Sự tăng bức xạ Mặt Trời đồng thời với sự giảm sút ảnh hưởng của các khối khí lạnh về phía nam là nguyên nhân tạo nên sự phân hóa khí hậu . Sự phân hóa khí hậu là nguyên nhân chính làm phân hóa thiên nhiên theo Bắc-Nam.
Sự phân hóa về nhiệt độ, gió mùa và thời tiết là nguyên nhân chính dẫn đến sự phân hóa của thiên nhiên theo chiều Bắc – Nam:
-Từ Bắc vào Nam có khí hậu thay đổi mạnh (Nhiệt độ giảm dần từ vĩ độ thấp đến vĩ độ cao).
– Gió mùa Đông Bắc hoạt động về phía Bắc làm cho không khí giảm mạnh nhưng phía Nam không chịu ảnh hưởng của gió mùa Đông Bắc nên nóng quanh năm (Gió mùa Đông Bắc càng về phía Nam càng suy yếu và bị chặn ở núi Bạch Mã).
* Phía Bắc: khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa có mùa đông lạnh.
- Nền khí hậu nhiệt đới:
+ Nhiệt độ trung bình trên 20°C.
+ Mùa đông: lạnh (do ảnh hưởng của gió mùa Đông Bắc).
+ Biên độ nhiệt trung bình năm lớn.
- Cảnh quan thiên nhiên: rừng nhiệt đới gió mùa.
- Vùng đồng bằng, vào mùa đông trồng được rau ôn đới.
* Phía Nam: khí hậu cận xích đạo gió mùa.
- Nền nhiệt độ thiên về khí hậu xích đạo:
+ Quanh năm nóng, nhiệt độ trung bình năm trên 25°C.
+ Hai mùa mưa và khô.
+ Biên độ nhiệt trung bình năm nhỏ.
- Cảnh quan thiên nhiên: rừng cận xích đạo gió mùa.
- Thực vật, động vật phần lớn thuộc vùng xích đạo và nhiệt đới.
* Nguyên nhân: Sự phân hóa khí hậu (nhiệt độ, gió mùa) là nguyên nhân chính dẫn đến sự phân hóa của thiên nhiên theo chiều Bắc – Nam.
