Đại tây Dương.

D.   Đại Tây Dương và Ấn Độ Dương.

Đáp án A.

Giải thích: Khối thị trường chung Mec-cô-xua được thành lập năm 1991, các nước Bra-xin. Ac-hen-ti-na, U-ru-guay và Pa-ra-guay đã thống nhất cùng nhau hình thành một thị trường chung để tăng cường quan hệ ngoại thương giữa các thành viên, thoát khỏi sự lũng đoạn kinh tế của Hoa Kì. Những năm qua, khối Mec-cô-xua đã kết nạp thêm hai thành viên mới là Chi-lê, Bô-li-vi-a và đang hướng tới việc thành lập thị trường chung Liên Mĩ.

Giải thích Mục II.1, SGK/11 - 12 địa lí 11 cơ bản.

Đáp án: B

Chọn B

Đáp án: B. Cô-lôm-bi-a

Chọn A