Bài 7. Bộ xương

Sự khác nhau giữa xương tay và xương chân có ý nghĩa quan trọng đối với những hoạt động của con người :
- Các khớp cổ tay và bàn tay linh hoạt đảm nhiệm chức năng cầm
nắm phức tạp trong lao động của con người.
- Xương cổ chân và xương gót phát triển nở về phía sau làm cho diện tích bàn chân lớn, đảm bảo sự cân bằng vững chắc cho tư thế đứng thẳng.

1.

người ta đã ứng dụng mô hình bộ xương người vào cuộc sống để thuận lợi cho việc học tập và nghiên cứu .

2.

Bộ xương người thích nghi với đời sống lao động :
- Xương cột sống phát triển giúp con người đứng thẳng tiện trong các hoạt động.
- Xương tiến hoá hơn nên tay người cử động linh hoạt hơn, thực hiện dc các động tác lao động phức tạp.
- Chân khoẻ giúp thực hiện các động tác lao động có liên quan đến vận động, dể dàng trong việc gấp, duỗi.
- Xương người phát triển trợ giúp cho lao động dể dang hơn, ví dụ như la mang, vác...

Bộ xương người thích nghi với đời sống lao động :
- Xương cột sống phát triển giúp con người đứng thẳng tiện trong các hoạt động.
- Xương tiến hoá hơn nên tay người cử động linh hoạt hơn, thực hiện dc các động tác lao động phức tạp.
- Chân khoẻ giúp thực hiện các động tác lao động có liên quan đến vận động, dể dàng trong việc gấp, duỗi.
- Xương người phát triển trợ giúp cho lao động dể dang hơn, ví dụ như la mang, vác...

xương người thích nghi với dáng đứng thẳng và đi bằng 2 chân là
+ xương đầu
- hộp sọ phát triển bao trùm lên khối xương mặt làm cho xương trán, xương trẩm, phần đính giữa xương đầu và xương cột sống=> giữ cho đầu luôn ngẩng lên
+ xương thân
- xương lồng ngực: do tư thế đứng thẳng nên :
2 chi trước ko ép vào lồng ngực=> làm cho lồng ngực nở rộng 2 bên
tim, phổi không đè nặng vào lồng ngực nên hẹp theo hướng lưng bụng
- xương cột sống : có 4 chỗ cong làmm cho cột sống cong hình chữ S nên trọng tâm dồn vào 2 gót chân, triệt tiêu đựoc lực=> tạo nên dáng đứng thẳng
+ xương chi
- xương đùi to, khoẻ, khớp đùi với đai hông vững chắc=> tạo thành giá đỡ vững chắc
- xương chậu to, vừa bảo vệ vừa đoẽ các nội quan ở phần bụng
- bàn chân có cấu tạo hình vòm, cổ chân có xương gót phát triển về phía sau=> tạo thành giá đỡ vững chắc.

Tập thể dục làm cho cơ thể khoẻ mạnh, linh hoạt và vừa vặn hơn. Nó giúp bảo vệ hệ tim mạch và xương, giữ cơ thể ở trọng lượng ổn định, giảm căng thẳng và làm cho bạn cảm thấy dễ chịu. Bên cạnh đó, tập thể dục còn làm giảm thiểu nguy cơ mắc các bệnh nhất là các bệnh như đái đường, bệnh về tim mạch và chứng đột quỵ.
Một số cách tập luyện đơn giản
- Một vài thay đổi nhỏ trong cuộc sống cũng có thể tạo ra sự khác biệt lớn.
- Ngồi dậy để chuyển kênh tivi thay vì dùng điều khiển từ xa.
- Đi cầu thang bộ thay vì dùng thang máy hoặc cầu thang cuốn.
- Xuống xe bus xa hơn địa điểm cần đến một chút để thả bộ.
- Thỉnh thoảng đi bộ để mua 1 tờ báo.
Cách giữ form người
Vấn đề ở đây không phải là bạn tập cái gì và tập ở đâu, hoạt động ở mức cơ bản mới là điều cần chú tâm.
Các chuyên gia khuyên rằng trong 5 ngày mỗi tuần, mỗi người đàn ông nên hoạt động ít nhất 30 phút/ngày. Bạn sẽ biết được mình tập thế đã vừa sức hay chưa vì bạn thấy bản thân thở nhanh và khó khăn hơn, mạch cũng đập nhanh hơn bình thường.
Bạn cũng không cần thiết phải tới phòng tập thể dục. Đi bộ, đạp xe, bơi lội, chạy bộ, là tất cả những bài tập đơn giản, dễ thực hiện và tiện lợi để có thể tập hàng ngày. Hãy chọn một vài môn mà bạn thích, nếu bạn cảm thấy các bài tập kiểu đó không phù hợp với mình thì không nên cố tiếp tục.
Các bài tập cơ bản
Aerobic là dạng các bài thể dục giúp hệ tim mạch tim ổn định và có khả năng chịu đựng, tăng cường lượng oxy qua phổi và phân chia đều cho cơ thể qua tim và sự lưu thông máu. Chạy bộ, chèo thuyền và đạp xe là những bài tập aerobic đơn giản và có hiệu quả tốt.
Anerobic (Kỵ khí) có tác dụng tăng cường sự dẻo dai cho cơ bắp. Hình thức thể hiện của dạng bài tập này là chống lại sức bền như môn cử tạ.
Căng cơ là rất cần thiết cho sự phát triển tính linh hoạt giúp bảo vệ các cơ tránh bị chấn thương.
Các bước tập an toàn
- Luôn phải khởi động khoảng 5 đến 10 phút trước khi tập các bài Aerobic nhẹ nhàng như chạy tại chỗ.
- Khi các cơ đã được khởi động co giãn trong khoảng 5 phút mới được thực hiện bài tập.
- Nghỉ ngơi sau mỗi bài tập khoảng 5 đến 10 phút rồi lại thực hiện tiếp.
- Uống thêm nước để bù vào lượng nước bị mất đi trong quá trình luyện tập.

Tập thể dục làm cho cơ thể khoẻ mạnh, linh hoạt và vừa vặn hơn. Nó giúp bảo vệ hệ tim mạch và xương, giữ cơ thể ở trọng lượng ổn định, giảm căng thẳng và làm cho bạn cảm thấy dễ chịu. Bên cạnh đó, tập thể dục còn làm giảm thiểu nguy cơ mắc các bệnh nhất là các bệnh như đái đường, bệnh về tim mạch và chứng đột quỵ.
Một số cách tập luyện đơn giản
- Một vài thay đổi nhỏ trong cuộc sống cũng có thể tạo ra sự khác biệt lớn.
- Ngồi dậy để chuyển kênh tivi thay vì dùng điều khiển từ xa.
- Đi cầu thang bộ thay vì dùng thang máy hoặc cầu thang cuốn.
- Xuống xe bus xa hơn địa điểm cần đến một chút để thả bộ.
- Thỉnh thoảng đi bộ để mua 1 tờ báo.
Cách giữ form người
Vấn đề ở đây không phải là bạn tập cái gì và tập ở đâu, hoạt động ở mức cơ bản mới là điều cần chú tâm.
Các chuyên gia khuyên rằng trong 5 ngày mỗi tuần, mỗi người đàn ông nên hoạt động ít nhất 30 phút/ngày. Bạn sẽ biết được mình tập thế đã vừa sức hay chưa vì bạn thấy bản thân thở nhanh và khó khăn hơn, mạch cũng đập nhanh hơn bình thường.
Bạn cũng không cần thiết phải tới phòng tập thể dục. Đi bộ, đạp xe, bơi lội, chạy bộ, là tất cả những bài tập đơn giản, dễ thực hiện và tiện lợi để có thể tập hàng ngày. Hãy chọn một vài môn mà bạn thích, nếu bạn cảm thấy các bài tập kiểu đó không phù hợp với mình thì không nên cố tiếp tục.
Các bài tập cơ bản
Aerobic là dạng các bài thể dục giúp hệ tim mạch tim ổn định và có khả năng chịu đựng, tăng cường lượng oxy qua phổi và phân chia đều cho cơ thể qua tim và sự lưu thông máu. Chạy bộ, chèo thuyền và đạp xe là những bài tập aerobic đơn giản và có hiệu quả tốt.
Anerobic (Kỵ khí) có tác dụng tăng cường sự dẻo dai cho cơ bắp. Hình thức thể hiện của dạng bài tập này là chống lại sức bền như môn cử tạ.
Căng cơ là rất cần thiết cho sự phát triển tính linh hoạt giúp bảo vệ các cơ tránh bị chấn thương.
Các bước tập an toàn
- Luôn phải khởi động khoảng 5 đến 10 phút trước khi tập các bài Aerobic nhẹ nhàng như chạy tại chỗ.
- Khi các cơ đã được khởi động co giãn trong khoảng 5 phút mới được thực hiện bài tập.
- Nghỉ ngơi sau mỗi bài tập khoảng 5 đến 10 phút rồi lại thực hiện tiếp.
- Uống thêm nước để bù vào lượng nước bị mất đi trong quá trình luyện tập.

Vì tập thể dục thể thao sẽ làm cho con người khỏe mạnh, cơ và xương chắc khỏe. Cũng như phòng tránh được một số bệnh không mong muốn.

căn cứ về hình dạng và cấu tạo người ta phân biệt 3 loại xương là :

- xương dài : hình ống , giữa chứa tủy đỏ ở trẻ em và chứa mỡ vàng ở người trưởng thành như xương ống tay , xuơng đùi , xương cẳng chân ...

- xương ngắn : kích thước ngắn , chẳng hạn xương đốt sống , xương cổ chân , cổ tay ...

- xương dẹt : hình bản dẹt , mỏng như xương bả vai , xương cánh chậu , các xương sọ .

Căn cứ vào hình dạng và cấu tạo, người ta phân biệt ba loại xương là :
Xương dài: hình ống, giữa chứa tủy đỏ ở trẻ em và chứa mỡ vàng ở người trưởng thành như xương ống tay, xương đùi, xương cẳng chân...
Xương ngắn : kích thước ngắn, chẳng hạn xương đốt sống, xương cổ chân,
cổ tay...
Xương dẹt : hình bản dẹt, mỏng như xương bả vai, xương cánh chậu, các xương sọ.

Là do sự phát triển khi mài mòi đôi lưng gồ ghê từ thú thành người

- Tuyến nước bọt tiết enzyme maltase, amylase… giúp tiêu hóa tinh bột

- Xương đầu :nhô ra về phía đằng sau vì bộ não phát triển ,
- Hốc mắt to sâu hướng cùng về 1 phía vì sự phát triển của mắt (cơ quan thị giác)(có thể tán thêm nếu thích)
- Có thêm xương chẩm ,xương gò má phát triển giúp cử động của mặt phong phú ,tạo những giao tiếp cơ bản.
- Mũi sụp xuống có thêm phần sụn(xoang mũi) để bảo vệ mũi trước các dị vật nhỏ (cái này phụ)
- Xương hàm phát triển ,bộ răng phân hóa thành 32 cái với các chức năng nhiệm vụ riêng phục vụ tốt cho quá trình tiêu hóa hấp thụ dinh dưỡng để con người phát triển ,gờ cằm lồi ra tạo điều kiện cho sự phát triển của cơ cằm phục vụ quá trình phát âm(tiếng nói).(tán thêm), cuống họng có thêm xương giác phục vụ quá trình tiêu hóa(0 quan trọng)
- Sự tiến hóa của đốt sống cổ (chia làm 13 đốt-hình như thế) giúp đầu cử động thuận tiện ,nâng đỡ được trọng lượng đầu,giúp nâng cao khả năng cân bằng cơ thể và khả năng quan sát (quan trọng ,nếu có tài liệu cứ tán thêm)
- Xương cột sống phân hóa thành các đốt với các sụn vừa vững chắc ,vứa có tính đàn hồi cao phục vụ quá trình lao động ,ở cuói xương sống là đĩa sụn và xương hông phát triển nhằm nâng đỡ cơ thể phía trên( tán thêm nhiều :cấu tạo bên trong xương ,tủy ra sao cấu trúc can xi ,hình thù xương ống có các gờ nhọn....bảo vệ dây thần kinh xương sống ......cứ sách mà tán vào,quan trọng đấy)
- Xương lồng ngực nở rộng hai xương bả vai không ép vào lồng ngực như ở động vật=>giải phóng hai chi trước=> tạo thành đôi tay( rất quan trọng,nhất thiết tán thêm),xương xườn dài ra ôm trọn phần trên bụng,chụm lại ở xương ức ,bảo vệ nội quan .....(thêm chi tiết)
đặc biệt ở con cái có thêm xương xườn thứ 23(xem lại sách) để nâng đỡ dạ con phục vụ quá trình sinh sản khi đi trên hai chân.
- Xương chân xương ống chân ,các khớp tay chân linh hoạt như thế nào (phần hệ cơ xương khớp)
* Sự đặc biệt sự tiến hóa của bàn tay :ngón cái tách biệt 4 ngón còn lại,mỗi ngón chia ra các khớp:
- Bàn chân :gót phát triển để giữ cân bằng ,mặt bàn chân càng cong càng thăng bằng tốt(nói thêm được điểm)
Tất cả các điều trên đã cho ta thấy bộ xương người và bộ xương thú khác nhau ở những điểm sau:

=> Xương đã phân hóa rõ ràng phục vụ chức năng là bộ khung nâng đỡ cơ thể ,bảo vệ nội quan ,phối hợp hệ cơ tạo sự linh hoạt cho quá trình vận động ,điển hình là sự tách ra của hai chi trên khỏi lồng ngực

=> Hai tay,sự khác nhau của bàn tay ,bàn chân

ở tuổi thcs cơ và xương sẽ phát trển nhanh chóng, xương dài ra và cơ sẽ nở rông hơn

Cấu tạo của bộ xương

Bộ xương người được chia làm 3 phần : xương đầu, xương thân và xương chi

a. Xương đầu : gồm xương sọ và xương mặt

Xương sọ: gồm xương trán, xương đỉnh, xương chẩm, xương thái dương

Xương mặt : xương gò má, xương hàm trên, xương hàm dưới

b. Xương thân: gồm cột sống và lồng ngực

+ Cột sống cong hình chữ S gồm: 7 đốt sống cổ; 12 đốt sống ngực; 5 đốt thắt lưng; 5 đốt cùng; 3-4 đốt cụt

+ Lồng ngực gồm 12 đôi xương sườn: 7 đôi sườn thật ( một đầu gắng vào cột sống một đầu gắn vào xương ức) 03 đôi sườn giả ( một đầu gắn vào cột sống, mét ®Çu cã sôn chôm l¹i thµnh mét råi g¾n vµo x­¬ng øc) 02 đôi sườn côt ( một đầu gắn vào cột sống, đầu kia tự do)

c. Xương chi : Gồm chi trên và chi dưới

+ Xương chi trên : Xương đai vai ( xương đòn, xương bả) xương cánh tay, xương cẳng tay ( xương trụ, xương quay) các xương bàn tay và xương ngón tay

+ Xương chi dưới : Xương đai hông ( xương chậu, xương háng, xương ngồi) xương đùi, xương bánh chè, xương cẳng chân ( xương chày và xương mác) các xương bàn chân và xương ngón chân

1. Các loại xương: có 3 loại xương dài, xương ngắn, xương dẹt

2. Các loại khớp : có 3 loại :

- Khớp động: có vai trò giúp cơ thể cử đéng dễ dàng, linh hoạt trong hoạt động ch©n tay. Vd: khớp khủy tay; cổ tay…

Cấu tạo một khớp động gồm có: một đầu xương lồi và một hốc xương. Mặt khớp của mỗi xương có một lớp sụn trơn bóng và đàn hồi. Giữa 2 lớp sụn có hoạt dịch giúp cho hai đầu xương cử động dễ dàng. Bên ngoài khớp có dây chằng trong và ngoài, dai và đàn hồi tạo thành bao khớp.

- Khớp bán động: có vai trò giúp cơ thể cö động hạn chế tạo dáng đứng thẳng ( cột sống). Cấu tạo khớp giữa hai đầu xương thường có một đĩa sụn.

- Khớp bất động : có vai trò cố định, tạo khung vảo vệ các phần bên trong ( hộp sọ). Các xương ăn khớp với nhau nhờ các răng cưa.