Chúng ta, dẫu giàu hay nghèo; dẫu ở thành thị hay nông thôn, miền núi cũng từng đi qua tuổi thơ, từng được nghe những lời ru. Lời ru ở mỗi vùng miền, mỗi dân tộc có thể khác nhau về làn điệu, cách luyến láy nhưng thường là những câu ca lục bát bắt nguồn từ vốn sống của người lao động bình dân, được truyền tụng bao đời. Những câu ca ấy thật dễ nhớ, dễ thuộc; kết tinh được bao tinh hoa, văn hóa tốt đẹp. Có những lời ru mang âm hưởng rộn rã, vui tươi; nhưng cũng có những lời ru réo rắt, trầm lắng giàu chiêm nghiệm, trăn trở, suy tư.
Lời ru là những câu ca đưa ta vào giấc ngủ. Thuở còn nằm nôi, còn được ẵm bồng, mẹ vẫn ru ta bằng những câu ca dịu ngọt: “Cái bống là cái bống bang…” rồi “Con cò mà đi ăn đêm…”… Nếu dòng sữa ngọt lành, thơm thảo của mẹ nuôi ta khôn lớn phần xác thì lời ru mát lành của mẹ nuôi dưỡng ta lớn khôn phần hồn. Lời ru của mẹ dỗ con nín khóc những khi con khó chịu trong người hay buồn ngủ; lời ru của mẹ là quạt mát ngày hè, là chăn ấm đêm đông, là hương hoa mùa xuân, là trái ngọt khi thu về. Ai được mẹ sinh ra và được nghe lời ru của mẹ đều cảm thấy mình là người diễm phúc.
Lời ru của mẹ là sự gửi gắm những ước mong, nhắn gửi những tâm tình, những trải lòng, trăn trở, suy tư về lối sống, nếp nghĩ, như: “Bầu ơi thương lấy bí cùng…”, hay “Anh em như thể tay chân…”, … Người mẹ nào cũng muốn con cái lớn khôn nên người. Có lẽ bởi thế, tình yêu của mẹ mách bảo rằng, mẹ chính là người thầy đầu tiên của cuộc đời con. Và có biết bao “cái lẽ ở đời” đã có trong những lời ru của mẹ. Lời ru của mẹ dạy con biết yêu ông bà, biết quý công lao cha mẹ, biết sống yêu thương, biết làm những điều nên làm… Lời ru của mẹ đẹp và quý biết nhường nào!
Có những người may mắn có mẹ trong đời, được lời ru của mẹ chắp cánh cho những ước mơ. Nhưng cũng có rất nhiều bạn nhỏ, khi sinh ra đã không có được tình yêu của mẹ. Vì mồ côi mẹ từ thuở lọt lòng, vì mẹ đi làm ăn xa, hay vì một lý do nào khác... Nhưng bù lại, các em vẫn còn có được lời ru của bà, của chị… những người phụ nữ cũng yêu thương các em như tình yêu của mẹ. Lời ru theo các em đi vào giấc ngủ, giấc mơ; lời ru theo các em ra cánh đồng với ngô, khoai, sắn, với lúa đồng ấm no, trù phú; lời ru theo các em trên mỗi con đường đến trường… Ðể mai này lớn lên, trong hành trang cuộc đời mỗi người có những lời ru mênh mang, sâu lắng ấy.
Nhịp sống xô bồ hiện đại khiến con người có thể đánh mất đi những giá trị tinh thần tốt đẹp. Các bậc cha mẹ ngày nay, vì những lý do và mục đích khác nhau đã ít coi trọng đến những lời ru dành cho con. Giờ đây, ít có những đứa trẻ có được những kỉ niệm êm đẹp bên những lời ru của mẹ từ thuở còn nằm nôi. Người ta bảo, lời ru như những viên ngọc lấp lánh, trong ngần. Ai từng đi qua những lời ru ấy như được sở hữu một món quà vô giá.
Lời ru giản dị mà thiêng liêng. Nó vô cùng cần thiết với thế giới của trẻ thơ. Lời ru với chúng ta là kỉ niệm, là nguồn vui, là niềm hạnh phúc… những khi nghĩ về mẹ, về những người phụ nữ trong cuộc đời mình. Ðể rồi một mai khi đã trưởng thành, lòng ta lại rưng rưng một niềm thành kính khi chợt nhận ra: “Ta đi trọn kiếp con người/Cũng không đi hết mấy lời mẹ ru”.
