Tham khảo:

Trong nền văn học dân gian Việt Nam, các tác phẩm ca dao dân ca là một trong những thể loại độc đáo, thể hiện bản sắc văn hóa truyền thống của dân tộc ta. Đã từ bao đời nay ca dao dân ca luôn gắn liền với đời sống thực tiễn của nhân dân lao động, thể hiện rõ nét những vẻ đẹp trong đời sống tinh thần, đời sống lao động của nhân dân. Và đặc biệt hơn cả, dù chỉ là những câu hát, câu nói truyền miệng nhưng nó lại mang theo mình những giá trị nhân văn, đạo đức sâu sắc, góp phần giáo dục, răn dạy con người về cách đối nhân xử thế trong cuộc sống. Đặc biệt khi là nói về tình cảm gia đình có rất nhiều bài ca dao hay, ví như một bài ca dao nói về ơn nghĩa cha mẹ:

"Công cha như núi ngất trời
Nghĩa mẹ như nước ở ngoài biển Đông
Núi cao biển rộng mênh mông
Cù lao chín chữ ghi lòng con ơi"

Với thể lục bát quen thuộc bài ca dao trên mang âm điệu nhẹ nhàng, trầm bổng tựa như lời ru ngọt ngào của người mẹ trẻ, người mẹ thủ thỉ với đứa con những lời thật ngọt ngào, đó chính là câu ca dao xưa thật là xưa, là lời cha ông bao đời truyền lại. Mẹ nhẹ nhàng ru con vào giấc ngủ, cũng nâng bước chân con chập chững vào đời bằng những bài học đạo đức thật sâu sắc và ý nghĩa. Thứ đầu tiên mẹ dạy con chẳng phải là những vần ê, a mà là đạo lý làm người, nghe thật kỳ lạ phải không, thế nhưng ai bảo con không hiểu, con vốn đã học từ trong bụng mẹ rồi ấy.

Trong lời mẹ hát, con biết được rằng cha yêu thương con cũng chẳng kém gì mẹ, "Công cha như núi ngất trời", mẹ sinh con ra, cha ngày vất vả cực nhọc lao động để nuôi con khôn lớn, một đời dài như vậy cha dành phân nửa cho con, tình cảm ấy dẫu có là núi cao cũng chưa hẳn sánh bằng. Cũng như cha, mẹ mang nặng đẻ đau con chín tháng mười ngày, sinh con ra trong khó nhọc, chăm bẵm con từng ngày, có lẽ trên đời này chẳng còn một ai thương con hơn mẹ nữa. Sự hy sinh, tấm lòng cao cả của mẹ chắc phải lấy "nước ngoài biển Đông" mới có thể đong đếm hết được. "Cù lao chín chữ" tức là nói về công lao của cha mẹ trong việc nuôi dưỡng con cái thành người, vất vả khốn khổ nhiều bề nhiều bận. Người ta ví trồng người cũng như trồng cây vậy, nhưng nếu như trồng một cái cây chỉ cần chú ý "Nhất nước, nhì phân, tam cần, tứ giống", thì nuôi con còn vất vả cực nhọc hơn gấp bội, bởi đó là một quá trình dài đằng đẵng có khi là đi hết cả cuộc đời, lòng cha mẹ vẫn không thôi bận tâm về con cái. Nếu để liệt kê "cù lao chín chữ", thì nuôi con bắt đầu bằng chữ sinh, sau là chữ cúc, nghĩa là dạy con tập đi, tập đứng, rồi phủ, vuốt ve, làm cho con cảm nhận được tình yêu thương của cha mẹ, lại súc là cho con bú nguồn sữa ngọt ngào, cho con ăn những thứ tốt nhất. Sau đó là trưởng, nuôi lớn con, rồi lại dục, dạy dỗ cho con nên người, trong suốt quá trình bậc cha mẹ lúc nào cũng phải cố, đoái hoài, trông nom kỹ lưỡng, sợ con có bề gì. Con đã có suy nghĩ, nhận thức lại vẫn phải phục, theo dõi tính tình, để uốn nắn cho kịp, rồi vẫn phải phúc, che chở, đỡ đần khi con có chuyện. Nói tóm lại rằng phận làm cha mẹ, đặc biệt là trong văn hóa phương Đông, dường như đó là nỗi vất vả cả đời, nhưng cũng là hạnh phúc cả đời của bậc làm cha làm mẹ, đối với cha mẹ con cái là món quà, là điều tuyệt vời nhất thế gian, trong mắt họ con cái luôn bé bỏng, cần được chở che, chăm sóc.

Thế nên tình cha, tình mẹ vốn bao la biển trời, phận là con cái, lớn lên dưới vòng tay yêu thương của cha mẹ, dẫu gia cảnh bần hàn hay sung túc thì mỗi một con người vẫn phải ghi lòng tạc dạ công ơn sinh dưỡng của cha mẹ. Phận làm con phải đặt chữ hiếu làm đầu, phải hết sức tôn kính, yêu thương cha mẹ của mình, đừng dại dột làm kẻ bất hiếu, đó là những gì mà bài ca dao muốn truyền đạt cho chúng ta.

Bài ca dao tuy chỉ vỏn vẹn 4 câu, nhưng chứa đựng những nội dung vô cùng sâu sắc về tình cảm gia đình, răn dạy mỗi con người cần phải ghi nhớ công ơn cha mẹ, đặt chữ hiếu lên hàng đầu. Bài ca dao sử dụng thể lục bát truyền thống, âm điệu nhẹ nhàng như lời ru của mẹ, dùng các so sánh liên tưởng đặc sắc, có tầm vóc to lớn nhằm đề cao công ơn của cha mẹ.

Chủ đề từng bài ca dao và dấu hiệu để có thể khẳng định chủ đề đó là:

Bài 1: Là lời ru cua mẹ dành cho con (mẹ nói với con).

    ●    Dấu hiệu ngôn ngữ: “con ơi”.

Bài 2: Lời người con gái lấy chồng xa nói với mẹ và quê mẹ.

    ●    Dấu hiệu ngôn ngữ: “trông về quê mẹ”.

Bài 3: Nỗi nhớ của con cháu về ông bà (lời của con cháu nói với ông bà)

    ●    Dấu hiệu ngôn ngữ: “Nhớ ông bà bấy nhiêu”.

Bài 4: Lời của anh em nói với nhau hoặc có thế là lời của ông bà, cha mẹ, cô bác nói với con cháu.

    ●    Dấu hiệu ngôn ngữ: anh, em.

Nỗi nhớ mẹ của người con gái trong bài ca dao này rất da diết. Điều đó được thể hiện qua nhiều từ ngữ, hình ảnh:

    ●    Thời gian “Chiều chiều” gợi sự đoàn tụ, trở về của các sự vật. Còn với người con gái trong bài ca dao thì “chiều chiều” gợi lên một nỗi buồn và nồi nhớ da diết về quê mẹ.

    ●    Đứng ngõ sau: ngõ sau là ngõ vắng, đi với chiều chiều càng gợi lên không gian vắng lặng, heo hút. Trong khung cảnh ảm đạm, hình ảnh người phụ nữ cô đơn thui thủi một mình nơi ngõ sau càng nhỏ bé, đáng thương hơn nữa.

    ●    Ruột đau chín chiều: chín chiều là "chín bề", là "nhiều bề". Dù là nỗi đau nào thì cái không gian ấy cũng làm cho nó càng thêm tê tái. Cách sử dụng từ ngữ đối xứng (chiều chiều - chín chiều) cũng góp phần làm cho tình cảnh và tâm trạng của người con gái càng nặng nề, đau xót hơn.

Ai về tôi kính buồng cau,
Buồng trước kính mẹ, buồng sau kính thầy.

Ai về tôi gởi đôi giày,
Phòng khi mưa gió để thầy mẹ đi.


Anh em nào phải người xa
Cùng chung bác mẹ, một nhà cùng thân
Anh em như thể tay chân
Anh em hòa thuận hai thân vui vầy.

Anh em cốt nhục đồng bào
Kẻ sau người trước phải hầu cho vui.
Lo là ăn thịt ăn xôi
Quí hồ ở nết tới lui bằng lòng.

Anh em ăn ở thuận hòa
Chớ điều chếch lệch người ta chê cười.

Anh em hiền thậm là hiền
Đừng một đồng tiền mà đấm đá nhau.

Anh em trai ở với nhau mãn đại
Chị em gái ở với nhau một thời
Dù ai nói ngược nói xuôi
Lòng ta vẫn vững như kiềng ba chân.

Ân cha lành cao như núi Thái,
Đức mẹ hiền sâu tựa biển khơi,
Dù cho dâng trọn một đời,
Cũng không trả hết ân người sanh ta.

Anh đi vắng cửa vắng nhà
Giường loan gối quế mẹ già ai nuôi?
Cá rô anh chặt bỏ đuôi
Tôm càng bóc vỏ, anh nuôi mẹ già.

Ba đồng một khía cá buôi
Cũng mua cho được để nuôi mẹ già.
Bao giờ cá lý hóa long
Đền ơn cha mẹ bỏ công sinh thành.
Bồng bồng con nín con ơi
Dưới sông cá lội,trên trời chim bay.


Ước gì mẹ có mười tay
Tay kia bắt cá, còn tay này bắn chim.
Một tay chuốt chỉ luồn kim
Một tay đi làm ruộng, một tay tìm hái rau.
Một tay ôm ấp con đau
Một tay đi vay gạo, một tay cầu cúng ma.
Một tay khung cửi, guồng xa
Một tay lo bếp nước, lo cửa nhà nắng mưa.
Một tay đi củi, muối dưa
Còn tay để van lạy, để bẩm thưa, đỡ đòn.
Con hơn cha là nhà có phúc.

Chiều chiều xách giỏ hái rau
Ngó lên mộ mẹ ruột đau như dần.
Chim trời ai dễ đếm lông
Nuôi con ai dễ kể công tháng ngày.
Cò bay xuống vũng trâu đằm,
Lấy rơm làm tổ cho con cò nằm.
Có vàng vàng chẳng hay phô
Có con con nói trầm trồ mẹ nghe
Có cha có mẹ thì hơn
Không cha không mẹ như đàn đứt dây.


Đắng cay cũng thể ruột rà,
Ngọt ngào cho lắm cũng là người dưng.

Đi đâu mà ***** già
Gối nghiêng ai sửa,chén trà ai dâng ?
Đố ai đếm được lá rừng
Đố ai đếm được mấy tầng trời cao
Đố ai đếm được vì sao
Đố ai đếm được công lao mẫu từ.
Đói lòng ăn hột chà là
Để cơm cho mẹ mẹ già yếu răng.

Bao giờ cá lý hóa long

Đền ơn cha mẹ bỏ công sinh thành.

Bồng bồng con nín con ơi

Dưới sông cá lội, trên trời chim bay.

Ước gì mẹ có mười tay

Tay kia bắt cá, tay này bắn chim.

Một tay tuốt chỉ luồn kim

Một tay làm ruộng, một tay hái rau.

Một tay ôm ấp con đau

Một tay vo gạo, một cầu cúng ma.

Một tay khung cửi, guồng xa

Một tay lo bếp, lo nhà nắng mưa.

Một tay đi củi, muối dưa

Còn tay van lạy, bẩm thưa, đỡ đòn.

Cha mẹ bú mớm nâng niu

Tội trời đành chịu, không yêu bằng chồng

Ai kêu ai hú bên sông,

Mẹ gọi con dạ có chồng phải theo.

Chiều chiều ngó ngược ngó xuôi

Ngó không thấy mẹ ngùi ngùi nhớ thương.

Chim quyên ăn trái nhãn lồng

Lia thia quen chậu, vợ chồng quen hơi.

Chồng giận thì vợ làm lành

Miệng cười hớn hở rằng anh giận gì

Chồng giận thì vợ làm lành

Cơm sôi nhỏ lửa một đời không khê.

- Công cha như núi ngất trời,

Nghĩa mẹ như nước ở ngoài biển đông.

Núi cao biển rộng mênh mông,

Cù lao chín chữ, ghi lòng con ơi!

-Gà cùng một mẹ chớ hoài đá nhau.

- Ơn cha nặng lắm ai ơi

Nghĩa mẹ bằng trời, chín tháng cưu mang.

- Anh em như chân với tay

Rách lành đùm bọc, dở hay đỡ đần.

- Anh em nào phải người xa,

cùng chung bác me, một nhà cùng thân.

yêu nhau như thể tay chân,

Anh em hòa thuận, hai thân vui vầy.

Tham khảo nhe bạn!!!!!

Đáp án: B

→ Ca ngợi tình thân của người sống chung trong một gia đình.

Có trong bài : Ca dao, dân ca những câu hát về tình cảm gia đình (sgk) bạn tự xem mà bài đó học xong nên cũng có đầy đủ câu trả lời rồi chứ?  hay bạn chưa học đến:D

          ‘Công cha như núi ngất trời

                             Nghĩa mẹ như nước ở ngoài biển Đông

                                Núi cao biển rộng mênh mông

                             Cù lao chín chữ ghi lòng con ơi!

Bài ca dao đã diễn tả về tình cảm gia đình cao quý mà thiêng liêng . Ông cha đã ví ‘công cha’,’nghĩa mẹ’ như núi cao và biển rộng.’Công cha’,’nghĩa mẹ’ ở đây là công lao sinh thành,dương dục ta nên người.Với cách dùng cách dùng biện pháp tu tù so sánh,tác giả đã ví von ‘công cha’ như núi ngất trời.Núi ngất trời là hình ảnh thiên nhiên như công lao dạy bảo ,dưỡng dục ta nên người.’Nghĩa mẹ’ đc so sánh với biển Đông.Là hình ảnh nơi thiên nhiên vĩnh hằng như tình cảm và đó là công lao sinh thành,dưỡng dục ta những điều hay lẽ phải.Biển rộng,núi cao khó đếm đc cũng giống như công cha , nghĩa mẹ chưa ai có thể đếm đc.

Cù lao chín chữ ghi lòng con ơi!

Câu nói ấy nhấn mạnh cho chúng ta phải bt ghi nhớ công lao mà cha mẹ đã nuôi nấng ta.Những năm tháng nuôi ta khôn lớn.Vì thế chúng ta phải bt lm tròn chữ hiếu.Hãy phụng dưỡng cha mẹ khi còn đủ sức đừng để đến lúc phải hối hận vì lúc ấy hối hận cũng chỉ vô ích mà thôi.

Với thể thơ luc bát truyền thống.Bài thơ sử dụng biện pháp so sánh làm cho bài ca dao trở nên hay hơn và lm cho người đọc,nghe cảm thấy ý nghĩa nó trở nên dồi dào.

Chỉ vs bốn câu thơ cta đã thể hiện tình cảm ga đình thiêng liêng mà cao quý .Những tình cảm ấy se đọng lại troq tâm hồn ta những gì đẹp nhất

Học tốt !!!!

--------------------------------------HẾT----------------------------------------