Tham Khảo:
Aztec là một nền văn hóa Trung Bộ châu Mỹ phát triển mạnh ở miền trung Mexico trong thời kỳ hậu cổ điển từ năm 1300 đến năm 1521. Dân Aztec bao gồm nhiều nhóm sắc tộc ở miền trung Mexico, đặc biệt là những nhóm nói tiếng Nahuatl và thống trị đại bộ phận Trung Bộ Mỹ từ thế kỷ XIV đến thế kỷ XVI.
mấy câu hỏi này có liên quan đến TNXH lớp 3 đâu?
tham khảo
Aztec (/ˈæztɛk/[1]) là một nền văn hóa Trung Bộ châu Mỹ phát triển mạnh ở miền trung Mexico trong thời kỳ hậu cổ điển từ năm 1300 đến năm 1521. Dân Aztec bao gồm nhiều nhóm sắc tộc ở miền trung Mexico, đặc biệt là những nhóm nói tiếng Nahuatl và thống trị đại bộ phận Trung Bộ Mỹ từ thế kỷ XIV đến thế kỷ XVI. Văn hóa Aztec được tổ chức thành các thành bang (altepetl), thường liên minh với nhau dưới hình thức đế quốc. Đế quốc Aztec là một liên minh của ba thành bang, thành lập vào năm 1427: Tenochtitlan, thành bang của dân Mexica hoặc Tenochca; Texcoco; và Tlacopan, trước đây là một phần của đế quốc Tepanec dưới triều vua Azcapotzalco. Mặc dù thuật ngữ Aztec thường bị giới hạn trong phạm vi dân tộc Mexica của Tenochtitlan, nhưng nó cũng được sử dụng rộng rãi để chỉ các chính thể Nahua hoặc các dân tộc ở miền trung Mexico trong thời kỳ tiền Tây Ban Nha hóa,[2] cũng như trong thời kỳ thuộc địa (1521–1821).[3] Các định nghĩa của Aztec từ lâu đã là chủ đề thảo luận học thuật kể từ khi nhà khoa học người Đức Alexander von Humboldt thiết lập cách sử dụng phổ biến vào đầu thế kỷ XIX.[4]
Hầu hết các nhóm dân tộc ở miền trung Mexico trong thời kỳ hậu cổ điển chia sẻ những đặc điểm văn hóa cơ bản của Trung Bộ, và rất nhiều đặc điểm đặc trưng không thể được coi là của riêng văn hóa Aztec. Vì lý do tương tự, khái niệm "nền văn minh Aztec" sẽ được hiểu khi nhìn tổng quát văn minh Trung Bộ châu Mỹ.[5] Các đặc điểm của văn hóa miền trung Mexico bao gồm canh tác ngô, phân tầng xã hội giữa giới quý tộc (pipiltin) và thường dân (macehualtin), đa thần giáo (gồm các vị thần Tezcatlipoca, Tlaloc và Quetzalcoatl), và hệ thống lịch xiuhpohualli 365 ngày xen kẽ tonalpohualli 260 ngày. Đặc thù của văn hóa Mexica tại Tenochtitlan là thần bảo trợ Huitzilopochtli, kim tự tháp đôi và đồ gốm Aztec I đến IV.[6]
Từ thế kỷ XIII trở đi, vùng Thung lũng Mexico trở thành tâm điểm của sự đô thị hóa. Dân Mexica là những người di cư đến nơi đây muộn nhất và thành lập thành bang Tenochtitlan trên vài đảo nhỏ trong Hồ Texcoco, sau này vùng lên và trở thành kẻ thống trị Liên minh Aztec hoặc Đế chế Aztec. Đế chế của họ đã mở rộng quyền bá chủ vượt xa Thung lũng Mexico, chinh phục các thành bang khác trên khắp Trung Bộ châu Mỹ trong giai đoạn hậu cổ điển. Đế quốc ban đầu là một liên minh giữa các quốc gia của ba thành bang Tenochtitlan, Texcoco và Tlacopan; họ cùng nhau lật đổ triều Tepanec của Azcapotzalco, đế quốc trước đây thống trị Lưu vực Mexico. Chẳng mấy chốc, Texcoco và Tlacopan bị lép vế so với thành Tenochtitlan quyền lực. Đế quốc bành trướng thông qua các làn sóng chinh phạt. Nó chưa bao giờ là một đế quốc thực sự, mà chủ yếu thống trị các thành bang chư hầu thông qua các vua nhỏ bù nhìn, thân đế quốc, hoặc kiến thiết liên minh hôn nhân giữa các triều đại cầm quyền, hoặc bằng cách lan tỏa hệ tư tưởng Liên minh đến các thành bang đó.[7] Các thành bang chư hầu phải cống nạp cho hoàng đế Aztec (Huey Tlatoani) và đổi lại họ sẽ được phép tự do giao thương trong mạng lưới kinh tế của nhà nước..[8] Đế quốc đã tiến xa tận về phía nam như Chiapas và Guatemala và kéo dài từ Thái Bình Dương đến Đại Tây Dương.
Đế chế đạt cực thịnh vào năm 1519, ngay trước khi có một nhóm nhỏ những conquistador Tây Ban Nha do Hernán Cortés lãnh đạo cập bến. Cortés liên minh với các thành bang kình địch của Mexica, chủ yếu là dân Tlaxcalteca nói tiếng Nahuatl cũng như các chính thể khác của Mexico, bao gồm thành Texcoco, đồng minh cũ trong Tam Đồng Minh. Sau khi Tenochtitlan thất thủ vào ngày 13 tháng 8 năm 1521 và hoàng đế Cuauhtemoc bị bắt, người Tây Ban Nha cho dựng thành phố Mexico trên đống tro tàn của thành Tenochtitlan. Từ đây, họ tiến hành các cuộc chinh phục tiếp theo và sáp nhập các dân tộc Trung Bộ khác vào Đế quốc Tây Ban Nha. Theo sau sự sụp đổ của chính thể và chính trị Aztec năm 1521, người Tây Ban Nha phải lệ thuộc vào các quý tộc địa phương để bình định lãnh thổ mới. Các quý tộc thề trung thành với vương miện Tây Ban Nha và cải đạo, trên danh nghĩa, sang Kitô giáo, và đổi lại được công nhận là quý tộc bởi vương miện Tây Ban Nha. Quý tộc đóng vai trò trung gian trong việc chuyển giao cống phẩm và huy động lao động cho chủ nhân mới của Trung Bộ, tạo điều kiện cho sự thống trị của thực dân Tây Ban Nha tại nơi đây.[9]
Văn hóa và lịch sử Aztec được nghiên cứu từ các chứng cứ khảo cổ tìm thấy ở những điểm khai quật như Templo Mayor tại Thành phố Mexico; từ những quyển bản thảo Aztec; từ sự chứng kiến tận mắt của những conquistador như Hernán Cortés và Bernal Díaz del Castillo; đặc biệt từ những mô tả về văn hoá và lịch sử Aztec của thế kỷ 16 và thế kỷ 17 được các nhà truyền giáo Tây Ban Nha hoặc người Nahuatl viết bằng tiếng Tây Ban Nha hoặc tiếng Nahuatl, chẳng hạn như quy tắc Florentine nổi tiếng do linh mục dòng Phan Sinh Bernardino de Sahagún biên soạn với sự giúp đỡ của người Aztec. Ở thời điểm cực thịnh của nó, nền văn hoá Aztec có truyền thống thần thoại và tôn giáo phong phú, phức tạp, cũng như đạt được những thành tựu kiến trúc và nghệ thuật đáng chú ý.
Tham khảo:
Aztec (/ˈæztɛk/) là một nền văn hóa Trung Bộ châu Mỹ phát triển mạnh ở miền trung Mexico trong thời kỳ hậu cổ điển từ năm 1300 đến năm 1521. Dân Aztec bao gồm nhiều nhóm sắc tộc ở miền trung Mexico, đặc biệt là những nhóm nói tiếng Nahuatl và thống trị đại bộ phận Trung Bộ Mỹ từ thế kỷ XIV đến thế kỷ XVI.
Aztec là một nền văn hóa Trung Bộ châu Mỹ phát triển mạnh ở miền trung Mexico trong thời kỳ hậu cổ điển từ năm 1300 đến năm 1521. Dân Aztec bao gồm nhiều nhóm sắc tộc ở miền trung Mexico, đặc biệt là những nhóm nói tiếng Nahuatl và thống trị đại bộ phận Trung Bộ Mỹ từ thế kỷ XIV đến thế kỷ XVI.
Học Tốt
tham khảo
Aztec là một nền văn hóa Trung Bộ châu Mỹ phát triển mạnh ở miền trung Mexico trong thời kỳ hậu cổ điển từ năm 1300 đến năm 1521. Dân Aztec bao gồm nhiều nhóm sắc tộc ở miền trung Mexico, đặc biệt là những nhóm nói tiếng Nahuatl và thống trị đại bộ phận Trung Bộ Mỹ từ thế kỷ XIV đến thế kỷ XVI. Văn hóa Aztec được tổ chức thành các thành bang (altepetl), thường liên minh với nhau dưới hình thức đế quốc. Đế quốc Aztec là một liên minh của ba thành bang, thành lập vào năm 1427: Tenochtitlan, thành bang của dân Mexica hoặc Tenochca; Texcoco; và Tlacopan, trước đây là một phần của đế quốc Tepanec dưới triều vua Azcapotzalco. Mặc dù thuật ngữ Aztec thường bị giới hạn trong phạm vi dân tộc Mexica của Tenochtitlan, nhưng nó cũng được sử dụng rộng rãi để chỉ các chính thể Nahua hoặc các dân tộc ở miền trung Mexico trong thời kỳ tiền Tây Ban Nha hóa, cũng như trong thời kỳ thuộc địa. Các định nghĩa của Aztec từ lâu đã là chủ đề thảo luận học thuật kể từ khi nhà khoa học người Đức Alexander von Humboldt thiết lập cách sử dụng phổ biến vào đầu thế kỷ XIX.
Tham khảo :
Aztec là tên gọi một số dân tộc tại miền trung Mexico, đặc biệt là những người nói tiếng Nahuatl, thống trị phần lớn vùng Trung Mỹ từ thế kỷ 14 đến 16. Nói đến Aztec có nghĩa nói đến nền văn minh Aztec, kể cả di sản và thành tựu của người Trung Mỹ thời kỳ hậu cổ điển.
Đế chế Aztec những năm đầu thế kỷ 16
Từ thế kỷ 13, Thung lũng Mexico là trung tâm của nền văn minh Aztec, thủ đô của Tam Đồng Minh Aztec là Tenochtitlan, được xây dựng trên những đảo nhỏ giữa hồ Texcoco. Đế chế Aztec phát triển cực thịnh vào năm 1519, trước khi bị người Tây Ban Nha chinh phục, lập nên điểm dân cư mới nay là Mexico City, mở đầu tiến trình thuộc địa hóa châu Mỹ.
Người Aztec nổi tiếng với những kim tự tháp khổng lồ, những chiến binh hung dữ và văn hóa tế thần khủng khiếp. Nghiên cứu kỹ hơn cho thấy đây là một nền văn minh phức tạp và rực rỡ cho đến khi người Tây Ban Nha xuất hiện.
Kim tự tháp Aztec tại St. Cecilia Acatitlan
Phần lớn những gì chúng ta biết về người Aztec đều bắt nguồn từ một loạt các bản thảo vẽ tay đầy sắc màu được làm từ da nai hoặc vải dệt từ cây thùa. Các tác phẩm, tương tự như chữ tượng hình Ai Cập cổ đại hoặc truyện tranh thời hiện đại, có sự kết hợp giữa văn bản viết và nghệ thuật để mô tả cuộc sống hàng ngày của người Aztec, tập trung quanh thủ đô Tenochtitlan nay là Mexico City.
Ngoài ra, người Aztec còn là những bậc thầy trong các lĩnh vực như thiên văn, y học, khoa học và cả lĩnh vực tôn giáo, tâm linh.
Ngoài các chứng cứ khảo cổ được tìm thấy tại Templo Mayor ở Mexico City, nền văn minh Aztec còn được thể hiện qua những bản thảo và sự chứng kiến tận mắt của những người chinh phục Tây Ban Nha như Hernan Cortes và Bernal Diaz del Castillo.
Xem thêm: Phát hiện loạt xác ướp 3.000 năm tuổi nguyên vẹn đến kinh ngạcĐặc biệt từ văn hoá và lịch sử Aztec từ thế kỷ 16, 17 được các nhà truyền giáo Tây Ban Nha hoặc người Nahuatl viết lại bằng tiếng Tây Ban Nha hoặc tiếng Nahuatl. Trong số này có Bộ quy tắc Florentine nổi tiếng do linh mục dòng Phanxicô Bernardino de Sahagún biên soạn với sự giúp đỡ của người Aztec.
Tại thời điểm hoàng kim, nền văn minh Aztec đề cập tới thần thoại và tôn giáo phức tạp, pha chút ma mị, hay những thành tựu trong kiến trúc và nghệ thuật. Ví dụ, khi nhật thực xảy ra, người Aztec lo ngại rằng mặt trời sẽ không còn đủ sức để tỏa sáng, vì thế họ đã dùng phụ nữ, trẻ em, thậm chí cả trẻ sơ sinh và các con vật để tế thần với niềm hy vọng tìm kiếm điềm lành, giống như hòa bình của người hiện đại.
mình không biết là lớp 3 phải học mấy cái này cơ đấy
Tham khảo nhé em!
Aztec là một nền văn hóa Trung Bộ châu Mỹ phát triển mạnh ở miền trung Mexico trong thời kỳ hậu cổ điển từ năm 1300 đến năm 1521. Dân Aztec bao gồm nhiều nhóm sắc tộc ở miền trung Mexico, đặc biệt là những nhóm nói tiếng Nahuatl và thống trị đại bộ phận Trung Bộ Mỹ từ thế kỷ XIV đến thế kỷ XVI.
Tham Khảo:
Aztec là một nền văn hóa Trung Bộ châu Mỹ phát triển mạnh ở miền trung Mexico trong thời kỳ hậu cổ điển từ năm 1300 đến năm 1521. Dân Aztec bao gồm nhiều nhóm sắc tộc ở miền trung Mexico, đặc biệt là những nhóm nói tiếng Nahuatl và thống trị đại bộ phận Trung Bộ Mỹ từ thế kỷ XIV đến thế kỷ XVI.
