Lý do cuộc Tổng khởi nghĩa trong Cách mạng tháng Tám năm 1945 giành thắng lợi nhanh chóng:
(*) Chuẩn bị chu đáo:
- Về đường lối:
+ Đảng Cộng sản Việt Nam đã lãnh đạo nhân dân chuẩn bị cho Tổng khởi nghĩa từ sớm, ngay sau khi thành lập (1930).
+ Hội nghị toàn quốc của Đảng (5/1941) đã xác định chủ trương "Phải đánh Pháp, Nhật".
+ Chỉ thị "Nhật đảo chính Pháp" (3/1945) và "Cách mạng tháng Tám" (14/8/1945) của Đảng đã trực tiếp lãnh đạo nhân dân Tổng khởi nghĩa.
- Về lực lượng:
+ Mặt trận Việt Minh được thành lập (5/1941) đã tập hợp, đoàn kết rộng rãi các giai cấp, tầng lớp xã hội.
+ Các đội tự vệ, du kích được phát triển rộng khắp.
- Về thời cơ:
+ Sau chiến tranh thế giới thứ hai, Nhật Bản đầu hàng Đồng minh (8/1945).
+ Pháp chưa kịp trở lại Việt Nam.
+ Phong trào cách mạng trong cả nước dâng cao.
(*) Lãnh đạo tài tình của Đảng Cộng sản Việt Nam:
- Đảng đã nắm bắt thời cơ, đưa ra chủ trương đúng đắn, kịp thời.
- Đảng đã lãnh đạo, tổ chức và chỉ đạo phong trào cách mạng một cách hiệu quả.
(*) Sự ủng hộ của nhân dân:
- Nhân dân ta có truyền thống yêu nước nồng nàn, ý chí quật cường.
- Nhân dân tin tưởng vào Đảng, vào sự nghiệp cách mạng.
- Nhân dân đã tham gia Tổng khởi nghĩa một cách hăng hái, nhiệt tình.
(*) Yếu tố bất ngờ:
- Nhật Bản đầu hàng nhanh chóng, Pháp chưa kịp trở lại Việt Nam.
- Cuộc Tổng khởi nghĩa diễn ra đồng loạt, bất ngờ trên cả nước.
(*) Sự phối hợp chặt chẽ giữa các lực lượng:
- Quân đội, du kích, tự vệ phối hợp với nhau trong chiến đấu.
- Các địa phương phối hợp, hỗ trợ lẫn nhau.