It’s Tet festival in the North. The Tet five-fruit tray plays an irreplaceable role in Vietnamese families. The five-fruit tray is placed next to “chung” cakes and a plate of steamed momordica sky rice on the ancestral altar. Five kinds of fruit with different colors and shapes create a lively painting.
Banana or finger citron means protection. Pomelo or watermelon with round shape reveals a prosperous and lucky New Year. Persimmon and mandarin orange with impressive colors symbol thesuccess.
The five-fruit tray adds more beautiful colors to the ancestral altar on Tet days. Each part of the country has Tet specialities. For example, Southern people make “tet” cake (similar to “chung” cake in the North) and place watermelon on the ancestral altar.
Boiled chicken and steamed momordica sky rice indispensable on the offering food tray. It is said that the red color of momordica will bring good luck to every family in the New Year.
Ngày Tết, cho dù ở thành thị hay thôn quê, giàu sang hay nghèo khó, trên bàn thờ tổ tiên hoặc trên bàn tiếp khách, hầu như nhà nào cũng trưng một mâm ngũ quả, và cố thể hiện sao cho vừa đẹp mắt vừa hàm ý những điều ước nguyện của gia chủ.
Không biết phong tục này có từ bao giờ, phải chăng vì đất nước ta vốn bốn mùa hoa trái, nhất là vào mùa Xuân hoa quả càng rộ . Hoa quả là lộc của thiên nhiên, đất trời. Lộc Xuân càng quý. Dâng lộc trời, cúng ông bà, tổ tiên trong những ngày đầu Xuân thật là một tục lệ đẹp đẽ đầy nét nhân văn.
Cứ vào 30 tháng Chạp âm lịch thì nhà nhà đều cho bày biện một mâm ngũ quả kèm với nhiều sản vật khác trên bàn thờ. Mâm ngũ quả thường bày trên một cái mâm bằng gỗ tiện, sơn son, có chân, gọi là mâm bồng. Nếu không có mâm bòng, có thể bày trên một cái đĩa to, nhưng phải đặt trên chồng bánh chưng để tạo dáng cao, uy nghiêm, thành kính.
Theo quan niệm của dân gian thì “quả“ (trái cây) được xem như biểu tượng cho thành quả lao động một năm. Ông cha ta chọn 5 loại trái cây để cúng đêm giao thừa là ngụ ý rằng : Những sản vật này đựơc kết tinh từ công sức, mồ hôi, nước mắt của con người lao động, kính dâng lên đất trời, thần thánh trong giờ phút linh thiêng của vũ trụ vạn vật sinh tồn. Tư tưởng, hình ảnh ấy đã ăn sâu và tâm thức của người Việt Nam bao đời nay.
Gọi là ngũ quả nhưng thật ra chẳng ai rõ quy định là những loại quả gì mà tùy từng địa phương với đặc trưng về khí hậu, sản vật và quan niệm riêng mà người ta chọn ra các loại quả để “thiết kế” mâm ngũ quả. Tuy nhiên, dù là loại quả gì, mâm ngũ quả vẫn mang một ý nghĩa chung: dâng cúng tổ tiên thể hiện lòng hiếu thảo và ước mong những điều tốt lành trong gia sự. Mỗi loại quả đều có mùi vị, màu sắc riêng và cũng mang những ý nghĩa nhất định.
Mâm ngũ quả trong Nam cũng khác so với ngoài Bắc. Trên mâm ngũ quả ở ngoài Bắc thường có : Bưởi, đào, quýt, chuối, hồng. Có khi người ta thay bưởi bằng phật thủ hoặc lựu Mâm ngũ quả trong Nam vẫn cứ giữ nguyên truyền thống là mãng cầu, sung, dừa xiêm, đu đủ, xoài mà các bà thường quan niệm sơ đẳng là “cầu – sung – vừa – đủ – xài”, mỗi loại có một ý nghĩa riêng.
Một mâm ngũ quả được bày dưới cùng là một nải chuối to già còn xanh, nải chuối đều, hoặc 2 nải chuối nhỏ ghép bên nhau như một chiếc bệ cong gồm 2 tầng nâng đỡ hoàn toàn hoa trái khác. ở đây có sự phối hợp màu sắc, mâm ngũ quả đẹp là đủ màu sắc rực rỡ. Chính giữa bệ mâm xanh sẫm, trước đây bày quả phật thủ . Ngày nay ít trồng phật thủ nên thường thay bằng quả bưởi to, càng to càng đẹp. Bưởi chín vàng, tươi nổi bật trên bệ chuối màu xanh. Những quả chín đỏ đặt xung quanh, những chỗ khuyết dưới đặt xen kẽ quýt vàng và táo màu xanh ngọc, còn bao nhiêu lá xanh cố tình để sót lại ở cuống quả như hoàn thiện những nét trang trí cuối cùng.
Mâm ngũ quả đã làm quang cảnh ngày Tết và không gian cúng thêm phần ấm áp, rực rỡ mà hài hoà. Nó thể hiện sinh động ý tưởng triết lý – tín ngưỡng – thẩm mỹ ngày Tết. Tìm hiểu về mâm ngũ quả cũng là tìm hiểu về nguồn gốc, lịch sử, truyền thống tốt đẹp để chúng ta nhớ lại tổ tiên.
Giống như bánh chứng, bánh giầy của Lang Liêu, thì mâm ngũ quả là một thứ đồ không thể thiếu trên bàn thờ gia tiên của mỗi gia đình người Việt ta. Không biết tự bao giờ mà mâm ngũ quả lại trở lên quan trọng trong ngày tết cổ truyền. Từ Bắc vào Nam cứ vào ngày tết âm lịch hàng năm thì nhà nhà lại có một mâm ngũ quả với đủ thức quả để dâng lên ông ba, tổ tiên. Với một ý nghĩa mong những điều tốt đẹp sẽ đến trong năm mới. Đây làm một nết đẹp truyền thống của nhân dân ta được truyền từ ngàn đời.
Cũng giống như mọi gia đình trên đất nước Việt Nam. Cứ vào ngày tết cổ truyền gia đình em lại bày một mâm ngũ quả để kính dâng lên tổ tiên để tỏ lòng thành kính. Vào ngày hai tám tết âm lịch hàng năm, dù tấp lập đủ việc để chuẩn bị đón tết, mẹ em vẫn dành phần lớn thời gian để bầy mâm ngũ quả. Bao nhiêu năm nay mẹ vẫn là người được cả gia đình em tin tưởng để bầy mâm ngũ quả. Dù người khó tính nhất trong gia đình là bà nội em cũng gật đầu với mâm ngũ quả của mẹ. Mẹ em là người đảm đang quán xuyến mọi việc trong gia đình. Không phải ai cũng bày được mâm ngũ quả toát lên được ý nghĩa mong muốn của gia đình.
Ngũ là năm năm thức quả tượng trương cho trời đất, cho may mắn theo thuyết duy vật thì chúng ta cũng có thể hiện ngũ quả tượng trưng cho năm yếu tố cấu thành vũ trụ chính là kim, thủy, mộc, hỏa ,thổ. Năm yếu tố cốt lõi của trời đất, vạn vật. Ngoài ra mâm ngũ quả còn mang ý nghĩa tượng trưng cho thành quả lao động miệt mài của gia đình trong một năm nhằm báo hiếu với tổ tiên. Mong an lành hạnh phúc. Không chỉ mang ý nghĩa báo hiếm cho gia tiên mà còn thể hiện ý chí, quyết tâm để có được cuộc sống ấm no , sung túc hoa trái phát triển quanh năm.
Vì vậy, mẹ em luôn chăm chút cho mâm ngũ quả sao cho thật đẹp mắt mà còn đầy ý nghĩa . Dù ngày tết năm nào trên bàn thờ tổ tiên cũng nào là bánh, kẹo, mứt, bánh chưng… nhưng mâm ngũ quả vẫn được đặt ở trung tâm, đặt ở vị trí cao nhất, trịnh trọng nhất trên ban thờ thể hiện tầm quan trọng của mâm ngũ quả. Mọi năm mẹ em luôn để dành những buồng chuối ngoài vườn to, đẹp nhất để bày lên mâm ngũ quả. Nhà có nhiều loại chuối nhưng mẹ luôn chọn những buồng chuối lùn vì chuối này to, cong rất đẹp, sẽ ôm được được chọn những loại quả khác. Mẹ rất quan tâm đến chuối dù mưa bão, chuối mọi nhà đổ gãy mẹ em vẫn giữ được chuội để thờ ngày tết. Mẹ lấy cái đĩa nhựa to nhất rửa sạch sẽ rồi đặt hai nải chuối to đẹp mới chọn ghép vào như một cái lớn ôm chọn các loại quả khác. Tiếp đến là quả bưởi, bưởi phải chọn là quả bưởi to, óng còn cuống và có ba chiếc lá nhỏ xinh bên trên được đặt ở giữa hai nải chuối xinh bên trên được đặt ở giữa hai nải chuối. Những năm mà không có bưởi thì mẹ thường lựa chọn đu đủ hoặc dưa hấu để thay thế. Để mâm ngũ quả ngày tết được sinh động và đẹp mắt mẹ em lựa chọn những quả quất vàng gài vào những khe của chuối , mẹ em nói đây là thể hiện sự đoàn tự, khăng khít. Rồi mẹ thêm những chùm sung mà em chảy ở sau vườn rửa sạch thể hiện sự sung túc ấm no cho năm mới. Và quả thứ năm trong mâm ngũ quả đó là quả trúng gà, những quả trứng gà to, vàng ở cây trước nhà được mẹ sử dụng. Nói là ngũ quả nhưng có thể là hơn năm loại quả có thể là bảy chín … hay nhiều hơn nhưng phải toát lên được vẻ đẹp của mâm ngũ quả. Từ ngày còn bế năm sáu tuổi em đã rất thích ngắm mẹ bày mâm ngũ quả. Sao nó lại thiên liêng và cao đẹp đến thế. Mẹ nói ở miền bắc chúng ta thì năm loại quả có thể khác nhau ở mỗi nhà nhưng ở miền nam thì luôn giữ truyền thống với năm loại quả chính là quả mãng cầu, sung, dừa xiêm, đu đủ, xoài mà theo quan niệm ngày xưa thì ta độc lái các từ sẽ thành cầu- sung – vừa -đủ -xài. Dù những loài quả ở hai miền Nam bắc có khác nhau nhưng vẫn mang ý nghĩa mong sung túc, no đủ, an lành và hành phúc. Khí hậu hai miền khác nhau nên hoa trái mỗi miền cũng khách nhau.
Khi bày biện xong xuôi mâm ngũ quả mẹ gọi bố nhờ bố đặt lên ban thờ, lúc này cả nhà em đều lên đầy đủ để xem thành quả của mẹ. Ngày tết là ngày mọi người sum họp quây quần,cả nhà bên nhau vui vẻ. Mâm ngũ quả cũng mang một ý nghĩa sum vầy hạnh phúc gắn kết mọi người xua tan mệt mỏi, âu lo của cuộc sống.
Mâm ngũ quả thật thiêng liêng và mang nhiều ý nghĩa nhân văn sâu sắc. Đây chính là sự kế thừa và phát huy truyền thống tổ tiên của dân tộc ta. Dù xã hội đang bước vào thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa nhưng truyền thống cha ông vẫn được tiếp nối, đây là một điều đáng mừng cho đất nước. Giống mâm ngũ quả cửa gia đình em mong rằng ngày tết sum vầy, nhà nhà bên nhau.
On New Year's Day, whether in urban or rural areas, rich or poor, on the ancestor altar almost every house will display a five-fruit tray, and try to show how both beautiful and implied wishes the owner.
Called the five fruits but in fact no one clearly defined what kind of fruits are depending on the locality with the characteriss of climate, products and personal notions that people choose different fruits to display five fruits tray . The first is the green banana - which corresponds to the onion. The second is the grapefruit ripe yellow - the symbol of the earth should be placed in the middle, in the heart of bananas. Next, three other fruits have red colors for fire, such as peppers, ripe oranges, pomegranate ...; white color corresponds to onions whips and peaches; black color corresponds to the water element plum, pink Siam.
Although each region is different, but in the middle, the five fruits tray on the altar of New Year is still the convergence of the soul, the tree, the national culture and the aspirations of peace, peace and security of the Vietnamese people. .
The selection of 5 fruits displayed on the five fruits tray depends on the cultural concept as well as the characteriss of the products of the regions. Each fruit has its own meaning, expressed through its shape, taste, color or even the way of reading the name.
Compared to other regions, northerners have more choices on five fruits tray, maybe even not limited to only 5 types placed on a tray. Bananas, pomelos, buddhas, oranges, kumquat, peaches, persimmons, apples and pomegranates ... are popular fruits on Tet fruit tray in the North.
1. Meaning of five fruits on the New Year in the North
- Lay down bananas or Buddhas fruit: The shape is a hand, showing protection. In addition, the Buddha's fruit also has spiritual meaning.
- Grapefruit, orange: Symbolizing the integrity, promising the new year auspicious, the blissful consummation.
- Quat: Expressing affluence and multi-fortune.
- Peach, pink: Bringing pink and red to represent luck and success.
- Pomegranate: The symbol of the grandchildren pile.
- Suffice, supplement: These are the two fruits that people always want to put on the family altar on Tet days, with the hope that the prosperity and fullness will come to their families and avoid the hardship and poverty. solder.
Also the color of each fruit corresponds to the elements of the Five Elements theory. However, the display of five fruits in the North does not necessarily have all five elements of metal, wood, water, fire and earth.
2. Presentation of five fruits in the North
According to the custom of the Northern people, the presentation of traditional five-fruit tray will let green bananas be placed at the bottom, in the middle to support all other fruits. Spread bananas a backward hand, grabbing the most quintessential things of Spring to form sweet fruit; It is also meant to protect and protect.
The second is the yellow Buddha fruit - symbolizing the earth should be placed in the middle of the five fruits tray, in the heart of bananas. The Buddha is a fruit with ten wings, bunched up 10 fingers, so people call it Buddha's hand. The Buddha's hand is displayed on the altar of the New Year with the hope that the hand of the Buddha will be blessed. If Buddha cannot be found, it is possible to display grapefruit on the five fruits tray.
Next, three other fruits have red colors (corresponding to the Lower season - fire) such as red chili, ripe citrus, chicken eggs, pink ... white (corresponding to Fall - onions) whip, peach ... color black (corresponding to winter - onion) plum, pink Siamese ... All of these fruits are displayed intertwined on five fruits tray forming a pyramid shape.Nowadays, many families in the North have chosen more fruits to display on five fruits on New Year's Day, including the bitter-flavored chillies that are also displayed, as long as the five fruits look beautiful and express the desire. a new year full, full and happy. If you want to have five fruits displayed beautifully, you should choose to buy very carefully to buy fresh and delicious fruits, not withered.
HỌC TỐT!!!!!!!
NHỚ K NHA BN!!!!
MIK LAX DUK MÂM CỦ QUẢ CỦA MIỀN BẮC LUN Á!!!!
