Cảnh dòng sông và hai bên bờ :
* Trước khi vượt thác
-Dòng sông chảy ở đồng bằng hiền hoà, êm đềm thơ mộng yên bình
-Cánh buồm nhỏ căng phồng, thuyền rẽ sóng lướt bon bon.
-Xung quanh những bãi dâu trải bạt ngàn.
-Thuyền nào cũng xuôi chầm chậm.
-Dòng sông khi sắp đến chân thác
+ Cảnh sắc đã có sự thay đổi trở nên hoang sơ, hùng vĩ, bí hiểm
+ Vườn tược cây um tùm.
+ Những chòm cổ thụ dáng mãnh liệt đứng trầm ngâm.
+ Núi cao như đột ngột hiện ra chắn ngay trước mặt.
* Khi vượt thác
-Cảnh thiên nhiên dữ dội, đầy đe doạ, uy hiếp tinh thần con người
-Nước từ trển cao phóng giữa hai vách đá dựng đứng, chảy đứt đuôi rắn
-Thuyền vùng vằng cứ chực tụt xuống quay đầu chạy về phía Hoà Thước.
-Con người phải vật lộn “Suốt buổi chống liền tay không phút hở”.
* Sau khi vượt thác
-Cảnh sắc dần dần thay đổi
+Từ chỗ gập ghềnh khúc khuỷu của núi rừng
+Dòng nước cứ chảy quanh co dọc những núi cao sừng sững
+Qua nhiều lớp núi.
- Đến chỗ êm đềm bằng phẳng của đồng ruộng
+ Đồng ruộng lại mở ra.
Nhận xét:
-Vị trí của quan sát là ngồi ở trên thuyền đi dọc theo dòng sông.
-Đây là một vị trí rất thích hợp vì:
+Người quan sát có thể thấy được những cảnh tượng đang thay đổi trên hai bên bờ sông.
+ Vừa quan sát được viễn cảnh - lại vừa nhìn được cận cảnh như những thước phim quay chậm.
-Cảnh vật được tái hiện qua tâm trạng của người trong cuộc từ sự náo nức nôn nao lúc bắt đầu cuộc hành trình: “Thuyền rẽ sóng bon bon như đang nhớ núi rừng phải lướt cho nhanh để về cho kịp” để thả hồn đắm say vào những cảnh vật thiên nhiên thơ mộng kì thú. Với những hàng dâu bạt ngàn đến tận những làng xa tít “Những chân cây cổ thụ” hùng vĩ uy nghi “những thác nước dựng đứng phóng từ trên cao xuống” đến sự cảm phục ngưỡng mộ về sự “oai linh và hùng vĩ” của con người khi vượt qua thác dữ.
