Đọc đoạn thơ sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới:
Em cu Tai ngủ trên lưng mẹ ơi,
Em ngủ cho ngoan đừng rời lưng mẹ.
Mẹ đang chuyển lán, mẹ đi đạp rừng.
Thằng Mỹ đuổi ta phải rời con suối
Anh trai cầm súng, chị gái cầm chông,
Mẹ địu em đi để dành trận cuối.
Từ trên lưng mẹ em đến chiến trường,
Từ trong đói khổ em vào Trường Sơn.
- Ngủ ngoan a kay ơi, ngủ ngoan a kay hỡi,
Mẹ thương a kay, mẹ thương đất nước.
Con mơ cho mẹ được thấy Bác Hồ,
Mai sau con lớn làm người Tự do.
(Trích Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ, Nguyễn Khoa Điềm, Ngữ văn 9, tập 1, NXB Giáo dục Việt Nam)
Nêu ngắn gọn ý nghĩa nhan đề tác phẩm.
Người mẹ Tà-ôi trong đoạn thơ được miêu tả trong hoàn cảnh nào?
Chỉ ra và nêu tác dụng của biện pháp tu từ có trong hai câu thơ:
Từ trên lưng mẹ em đến chiến trường,
Từ trong đói khổ em vào Trường Sơn.
Bằng một đoạn văn tổng – phân – hợp (10 đến 12 dòng) có sử dụng 01 câu bị động, em hãy trình bày cảm nhận về đoạn thơ sau:
- Ngủ ngoan a kay ơi, ngủ ngoan a kay hỡi,
Mẹ thương a kay, mẹ thương đất nước.
Con mơ cho mẹ được thấy Bác Hồ,
Mai sau con lớn làm người Tự do.
Ý nghĩa nhan đề Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ:
- Nhan đề bài thơ có chứa hai hình ảnh nổi bật:
+ Khúc hát ru là một âm hưởng quen thuộc gợi ngọt ngào, sâu lắng trong tâm hồn mỗi người. Đó là điệu hồn dân tộc nuôi dưỡng tình cảm của chúng ta từ thưở ấu thơ, gợi sự êm dịu của tình mẹ.
+ Nhà thơ lấy hình ảnh những em bé mang tính khái quát để chỉ một thế hệ những con người lớn lên được nuôi dưỡng từ trên lưng mẹ.
- Từ đó, ngợi ca người mẹ miền núi nói riêng và người mẹ Việt Nanói chung: bình dị mà vĩ đại trong cuộc kháng chiến chống Mỹ của dân tộc – giàu lòng yêu thương con, yêu bộ đội, yêu dân làng và yêu đất nước.
Người mẹ Tà-ôi trong đoạn thơ được miêu tả trong tư thế trực tiếp chiến đấu.
- Điệp cấu trúc: Từ… đến…
- Tác dụng: Gợi sự trưởng thành của em bé cu Tai từ trên lưng mẹ đã khôn lớn, đủ sức khỏe để vào chiến trường.
câu cuối cần đảm bảo những yêu cầu sau là e có thể làm được bài nhe:
Xác định đúng vấn đề nghị luận: Cảm nhận về đoạn thơ.
Triển khai vấn đề nghị luận đoạn thơ ( lưu ý không lạc đề)
* Giới thiệu khái quát về xuất xứ, vị trí đoạn trích và vấn đề cần nghị luận.
* Cảm nhận về đoạn thơ.
- Từ tình thương con, người mẹ đã mở ra tình thương đất nước. Từ tình cảm gia đình riêng tư, mẹ hòa hợp với tình cảm chung rộng lớn của dân tộc, đất nước.
- Xuất phát từ tình cảm lớn lao, tấm lòng cao cả ấy, mẹ đã mơ những giấc mơ về con lớn lao và vĩ đại:
+ Mẹ mơ được thấy Bác Hồ là mẹ mong muốn cho con sớm trưởng thành và tìm thấy được chân lí, con đường đúng đắn.
+ Ước mơ tha thiết nhất, mãnh liệt nhất của mẹ là con được làm người Tự do, sống trong một dân tộc làm chủ được vận mệnh của dân tộc mình.
- Tác giả không để cho người mẹ trực tiếp nói về ước mơ của mình mà mong con mơ cho mẹ. Như vậy, người mẹ đã gửi trọn niềm mong mỏi vào giấc mơ của con nên lời thơ càng thêm tha thiết, tin tưởng.
* Đánh giá khái quát:
- Thể thơ tự do, giọng điệu tâm tình, thủ thỉ ngọt ngào.
- Đoạn thơ đã cho thấy tình yêu thương con và cả tấm lòng lớn lao, vĩ đại của người mẹ.
