Tiêu đề bài thơ "Hồi hương ngẫu thư" có nghĩa là "Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê" mở ra bối cảnh nhà thơ viết nên tác phẩm và cũng cho thấy tình cảm sâu đậm của tác giả với quê hương.
Bởi lẽ, nếu như "Tĩnh dạ tứ" của Lí Bạch có nghĩa là trông trăng nhớ quê hương. Nhà thơ viết khi đang ở một nơi khác xa quê hương. Trông trăng mà nhớ về quê cũ bởi có vầng trăng kết nối không gian của quê hương và không gian tác giả đang sinh sống. Nhưng tác giả "nhớ" ở một nơi khác.
Còn trong "Hồi hương ngẫu thư" thì nói về nỗi nhớ, tình cảm của Hạ Tri Chương: ông vốn là người con sống xa quê hương lâu năm. Vì quá nhớ mà tìm đường về thăm quê hương. Ông trở về trong tâm trạng nhung nhớ và rất hào hứng. Hẳn là có biết bao nỗi niềm, bao tâm sự vốn kìm nén bấy lâu đều đợi về đến quê hương để được thổ lộ. Nhưng không ngờ cảnh cũ người xưa không còn thấy bóng dáng đâu nữa. Dù "hương âm vô cải" nhưng không còn ai nhận ra và chào đón ông như một người con của quê hương nữa.
Như vậy, ngay ở nhan đề bài thơ "Hồi hương ngẫu thư" đã hé lộ cho người đọc tình cảm sâu sắc cùng những cung bậc cảm xúc khác của tác giả khi trở về quê hương.
