→ Bài thơ được viết theo thể thơ tự do.
Câu 2. Ý nghĩa của hình ảnh “lời ru” khi gắn với ruộng khoai, bờ ao rau muống, ngọn cỏ, biển rộng→ Những không gian ấy gợi lên cuộc sống bình dị, gần gũi, thân thuộc của quê hương. Lời ru theo con từ khi nhỏ, gắn với thiên nhiên và lao động, từ không gian nhỏ bé đến không gian lớn lao khi con trưởng thành. Điều đó cho thấy lời ru đồng hành cùng con suốt cuộc đời.
Câu 3. Vì sao “lời ru” được so sánh với “bóng mát” và “mênh mông”?→ “Bóng mát” gợi sự che chở, dịu dàng, còn “mênh mông” gợi sự bao la, rộng lớn. Lời ru của mẹ vừa nâng đỡ, bảo vệ con, vừa nuôi dưỡng ước mơ, mở ra những chân trời rộng lớn trong cuộc sống.
Câu 4. Tác dụng của biện pháp tu từ điệp ngữ “lời ru”→ Điệp ngữ “lời ru” nhấn mạnh vai trò quan trọng và sự hiện diện bền bỉ, bất tận của tình mẹ trong hành trình trưởng thành của con. Nhờ điệp ngữ, cảm xúc bài thơ trở nên sâu lắng, tha thiết hơn.
Câu 5. Khi con khôn lớn, “lời ru” đồng hành với con trong hoàn cảnh nào? Em cần làm gì để lời ru của mẹ luôn có ý nghĩa?→ Khi con lớn, “lời ru” đồng hành với con trong mỗi bước đi của cuộc đời, từ đến lớp, đi qua khó khăn, ra biển lớn, đối mặt thử thách.
→ Để lời ru của mẹ luôn có ý nghĩa, em cần trân trọng tình yêu của mẹ, sống tốt, biết ơn, ngoan ngoãn, cố gắng học tập và giữ gìn những giá trị đẹp từ lời ru.
Gợi ý đoạn văn mẫu:
Hình ảnh “lời ru” trong bài thơ Lời ru của mẹ của Xuân Quỳnh tượng trưng cho tình yêu thương vô bờ bến mà mẹ dành cho con. Lời ru theo con từ những ngày thơ bé, gắn với không gian quen thuộc của làng quê như ruộng khoai, bờ ao, ngọn cỏ, rồi mở rộng theo từng bước con trưởng thành. Với em, “lời ru” không chỉ là âm thanh dịu dàng đưa con vào giấc ngủ, mà còn là bài học về tình yêu, lòng nhân hậu và sức mạnh để bước vào đời. Lời ru nuôi dưỡng tâm hồn, giúp con vững tin hơn trước khó khăn. Vai trò của lời ru vì thế vô cùng lớn lao, bởi nó đồng hành với con từ thuở ấu thơ đến khi trưởng thành, trở thành hành trang tinh thần quý giá suốt cuộc đời.
Câu 2 (bài văn biểu cảm – gợi ý đoạn mẫu)Cuộc sống quanh ta sẽ đẹp hơn khi mọi người biết làm những việc tốt cho nhau. Trong buổi phát động phong trào ủng hộ đồng bào bị lũ lụt mà em chứng kiến, cả sân trường rộn ràng mà vẫn đầy xúc động. Các bạn học sinh mang đến từng cuốn vở, bộ quần áo, những khoản tiền tiết kiệm nhỏ bé nhưng chứa đựng tấm lòng lớn lao. Thầy cô động viên mọi người chia sẻ khó khăn với những gia đình đang chịu thiệt hại. Nhìn những thùng quyên góp dần đầy lên, em cảm nhận rõ sự ấm áp của tình người. Việc làm ấy giúp em hiểu rằng chỉ cần mỗi chúng ta một chút yêu thương, cuộc sống này sẽ trở nên nhân ái và tươi đẹp hơn biết bao.
Câu 1: Xác định thể thơ.
Trả lời: Bài thơ được viết theo thể thơ 5 chữ (ngũ ngôn).
Câu 2: Hình ảnh "lời ru" gắn liền với những không gian như ruộng khoai, bờ ao rau muống, ngọn cỏ hay biển rộng có ý nghĩa gì?
Trả lời:
- Những không gian này gợi lên cuộc sống lam lũ, vất vả của người mẹ (ruộng khoai, bờ ao) và cả những chân trời rộng lớn mà con sẽ đi tới (biển rộng).
- Ý nghĩa: "Lời ru" không chỉ là tiếng hát mà còn chứa đựng cả cuộc đời tần tảo, sự hy sinh thầm lặng của mẹ. Lời ru (tình mẹ) theo con từ những nơi bình dị, nghèo khó nhất cho đến khi con trưởng thành, vươn ra thế giới rộng lớn.
Câu 3: Vì sao "lời ru" lại được so sánh với "bóng mát" và "mênh mông"?
Trả lời:
- "Bóng mát": Vì lời ru (tình mẹ) che chở, xoa dịu con trước những khắc nghiệt, vất vả của cuộc đời ("nắng gắt"). Mẹ là chỗ dựa bình yên cho con.
- "Mênh mông": Vì tình yêu thương của mẹ là vô hạn, bao la như biển trời, tiếp thêm sức mạnh cho con thỏa sức vẫy vùng, khám phá thế giới.
Câu 4: Nêu tác dụng của biện pháp tu từ điệp ngữ "lời ru".
Trả lời:
- Tạo nhịp điệu: Giúp bài thơ có âm hưởng nhẹ nhàng, tha thiết như một khúc hát ru.
- Nhấn mạnh: Khắc sâu hình ảnh "lời ru" như một chủ thể xuyên suốt cuộc đời con. Qua đó khẳng định tình mẫu tử thiêng liêng luôn hiện hữu, bền bỉ và đồng hành cùng con trong mọi khoảnh khắc.
Câu 5
Trả lời:
- Hoàn cảnh đồng hành: Khi con gặp khó khăn ("nắng gắt", "gập ghềnh"), khi con chinh phục đỉnh cao ("núi thẳm") và khi con vươn ra thế giới lớn ("biển rộng").
- Liên hệ bản thân: Để lời ru của mẹ luôn có ý nghĩa, em cần:
+ Nỗ lực học tập, rèn luyện đạo đức để trở thành người có ích (để mẹ không phải lo lắng).
+ Yêu thương, hiếu thảo và biết ơn cha mẹ.
+ Sống dũng cảm, kiên cường vượt qua khó khăn đúng như mong ước gửi gắm trong lời ru của mẹ.
PHẦN II: VIẾT (6,0 điểm) Câu 1: Đoạn văn cảm nhận về hình ảnh "Lời ru" (Khoảng 150 chữ)
Hình ảnh "lời ru" trong bài thơ "Lời ru của mẹ" của Xuân Quỳnh là sự kết tinh đẹp đẽ nhất của tình mẫu tử thiêng liêng. Lời ru không đơn thuần là âm thanh đưa con vào giấc ngủ, mà nó đã hóa thân thành "tấm chăn", "bóng mát", thành "ngọn cỏ" đón bước chân con. Tác giả đã mượn hình ảnh này để khẳng định vai trò to lớn của tình mẹ đối với cuộc đời mỗi con người. Khi còn thơ bé, lời ru nuôi dưỡng tâm hồn, vỗ về giấc ngủ và sưởi ấm con. Khi con khôn lớn, lời ru hóa thành sức mạnh, che chở con trước nắng gắt cuộc đời và là động lực để con vươn ra biển lớn. Có thể nói, lời ru chính là hành trang tinh thần vô giá, là điểm tựa bình yên nhất giúp con người vững bước và sống nhân ái hơn. Đọc bài thơ, ta càng thêm thấu hiểu và biết ơn những hy sinh thầm lặng của mẹ.
Câu 2.
"Bầu ơi thương lấy bí cùng Tuy rằng khác giống nhưng chung một giàn"
Câu ca dao ấy tôi đã thuộc lòng từ thuở bé, nhưng có lẽ phải đến sáng thứ Hai vừa rồi, trong buổi lễ phát động ủng hộ đồng bào miền Trung bị lũ lụt tại trường, tôi mới thực sự thấm thía trọn vẹn sức nặng của hai chữ "đồng bào". Đó không còn là một buổi chào cờ đầu tuần theo lệ thường nữa, mà là một khoảng lặng đầy xúc động, nơi hàng trăm trái tim cùng hướng về một miền quê đang oằn mình trong bão lũ.
Khác hẳn với vẻ ồn ào, náo nhiệt thường ngày, sân trường hôm ấy chìm trong một bầu không khí trầm lắng, trang nghiêm lạ thường. Dường như ai cũng mang trong lòng một nỗi niềm nặng trĩu khi nghĩ đến những bản tin thời sự tối qua: hình ảnh dòng nước đục ngầu cuồn cuộn nuốt chửng những mái nhà, tiếng kêu cứu lạc lõng giữa màn mưa trắng trời. Nỗi đau ấy một lần nữa hiện hữu rõ nét qua giọng đọc nghẹn ngào, xúc động của thầy Hiệu trưởng trong lời kêu gọi quyên góp. Từng lời thầy nói như chạm vào nơi mềm yếu nhất trong tâm hồn mỗi học sinh, khiến khóe mắt ai nấy đều cay cay.
Ngay sau lời phát động, không khí tang thương nhường chỗ cho hơi ấm của tình người lan tỏa. Một dòng chảy yêu thương bắt đầu chuyển động khi các thầy cô và từng lớp học sinh nối đuôi nhau tiến về phía thùng quyên góp. Không ai bảo ai, mọi người đều bước đi nhẹ nhàng, trân trọng như đang nâng niu một niềm hy vọng gửi đến phương xa. Những món quà được trao đi rất đa dạng: có khi là phong bì tiền tiết kiệm, có khi là chồng sách giáo khoa cũ buộc dây gọn gàng, hay những bộ quần áo được gấp phẳng phiu. Tuy giá trị vật chất khác nhau, nhưng tất cả đều chung một tấm lòng sẻ chia "lá lành đùm lá rách".
Trong dòng cảm xúc dâng trào ấy, hình ảnh khiến trái tim tôi rung động mạnh mẽ nhất là khoảnh khắc một em học sinh lớp 6 nhỏ nhắn ôm chặt chú heo đất trên tay bước lên sân khấu. Em đã không ngần ngại đập vỡ "gia tài" dành dụm cả năm trời của mình ngay tại chỗ để gửi hết cho các bạn vùng lũ. Tiếng heo đất vỡ vang lên, những đồng tiền lẻ rơi ra, nhưng ánh lên trong mắt em không phải sự tiếc nuối mà là niềm vui lấp lánh. Hành động hồn nhiên mà dứt khoát ấy như một ngọn lửa nhỏ, thổi bùng lên sự ấm áp và thôi thúc chúng tôi – những anh chị lớp lớn – càng thêm ý thức về trách nhiệm của mình.
Hòa vào dòng người ấy, tôi cầm trên tay số tiền ăn sáng đã dành dụm được, nhẹ nhàng bỏ vào thùng quyên góp. Khoảnh khắc đôi tay rời khỏi chiếc phong bì, tôi bỗng thấy lòng mình nhẹ nhõm và bình yên đến lạ. Tôi hiểu rằng, số tiền này có thể chẳng đáng là bao so với những mất mát ngoài kia, nhưng khi hòa vào hàng ngàn tấm lòng khác, nó sẽ góp phần mang đến một manh áo ấm, một cuốn vở mới cho những người bạn đang gặp khó khăn.
Buổi lễ khép lại khi nắng đã lên cao, sân trường dường như bừng sáng hơn không chỉ bởi ánh mặt trời mà còn bởi niềm tin và tình người ấm áp. Qua buổi phát động này, tôi nhận ra rằng cuộc sống chỉ thực sự tươi đẹp khi chúng ta biết sống vì người khác. Những cơn bão rồi sẽ tan, nước lũ rồi sẽ rút, nhưng tình nghĩa đồng bào được thắp lên từ những buổi lễ như hôm nay sẽ còn đọng lại mãi, bồi đắp cho tâm hồn tôi biết yêu thương và sẻ chia nhiều hơn.
