Đầu làng em có cây đa cổ thụ. Dù đi đâu xa đi chăng nữa, chỉ cần nghĩ đến cây đa đầu làng là nghĩ ngay đến quê hương yêu dấu của mình. Mỗi lần đi đâu đó, nhìn từ xa cây đa như đang giơ tay đón chào em về với quê hương, về với nguồn cội.
Cây đa tọa lạc trên bãi đất rộng ở ngã ba đầu làng. Cây đa tỏa chùm bóng mát cả một khoảng đất lớn đầu làng.
Mùa hè ở đó rất đông người, các bác các cô các chú ra làm đồng về, mọi người ngồi nhâm nhi cốc trà nhà bà Bé, trò chuyện rôm rả cả đầu ngã ba, trẻ con chúng em thì chơi chuyền, ô ăn quan… Thân cây lớn, rễ mọc ngoằn ngoèo trên mặt đất. Xung quanh thân chính có rất nhiều thân phụ. Ngọn đa cao vượt khỏi lũy tre làng.Bóng đa toả mát một khoảng đất rộng. Trong tán cây, nhiều loại chim làm tổ. Nhìn xem, gốc đa xù xì, to oành, cả sáu người ôm không hết. Lá đa và dài, dày và óng muợt. Búp đa khô quăn queo nâu nâu rơi trên mặt cỏ đem về làm kèn. Nó kêu toe lên một tiếng, kèm theo chuỗi cười trong, trẻo vang xa. Cây đa đã chứng kiến bao sự kiện lớn nhỏ của làng. Cùng với bao lớp trẻ, thanh niên cũng như người già sinh ra và lớn lên. Cây đa quả đúng là nhân chứng lịch sử của làng.
Cây đa cổ thụ là hình ảnh quen thuộc và rất gần gũi với trẻ con chúng em, chúng em rất yêu cây đa ấy, vì đó là nơi chúng em đuợc vui cuời, nô đùa và lớn lên bên nhau. Cho dù sau này có đi xa đến đâu, em vẫn sẽ luôn nghĩ đến thời con thơ dại ấy bên gốc đa cổ thụ.
Ở cạnh sân đình của làng em có một cây đa sừng sững không biết có từ bao giờ. Em chỉ biết rằng nó rất cao to và tỏa bóng mát rợp cả một góc sân. Người dân làng em vẫn bảo đó là cây chở che cho làng em.
Cây đa sừng sững như một người khổng lồ đang hiên ngang chễm chệ ngay giữa đường. Cây đa nằm sát mặt đường, bên dưới là cái giếng làng và sân đình. Mọi người vẫn bảo cây đa giếng nước và sân đình thường đi liền với nhau.
Thân của cây đa rất to, phải 5, 6 người ôm mới xuể được. Vỏ của thân cây xù xì chứ không trợn mịn và bằng phẳng, vì thỉnh thoảng còn nhô lên một số u mà người ta liên tưởng đến những ung nhọt mọc trên thân cây.
Ấn tượng nhất là bộ rễ như một đàn trăn bò lổm nhổm trên mặt đất. Đây được xem là nơi ngồi hóng gió của người dân quê em. Rễ đa to và tài bò trên đất tưởng chừng như sắp bật ra. Nhưng mà nó lại bám rất sâu, nhiều trận bão đi qua nhưng vẫn không quật ngã được loại cây kiên cố như thế nào.
Những tán lá to và xòe ra khắp nơi với vô vàn nhánh nhỏ chi chít em không đếm được. Trên những cành cây đó là những chiếc lá to và dày, có một số chiếc lá như cái quạt mo của bà em vẫn quạt. Lá nào lá nấy chắc nịch và rất khó có thể rơi rụng khi gió thổi qua. Trừ khi gió quá mạnh thì những chiếc lá mới theo gió rơi xuống. Bọn em vẫn thường nhặt lá đa đem về nhà viết thơ lên đó hoặc để ngồi đánh chuyền ngay dưới gốc đa luôn.
Cây đa đồ sộ này đã trở thành biểu tượng của làng em, có nó làng em trông đẹp hơn và văn minh hơn. Mọi người vẫn bảo làng nào cũng nên có cây đa để bảo vệ cho làng và giữ gìn truyền thống làng lâu năm.
Mọi người ai đi đâu làm ăn xa cũng thường xuyên ghé về thăm quê và không ngớt khen cây đa càng ngày càng đồ sộ hơn. Nhiều người đã có những kí ức tuổi thơ đẹp dưới cây đa, bên cạnh giếng nước và sân đình này.
Khi đến làng em ai ai cũng phải thật ấn tượng với cây đa từ đầu làng. Cây đa hàng trăm năm tuổi. Cây đa to xòe tán thật là rộng biết bao nhiêu.
Thân cây đa cũng thật là lớn và những cái rễ cây cũng như nổi lên trông giống như những con trăn khổng lồ vậy. Thế rồi cũng thật dễ nhận thấy được ở xung quanh gốc chính là hàng chục gốc phụ khiến cho cây thêm bề thế và vững chãi hơn nữa. Nếu như quan sát kỹ thì cũng có thể nhận ra được ở cách xa hàng cây số đã nhìn thấy bóng đa cao vượt khỏi lũy tre làng. Cây đã cổ thụ ở làng em nó như cứ sừng sững in trên nền trời xanh biếc mênh mông vậy.
Cây đa to lắm, bóng của cây đa che mát một khoảng đất rộng. Có lẽ vì tán cây rộng cho nên chim chóc ở đâu kéo về làm tổ trên cành, suốt ngày ríu rít nghe rất vui tai. Nếu các bác nông dân mà có đi ở đồng về hay học sinh chúng em mà đang đi trên đường nắng chang chang, khách ghé vào quán tranh nghỉ chân và có thể uống một bát nước chè xanh hãm đặc của cô Hoa thì thật tuyệt vời. Thế rồi ở dưới gốc đa cổ thụ thì em lại được tận hưởng cơn gió nồm nam lồng lộng thổi. Quả thật là không có gì sung sướng bằng, bao nhiêu mỏi mệt đều như đã biến mất.
Tuổi thơ chúng em dường như cũng đã gắn liền với cây đa. Đáng chú ý đó chính là chiếc lá đa to, dày và xanh bóng đem cuộn tròn lại. Lũ trẻ cũng đã khéo léo nhanh tay xé hai bên mép lá làm sừng. Thế rồi em cũng đã tìm và buộc một mẩu dây chuối khô vào cuống rồi luồn vào trong chiếc lá đã cuộn tròn lại trước đó. Sau đó cũng khe khẽ kéo sợi dây. Và cuối cùng thế là đã có một "con trâu lá đa" đẹp mắt cho lũ trẻ chúng em chơi rồi. Nhìn con nghé bằng lá đa cũng có được một cặp sừng cong cong, cái đầu gục gặc như sẵn sàng nghênh chiên. Thế rồi ta như thấy được đó như có nào là trâu bố, trâu mẹ, nghé tơ mà chúng em tạo ra từ chiếc lá đa như cứ nằm quây quần bên nhau thành bầy nhìn thật thích.
Chiều hè đến trong cái nóng “như đổ lửa” thì chúng em thường túm năm tụm bảy dưới gốc đa để thi thả diều. Dưới gốc đa có bóng râm thật rộng như đã giúp cho chúng em có được những cơn gió mát lành thổi. Chúng em đều yêu cây đa làng và thỉnh thoảng chúng em còn lấy nước ở dưới sông để tưới cho cây thêm tốt tươi nữa.
