Trước nhà nội có cây mít thật to, nội trồng nó khi nào hay nó tự mọc lên tôi cũng chẳng biết. Nhưng có lẽ nội trồng thì đúng hơn, vì nó nằm ngay hàng thẳng lối với mấy cây còn lại. Dãy mít trước nhà nội non mươi gốc, tôi không nhớ chính xác nữa. Cây mít to ấy nằm ở cuối hàng. Cạnh đó còn có một cây ổi sẻ, cây bình bát với cây lêkima.
Hồi còn nhỏ, mấy anh em tôi hay ra gốc mít chơi. Tôi không biết vì sao mình lại hay chơi dưới gốc cây mít ấy, một gốc cây còn hằng lên những vết đạn chiến tranh. Và cả thảy mấy anh em đều ùa ra cây mít đó mỗi khi chơi trò. Anh hai Tí chuột, con Út và thằng Hải nhà cô Năm, con Linh lùn nhà cô Bảy đều khoái tung tăng dưới cây mít đó. Cây mít già cằn cỗi, gốc nó to đùng, ba bốn đứa ôm không hết. Rễ nổi ngồn ngộn lên trên mặt đất. Thân nó xù xì lốm đốm trắng trông như những đám mây bồng bềnh lơ lững trên bầu trời xanh. Gần dưới gốc có chỗ bị sâu ăn, da nó khô nức nẻ sần sùi. Ấy vậy mà tán lá mỗi mùa đều xum xuê mát rượi. Cành cây thấp đến nỗi con Linh lùn tịt cũng trèo lên được. Chỉ cần nắm một trong những cái cành nhỏ của nó, lấy trớn, nhảy một cái là tót lên được. Ranh giới trên cây mít được chia rạch ròi. Tí chuột là anh lớn, con cậu Hai nên anh ra vẻ là một “đại ca”. Anh chia mỗi đứa một nhánh mít. Lên cây là phải ngồi đúng “nơi quy định”. Anh lớn nên anh tự “chia” cho mình nhánh cây cao nhất. Như sợ chúng tôi phân bì, anh phân bua: -“Tụi bây còn nhỏ, trèo cao té chết queo!”. Mấy đứa còn lại mỗi đứa một nhánh dưới thấp. Đấy là nơi ngồi “hội họp” trước khi chơi trò. Nếu chơi “năm mười” thì khỏi chia đội. Cả bọn chọn cây mít này làm chủ. Đứa nào chăng thì úp mặt vào gốc mít chủ mà đếm năm, mười, mười lăm… cho đến một trăm. Mấy đứa còn lại túa ra chạy trốn, nấp dưới cây rơm gần đó, hoặc gốc mít khác, cây lêkima, hay phía bên kia cây ổi... chờ cho đứa chăng rời khỏi cây chủ đi tìm kiếm mọi người thì mình ùa ra, chạy đến và “binh binh” vào gốc mít để ra hiệu chiến thắng. Cứ mỗi lượt chơi, mỗi đứa “binh binh” vào cây mít năm bảy cái. Không biết cây mít có đau không?! Chắc nó cũng cười tươi vui cùng lũ nhóc. Còn khi chơi cướp cờ thì những cành lá mít dưới thấp bị bẻ làm cờ. Qua một bàn chơi, phải bẻ nhánh khác vì “lá cờ” bị hai đội giành giật tơi tả.
Có những buổi trưa hè, anh Tí chuột nhờ nội đâm lộp cộp cho một chén muối ớt để cả bọn cùng nhau “tàn sát” bông mít. Không đứa nào chịu ăn bông của mấy cây mít kia vì chát. Trong một hàng cây mít, bông của cây này chấm muối ớt ăn ngọt và tuyệt nhất. Lâu lâu, có người đến mua trái mít, nhưng nội không bao giờ bán cho ai cả. Trái của nó ngon, giòn và ngọt lịm, nội để giành bà cháu ăn và biếu hàng xóm.
Từ ngày nội mất, cây mít cũng khô héo dần đi, không biết vì quá tuổi hay nó buồn vì không có nội. Cây mít không còn, tuổi thơ tôi cũng qua đi. Bóng nội không còn nữa để che mát cuộc đời tôi. Tôi muốn đứng nơi gốc mít ngày xưa mà gào lên thật to, cho nội ở nơi xa xôi nào đó nghe thấy: “Nội ơi, con đã lớn”.
