1. Mở bài: Giới thiệu tác giả tác phẩm và trích dẫn nhận định.
2. Thân bài:
a. Khái quát:
- Giới thiệu vị trí, xuất xứ, hoàn cảnh sáng tác.
- Khái quát giá trị nội dung nghệ thuật của tác phẩm
- Giải thích nhận định:
+ "Đánh đập", "ăn của đút" là một trong những biểu hiện của những tên quan vô lại.
+ "Lòng lang dạ thú" là tuy đội lốt người nhưng bản chất lại không bằng loài cầm thú.
+ Tên quan phụ mẫu trong tác phẩm không đánh đập, không ăn của đút nhưng lại được xem là tên quan có bản chất lòng lang dạ thú vì: Hắn sống xa xỉ, hưởng thụ, yên vui trong khi nhân dân đang lầm than, trong cảnh nghìn sầu muôn thảm và ngàn cân treo sợi tóc.
2. Cụ thể
Phạm Duy Tốn đã dùng thủ pháp tương phản đối lập và tăng tiến để làm nổi bật bản chất lòng lang dạ thú của tên quan phụ mẫu. Sự tương phản ấy diễn ra qua 2 cảnh: trước khi đê vỡ và khi đã vỡ.
a. Trước khi đê vỡ: Nhân dân ướt như chuột lột, bì bõm trong nước để cứu con đê còn quan phụ mẫu đương ở trong đình kia, sống xa xỉ, người hầu kẻ hạ, chơi tổ tôm và hút thuốc phiện, không hề quan tâm đến quan dân.
b. Khi đê vỡ: Có người vào bẩm báo đê vỡ, quan phụ mẫu vẫn đương quan tâm tới nước cờ cao thấp, quan tâm tới thông tôm, chi chi nảy mà bỏ bê con dân: Đê vỡ rồi, đê vỡ rồi, thời ông cắt cổ chúng mày, thời ông bỏ tù chúng mày. => Không thể tin và không dám tin đó là lời của quan phụ mẫu - người được coi như cha mẹ của muôn dân.
c. Đánh giá:
- Nhận định trên là hoàn toàn đúng.
- Thông qua việc làm nổi bật hình tượng tên quan lòng lang dạ thú, tác giả muốn lên án phê phán tố cáo hạng quan nhận bổng lộc của triều đình mà lại bỏ rơi dân đen con đỏ, sống không biết liêm sỉ...
3. Kết luận.
