BA NHÀ THÔNG THÁI
Có ba nhà triết gia Hy-Lạp cổ, sau một cuộc tranh luận căng thẳng và cũng vì trời hè nóng nực nên đã nằm ngủ dưới gốc cây trong vườn của Viện Hàn lâm. Có mấy thợ thông lò đi qua tinh nghịch đã bôi nhọ lên trán cả ba triết gia.
Khi ba nhà thông thái tỉnh dậy, họ nhìn nhau và cùng phá lên cười. Ai cũng yên chí rằng chỉ có hai người kia bị nhọ và họ cười nhau, còn mình thì cười họ. Thế nhưng, trong khoảnh khắc, một triết gia không cười nữa vì ông ta suy đoán ra trên trán ông ta cũng bị nhọ.
Vậy nhà thông thái đó suy luận như thế nào?
Nhà thông thái đó đã suy luận như sau:
– Ai cũng cười vì tưởng trán mình không nhọ, hai người kia cười nhau
còn mình thì cười họ.
– Thế nhưng, nếu trán tôi không nhọ thì hai người kia đều sẽ phát hiện
được ngay trán mình bị nhọ. Chẳng hạn người thứ ba, khi thấy người thứ
hai cười anh ta biết ngay là cười anh ta chứ không phải cười tôi (vì tôi
không bị nhọ )
– Trong thực tế hai người kia đều cười và không phát hiện ra trán mình
bị nhọ. Vậy trán tôi cũng bị nhọ.
Nhà thông thái đó đã suy luận như sau:
– Ai cũng cười vì tưởng trán mình không nhọ, hai người kia cười nhau
còn mình thì cười họ.
– Thế nhưng, nếu trán tôi không nhọ thì hai người kia đều sẽ phát hiện
được ngay trán mình bị nhọ. Chẳng hạn người thứ ba, khi thấy người thứ
hai cười anh ta biết ngay là cười anh ta chứ không phải cười tôi (vì tôi
không bị nhọ).
– Trong thực tế hai người kia đều cười và không phát hiện ra trán mình
bị nhọ. Vậy trán tôi cũng bị nhọ.
