Một xã hội chỉ thực sự phát triển khi các cá nhân, tập thể trong xã hội đó hoàn thiện cả về tư duy và nhận thức. Đặc biệt ở đây, ta không thể không kể đến vai trò của gia đình trong việc xây dụng xã hội. Gia đình được coi là nền tảng thúc đẩy cho xã hội ngày một lớn mạnh.
Gia đình là tế bào của xã hội. Đó là nơi để mọi thành viên có thể chung sống, sinh hoạt cùng nhau. Một gia đình đầy đủ khi có tình yêu thương và sự chăm sóc của cha mẹ, sự sẻ chia và đồng cảm giữa các thành viên với nhau. Gia đình là nơi đem lại sự bình yên cho mỗi người sau những bộn bề lo toan của cuộc sống.
Gia đình đóng một vai trò quan trọng trong xã hội. Đó là một môi trường tốt giúp cho trẻ nhỏ phát triển về thể chất và tư duy. Trẻ em chính là mầm non của xã hội, là tương lai của đất nước. Được lớn lên trong vòng tay của cha mẹ, các em sẽ được sống đầy đủ về mặt tình cảm. Hơn thế nữa, dưới sự giáo dục của cha mẹ, các em sẽ có những định hướng tích cực trong tương lai. Cha mẹ vừa là người giáo viên, vừa là người bạn để các em sẻ chia, tâm sự. Mỗi khi gặp khó khăn trong đời, gia đình chính là nơi để chúng ta trở về và được an ủi, động viên. Gia đình là chỗ dựa tinh thần và thể xác tốt nhất khi ta suy sụp.Tuy nhiên nhiều cha mẹ lại mai mê kiếm sống mà lơ là việc quản lý giáo dục con. Điều này dễ làm cho con em họ bị tiêm nhiễm, sa ngã vào những thói hư tật xấu của xã hội. Các em ăn chơi, đua đòi theo nhóm bạn bè xấu. Nhiều em vì nghe lời rủ rê của kẻ xấu mà bỏ nhà, trộm cắp, cướp giật, … Đã có rất nhiều em vì không được bố mẹ quan tâm mà trở nên hư hỏng.
Đồng thời, ở ngoài kia vẫn còn rất nhiều trẻ em lớn lên thiếu thốn tình yêu thương của cha mẹ, gia đình. Có thể là do các em từ nhỏ đã mất cha mẹ, hoặc cũng có thể là do hôn nhân tan vỡ, … Các em chịu nhiều thiệt thời so với những người bạn đồng trang lứa, đôi khi cảm thấy tủi thân khi bị bạn bè chế giễu, bắt nạt. Lúc nào các em cũng kháo khát tình cảm gia đình.
Không có gì đẹp và đáng quý hơn là được sống trong mái ấm gia đình. Bởi vậy, mỗi người trong chúng ta cần biết nâng niu và trân trọng mái ấm gia đình của chính mình.
Nói đến hạnh phúc gia đình chúng ta thường mô tả bằng những từ thật đẹp đẽ và được thể hiện qua những giá trị đạo đức rất đáng trân trọng như tình yêu, lòng chung thuỷ, tình nghĩa vợ chồng, lòng yêu thương, hi sinh cho con cái, sự quý trọng, hiếu lễ của con cháu với cha mẹ, ông bà… Điều đó là đúng, nhưng đồng thời hạnh phúc gia đình cũng được thể hiện qua những việc làm nho nhỏ trong cách ứng xử, đối xử giữa các thành viên, qua những nét sinh hoạt cụ thể, diễn ra hàng ngày trong đời thường, như ăn uống, nghỉ ngơi, chuyện trò, vui chơi của gia đình. Vì vậy, chúng ta không thể xem nhẹ ý nghĩa của bữa cơm hàng ngày đối với việc xây dựng hạnh phúc gia đình.
Ông cha ta thường nói bữa cơm gia đình đơn sơ, đạm bạc nhưng cơm dẻo canh ngọt, mùa hè có bát cạnh rau cải ngọt ăn với vài miếng đậu phụ sao mà ngon thế? Mùa đông thì cơm nóng canh sốt, tuy chẳng phải là cao hương mỹ vị nhưng thật phù hợp với yêu cầu của các thành viên. Vì sao vậy? Bởi vì bữa cơm tuy không có nhiều món ăn cầu kì đắt tiền, nhưng thường người nấu ân, trước hết là người vợ, người mẹ luôn quan tâm đến sở thích của chồng con: con nhỏ thích ăn trứng rán, chồng thích vài miếng thịt luộc ăn với đĩa dưa chua, bát canh riêu cá nấu dấm chua. Mùa hè, cả nhà thích ăn đậu phụ với rau muống luộc, có bát canh đánh dấm chua, chấm với nước mắm chanh, ớt, tỏi… Thỉnh thoảng cả nhà mới có bữa ăn "cải thiện", giò chả cho trẻ con, hay nem rán, thịt quay cho người lớn… Như vậy bữa ăn gia đình trước hết là phù hợp với khẩu vị từng người, từng gia đình, tuy có chiếu cố đến số đông, nhưng không quên có thành viên không thích ăn món này, món kia, để chú ý cho họ có cái gì ăn phù hợp. Ăn bữa cơm, mỗi người được thoả mãn nhu cầu vật chất của minh thấy vui vẻ, phấn chấn, ăn ngon, ăn no, và rất thoải mái trong khi ăn, thích ăn gì thì gắp, tự do lựa chọn, không phải khách sáo. Đồng thời, qua bữa cơm lại giáo dục cho mỗi thành viên, đặc biệt là trẻ em, biết nhường nhịn, có miếng gì ngon cần chú ý để phần cho người khác, không dành lấy ăn hết. Đó là cách giáo dục cụ thể, thiết thực, đời thường, về ý thức san sẻ vui thú hay khổ đau giữa anh em trong gia đình rồi sau toả rộng ra ngoài xã hội, cộng đồng.
Bữa cơm là dịp cả gia đình đoàn tụ sau một ngày sống xa nhau, người lớn làm việc, trẻ em đi học. Hiện nay, có nhiều gia đình, buổi trưa cha mẹ ăn ở cơ quan, con lại ăn ở lớp học bán trú. Cả ngày chỉ đến buổi tối cả gia đình mới lại gặp nhau ở bữa ăn, chuyện trò hàn huyên, thông tin cho nhau về những sự kiện diễn ra trong ngày: con cái đi học điểm bài ra sao, bố mẹ ở cơ quan xí nghiệp cố chuyện gì đáng lưu ý… Tất nhiên, lúc ăn nên nói để tránh quá ồn ào, nói bắn hạt cơm sang người bên cạnh… Nhưng rõ ràng bắt đầu bữa cơm là chuyện trò rộn rã và sau bữa cơm lại những câu chuyện dài hơn. Rổỉ sau đó con cái đi học bài, đi ngủ sớm, bố mẹ dọn dẹp nhà cửa, tắm giặt, xem ti vi mỗi người một việc. Do vậy, nếu không có những phút tụ tập cả gia đình xung quanh mâm cơm thì họ chẳng còn lúc nào gặp đu mặt nhau để hàn huyên. Cũng vì vậy đến bữa ăn, khi thiếu một thành viên nào, mọi người đều nhắc nhở, hỏi thăm lí do vì sao chưa về ăn cơm… Bữa cơm ăn tại gia đình khác ăn ở khách sạn, hàng quán, nơi đó sang trọng hơn, đẹp đẽ hơn, nhưng tại gia đình trong khung cảnh sống quen thuộc, gần gũi, với cách nấu ăn, món ăn quen thuộc lại tạo nên sự ấm cúng đặc biệt.
Hạnh phúc gia đình được xây dựng đem giản như vậy đó! Nhưng để có được hạnh phúc đơn giản ấy, thì người chủ gia đinh, đặc biệt người phụ nữ, cần chăm lo cho bữa ăn có ý nghĩa thật sự. Những món ăn không phải cầu kì, nhưng cách chọn, cách nấu cần phù hợp với sở thích các thành viên, vừa với túi tiền gia đình, vừa sạch sẽ, ngon lành (nghệ thuật nấu ăn rất có ý nghĩa ở đây, kể cả có chút tài khéo léo bày biện trông đẹp mắt, ngon miệng, không quá xô bồ, thô kệch), biết đổi món ăn cho phù hợp với thời tiết nóng, lạnh. Không chỉ chú ý đến sở thích của các thành viên mà quan tâm lưu ý đến sức khoẻ từng người, gặp lúc ốm đau, mệt mỏi, đau bụng, tiêu hoá không tốt… để mỗi thành viên ngồi vào mâm cơm thấy có thể ăn một chút gì đó dù ốm đau (cháo, mì cho người ôm…) khiến họ rất cảm kích trước sự chăm nom, săn sóc của gia đình, đặc biệt của người vợ, người mẹ.
Tổ chức tốt bữa ăn thường ngày trong gia đình không chỉ là cung cấp năng lượng vật chất cần thiết cho sự sinh tồn của các thành viên, bồi dưỡng sức khoẻ cho họ mà còn chứa đựng những giá trị tinh thần tâm lí, tình cảm sâu sắc. Đó là sự quan tâm đến tâm trạng vui buồn của mỗi cá nhân, là vun đắp những mối quan hệ tình cảm ấm áp giữa các thành viên. Đó cũng chính là hạnh phúc gia đình đơn sơ, mộc mạc nhưng lại đáng quý biết bao!
Gợi ý
Đây là một quan niệm về hạnh phúc bình dị thể hiện trong phạm vi về sự chăm lo bữa cơm gia đình.
- Nêu khái niệm về gia đình: đơn vị tổ chức gồm có người chồng, người vợ, con cái, ông bà,...
- Giá trị của bữa cơm gia đình: không khí ấm áp, tạo cảm xúc dễ chịu, hạnh phúc.
- Thiếu vắng những bữa cơm gia đình -> nguy cơ về hạnh phúc.
- Không thể thiếu những bữa cơm gia đình.
- Liên hệ đời sông hiện nay để điều chỉnh hợp lí.
Thời nay là thời đại của phụ nữ công sở, bận rộn, ít thời gian và hàng quán, thức ăn nhanh đáp ứng mọi nhu cầu nên cũng tiện lợi hơn. Chúng ta có cảm giác bữa cơm gia đình không còn quan trọng và cần thiết nữa. Nhưng nếu bất chợt phỏng vấn bất kỳ ai về một kỷ niệm khó quên trong đời, chắc chắn họ sẽ kể về những món ăn ngon mẹ nấu. Thời nào cũng vậy, việc kiến tạo nên ký ức đẹp phải gắn chặt với những bữa ăn sum họp. Ăn uống là thời khắc mà con người thích thú nhất, sung sướng nhất, được thư giãn, được yêu thương nhất. Vì vậy, bữa cơm gia đình cũng gây ấn tượng khó quên nhất.
Bữa cơm gia đình có vị trí cực kỳ quan trọng trong lòng mỗi người. Chính vì thế, một quốc gia văn minh, hiện đại như Hợp chủng quốc Hoa Kỳ, sau nhiều nghiên cứu về gia đình, họ phát hiện ra ý nghĩa và tầm quan trọng của việc gắn kết các thành viên trong gia đình bắt đầu chính là bữa cơm gia đình. Mãi đến năm 2016, các nhà xã hội và tâm lý học của Hoa Kỳ đã làm một dự án kêu gọi cộng đồng hãy duy trì bữa cơm gia đình.
Mỗi ngày, chúng ta tất bật, bận rộn với bao công việc, học hành, con cái... Càng hiện đại, chúng ta càng cần duy trì bữa cơm gia đình, không chỉ là để ăn no, đó là thời khắc sum vầy, ấm áp, là lúc các thành viên có thể chia sẻ, trải lòng, là nơi để được lắng nghe và thấu hiểu. Bữa cơm gia đình không chỉ là bữa ăn mang lại dinh dưỡng cần thiết mà còn là nơi để cảm nhận và sẻ chia, những quan tâm và yêu thương thể hiện qua từng món ăn yêu thích của mỗi người, là câu chuyện của chồng được chia vui, được chúc mừng, là vấn đề nan giải dạy con được tìm ra giải pháp, là nỗi khó nhọc của vợ được cảm thông, tri ân, những thông tin về mỗi thành viên được truyền cho nhau qua bữa ăn làm mọi người cảm nhận được sự gắn bó và cảm giác ấm áp, hạnh phúc… Đó đích thực là món ăn tinh thần vô giá cho mỗi người, nó giúp hàn gắn và chữa lành, nó giúp thấu hiểu, gắn kết và siết chặt tình thâm. Sự gắn kết và tình yêu thương dành cho nhau được vun bồi từng ngày bằng cách ấy!
Ngày nay, việc cho con du học xa nhà phổ biến của nhiều gia đình Việt Nam, trong hành trang ký ức của các con, chắc chắn không thể thiếu cảm giác ấm áp, nhớ về bữa cơm gia đình, nơi mà người mẹ đã tạo ra biết bao kỷ niệm đẹp, sẽ theo con suốt hành trình cuộc đời sau này. Đó là những ký ức đẹp đẽ nhất, khoảng thời gian ấm áp nhất của mỗi thành viên trong gia đình.
Vì thế, hỡi các bà mẹ công sở thời hiện đại, hãy cố gắng duy trì bữa cơm gia đình vì nó có ý nghĩa to lớn trong cuộc đời mỗi đứa con!
Mâm cơm nhà ai có mùi dưa nấu cá
Có diếp rau thơm phi hành thái nhỏ
Ôi mâm cơm nóng xốt gia đình
Em vẫn thường mơ giữa những bước trường chinh
(Chử Văn Long)
Bữa cơm gia đình, nơi ấp ủ lòng khát khao, ước ao của người xa xứ. Chả thế mà khi làm việc giữa thảo nguyên bao la và hoang vu trong những ngày lao động hợp tác ở Nga, trong cái rét cắt da cắt thịt và cái Tết đầu tiên xa xứ, con người Hà Nội, khi nghĩ đến bữa cơm gia đình đã thốt lên:
Ôi cái Tết đầu tiên xa nước
Nhớ khôn nguôi vòng bánh chưng xanh
Bên mẹ cha, bên anh em bè bạn
Tối giao thừa tất cả vây quanh….
Đủ biết bữa cơm gia đình có sức lay động tâm hồn của người dân Việt đến mức nào!
Khi cuộc sống còn khó khăn thì bữa cơm gia đình là nơi tụ hội của lòng thông cảm, nhường nhau một chút, miếng ngon nhớ lâu và cả những bữa ăn đạm bạc nhưng chan chứa bao tình cảm của lòng nhân ái:
Đêm năm canh nằm nhớ cô đạnh
Má với cằm biết thủa nào nguôi
Thực ra thì họ đã thi vị hoá cuộc sống bần hàn bằng sự nhớ nhung của bữa cơm đạm bạc gia đình. Nhưng điều đó sẽ đáng yêu biết bao khi chỉ có bát canh độ (canh đậu) khi dùng phép nói lái, trở thành (cô đạnh)- hình ảnh đáng yêu của người con gái. Mắm với cà – má với cằm đi bên cạnh chữ biết thủa nào nguôi, cho ta liên tưởng tới má với cằm của người con gái và cảm giác âu yếm qua bữa ăn gia đình làm ta nhớ mãi khôn nguôi!
