Bạn đã học, đã đọc những bài thơ nào viết về đề tài người lính cách mạng Việt Nam? Đọc diễn cảm một đoạn thơ mà bạn yêu thích.
Bạn đã học, đã đọc những bài thơ nào viết về đề tài người lính cách mạng Việt Nam? Đọc diễn cảm một đoạn thơ mà bạn yêu thích.
Chú ý:
- Hình ảnh khơi nguồn cảm xúc
- Các từ ngữ gợi bối cảnh không gian và ấn tượng về đoàn quân Tây Tiến.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giải- Hình ảnh khơi nguồn cảm xúc: Sông Mã, Tây Tiến, rừng núi, Sài Khao, đoàn quân mỏi, Mường Lát, sương lấp, đêm hơi
- Các từ ngữ gợi bối cảnh không gian và ấn tượng về đoàn quân Tây Tiến:
*Bối cảnh không gian:
- "Sông Mã xa rồi Tây Tiến ơi":
+ "Sông Mã": Con sông Mã chảy qua Lai Châu, Sơn La, là địa danh gắn liền với những năm tháng chiến đấu của đoàn quân Tây Tiến.
+ "Xa rồi": Thể hiện sự chia ly, cách biệt về không gian và thời gian.
-"Nhớ về rừng núi nhớ chơi vơi":
+ "Rừng núi": Thiên nhiên hùng vĩ, hoang vu của Tây Bắc.
+ "Nhớ chơi vơi": Nỗi nhớ da diết, không thể kìm nén.
-"Sài Khao sương lấp đoàn quân mỏi":
+ "Sài Khao": Địa danh thuộc tỉnh Lai Châu.
+ "Sương lấp": Khung cảnh mờ mịt, che phủ cả đoàn quân.
+ "Đoàn quân mỏi": Hình ảnh đoàn quân Tây Tiến đang hành quân trong điều kiện gian khổ, mệt mỏi.
- "Mường Lát hoa về trong đêm hơi":
+ "Mường Lát": Địa danh thuộc tỉnh Thanh Hóa.
+ "Hoa về trong đêm hơi": Bức tranh thiên nhiên thơ mộng, lãng mạn.
*Ấn tượng về đoàn quân Tây Tiến:
- "Sông Mã xa rồi Tây Tiến ơi":
+ Giọng điệu bi tráng, thể hiện niềm tự hào và nỗi nhớ về một thời đã qua.
+ "Tây Tiến ơi": Lời gọi cất lên thể hiện sự gắn bó, đồng cam cộng khổ của tác giả với đoàn quân.
- "Nhớ về rừng núi nhớ chơi vơi":
+ Nỗi nhớ da diết về thiên nhiên hùng vĩ, hoang vu và con người Tây Bắc.
+ "Nhớ chơi vơi": Nỗi nhớ không thể kìm nén, thể hiện sự gắn bó sâu nặng với mảnh đất Tây Bắc.
- "Sài Khao sương lấp đoàn quân mỏi":
+ Hình ảnh đoàn quân Tây Tiến vượt qua gian khổ, hiểm nguy.
+ "Đoàn quân mỏi": Thể hiện sự kiên cường, bất khuất của người lính Tây Tiến.
- "Mường Lát hoa về trong đêm hơi":
+ Vẻ đẹp thơ mộng, lãng mạn của đoàn quân Tây Tiến.
+ "Hoa về": Hình ảnh ẩn dụ cho những con người Tây Tiến mang trong mình vẻ đẹp tâm hồn.
*Ngoài ra:
+ Giọng thơ đa dạng: Bi tráng, hào hùng, trữ tình.
+ Ngôn ngữ thơ giàu hình ảnh, thể hiện cảm xúc mãnh liệt của tác giả.
*Kết luận:
Bốn câu thơ đầu bài Tây Tiến đã vẽ nên một bức tranh sinh động về không gian núi rừng Tây Bắc hùng vĩ, hoang vu và hình ảnh đoàn quân Tây Tiến với vẻ đẹp hào hùng, lãng mạn nhưng cũng đầy gian khổ, hiểm nguy.
(Trả lời bởi Hà Quang Minh)
Nhận diện các yếu tố: nhịp điệu, nhạc điệu, đối và những từ kết hợp khác lạ trong đoạn thơ.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giải- Nhịp điệu: Sử dụng câu thơ toàn thanh trắc hoặc thanh bằng tạo cảm giác về sự gân guốc, khúc khuỷu, hiểm trở của dãy núi hoặc cảm giác bình yên của hình ảnh ngôi nhà trong mưa (Dốc lên khúc khuỷu, dốc thăm thẳm; Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi). Cách sử dụng các câu thơ toàn thanh trắc hoặc thanh bằng cũng giống cách sử dụng những gam màu trong hội họa: giữa những gam màu nóng, tác giả sử dụng gam màu lạnh làm dịu cả khổ thơ.Chủ yếu là nhịp 4/3, 2/2/3.
- Sử dụng biện pháp đối:
+ Đối hình ảnh trong một câu thơ: Ngàn thước lên cao, ngàn thước xuống.
+ Đối hình ảnh trong đoạn thơ: Hình ảnh thiên nhiên dữ dội và hình ảnh sinh hoạt của người dân bình yên.
+ Đối thanh điệu: Dốc lên khúc khuỷu, dốc thăm thẳm và Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi.
- Sử dụng các từ láy có sức biểu cảm cao: chơi vơi, khúc khuỷu, thăm thẳm.
- Vần: đa dạng, kết hợp các vần lưng, vần chân liền, vần chân cách
(Trả lời bởi Hà Quang Minh)
Chú ý hình ảnh gây ấn tượng về thiên nhiên và con người miền Tây Bắc.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giảiCác hình ảnh gây ấn tượng về thiên nhiên và con người Tây Bắc:
+ Hội đuốc hoa
+ Em xiêm áo, nàng e ấp
+Người đi Châu Mộc
+ Chiều sương
+ Hồn lau
+ Dáng người trên độc mộc
+ Hoa đong đưa
(Trả lời bởi Hà Quang Minh)
Hình dung dáng vẻ, tư thế, cốt cách của đoàn binh Tây Tiến.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giảiDáng vẻ:
- "Dốc lên khúc khuỷu dốc thăm thẳm": Dáng vẻ gầy guộc, mệt mỏi sau những chặng đường hành quân gian khổ.
- "Heo hút cồn mây, súng ngửi trời": Vẻ hiên ngang, lẫm liệt, không ngại gian khổ, hiểm nguy.
- "Doanh trại bừng lên hội đuốc hoa": Vẻ vui tươi, náo nhiệt trong đêm hội.
- "Rải rác biên cương mồ viễn xứ": Hình ảnh bi thương, thể hiện sự hy sinh thầm lặng của người lính.
Tư thế:
- "Dốc lên khúc khuỷu dốc thăm thẳm": Vượt qua gian khổ, hiểm nguy với tinh thần dũng cảm, kiên cường.
- "Heo hút cồn mây, súng ngửi trời": Tư thế hiên ngang, ung dung, làm chủ thiên nhiên.
- "Rải rác biên cương mồ viễn xứ": Tư thế hy sinh thầm lặng, không một lời than vãn.
Cốt cách:
- "Sông Mã xa rồi Tây Tiến ơi": Niềm tự hào về truyền thống anh dũng của đoàn quân Tây Tiến.
- "Doanh trại bừng lên hội đuốc hoa": Vẻ đẹp lãng mạn, hào hoa của người lính.
- "Nhạc về Viên Chăn xây hồn thơ” : Vẻ đẹp tâm hồn của người lính Tây Tiến, yêu mến nghệ thuật, yêu đời.
- "Rải rác biên cương mồ viễn xứ": Cốt cách anh hùng, sẵn sàng hy sinh vì Tổ quốc.
Ngoài ra:
- Giọng thơ đa dạng: Bi tráng, hào hùng, trữ tình.
- Ngôn ngữ thơ giàu hình ảnh, thể hiện cảm xúc mãnh liệt của tác giả.
Kết luận:
Đoàn binh Tây Tiến hiện lên với dáng vẻ gầy guộc, mệt mỏi nhưng vẫn hiên ngang, lẫm liệt. Họ là những người lính lãng mạn, yêu đời, yêu nghệ thuật nhưng cũng sẵn sàng hy sinh vì Tổ quốc. Qua đó, tác giả thể hiện tình yêu, sự trân trọng và lòng biết ơn đối với những người lính Tây Tiến.
(Trả lời bởi Hà Quang Minh)
Ý nghĩa biểu tượng của hình ảnh “người đi”.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giải1. Biểu tượng cho sự ra đi không lời hứa hẹn:
- Hình ảnh “người đi” thể hiện sự ra đi của đoàn quân Tây Tiến một cách đột ngột, không lời hứa hẹn về ngày trở lại.
- Điều này gợi ra sự bi tráng, nuối tiếc cho một thời đã qua, cho những con người đã hy sinh thầm lặng nơi chiến trường.
2. Biểu tượng cho tinh thần dũng cảm, hy sinh:
- “Người đi” là những người lính Tây Tiến đã anh dũng chiến đấu, hy sinh vì Tổ quốc.
- Họ ra đi không màng đến hiểm nguy, gian khổ, với tinh thần dũng cảm và lòng yêu nước cao cả.
3. Biểu tượng cho sự lãng mạn, hào hoa:
- “Người đi” cũng là những con người lãng mạn, yêu đời, yêu nghệ thuật.
- Họ đã để lại những kỷ niệm đẹp đẽ về một thời trai trẻ sôi nổi, hào hùng.
4. Biểu tượng cho sự vĩnh hằng:
- “Người đi” tuy đã hy sinh nhưng hình ảnh và tinh thần của họ vẫn sống mãi trong lòng người ở lại.
- Họ là những người hùng thầm lặng, góp phần làm nên lịch sử vẻ vang của dân tộc.
Ngoài ra:
- Giọng thơ đa dạng: Bi tráng, hào hùng, trữ tình.
- Ngôn ngữ thơ giàu hình ảnh, thể hiện cảm xúc mãnh liệt của tác giả.
Kết luận:
Hình ảnh “người đi” trong câu thơ “Tây Tiến người đi không hẹn ước” là một biểu tượng đa nghĩa, thể hiện nhiều thông điệp sâu sắc. Qua đó, tác giả thể hiện tình yêu, sự trân trọng và lòng biết ơn đối với những người lính Tây Tiến.
(Trả lời bởi Hà Quang Minh)
Cảm hứng chủ đạo của bài thơ “Tây Tiến” là gì?
Thảo luận (1)Hướng dẫn giải- Cảm hứng chủ đạo của bài thơ: Đó là cảm hứng lãng mạn
+ Thể hiện ở cái tôi tràn đầy tình cảm, cảm xúc của nhà thơ. Nó phát huy cao độ trí tưởng tượng, sử dụng nhiều biện pháp tu từ để tô đậm cái phi thường, tạo ấn tượng mạnh mẽ về cái hùng vĩ, tuyệt mĩ của núi rừng Tây Bắc.
+ Bức chân dung kiêu hùng của người lính Tây Tiến
+ Sự hoang dại, bí ẩn của núi rừng và những hình ảnh ấm áp, thơ mộng.
+ Cảnh đêm liên hoan, cảnh sông nước như được phủ lên màn sương huyền thoại.
(Trả lời bởi Hà Quang Minh)
Đọc đoạn thơ 1 và thực hiện các yêu cầu sau:
a. Nêu ấn tượng về trạng thái cảm xúc của tác giả thể hiện ở hai câu thơ mở đầu.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giảiẤn tượng về trạng thái cảm xúc được tác giả thể hiện ở hai câu thơ mở đầu:
“Sông Mã xa rồi Tây Tiến ơi” Câu thơ như tiếng gọi chân thành, tha thiết xuất phát từ trái tim và tâm hồn người thi sĩ. Bằng cách sử dụng câu cảm thán mở đầu bài thơ, Quang Dũng đã gọi tên cảm hứng của bài thơ là nỗi nhớ cồn cào,da diết về núi rừng Tây Bắc. Bằng thủ pháp nghệ thuật nhân hóa, câu thơ trở nên đẹp diệu kì. “Sông Mã” không đơn thuần là con sông mà nó còn trở thành một hình ảnh hiện hữu, một nhân chứng lịch sử.
Câu thơ thứ hai với điệp từ “nhớ” được lặp lại hai lần đã diễn tả trạng thái nhớ nhung, nỗi nhớ da diết đang ùa vào tâm trí Quang Dũng. Tính từ “chơi vơi” kết hợp với từ “nhớ” đã khắc sâu tình cảm nhớ nhung da diết của nhà thơ và nỗi nhớ đó như cơn thác lũ tràn vào tâm trí nhà thơ đã đẩy ông vào trạng thái bồng bềnh, hư ảo.
(Trả lời bởi Hà Quang Minh)
b. Cho biết hình dung của bạn về bức tranh thiên nhiên và con đường hành quân của đoàn binh Tây Tiến.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giảiHình dung về bức tranh thiên nhiên và con đường hành quân của đoàn binh Tây Tiến.
- Vẻ đẹp hùng vĩ dữ dội
+ Chủ yếu được sử dụng trong các câu thơ tả sương núi dày đặc, đồi núi hiểm trở và hoang sơ, bí hiểm của núi rừng : “Sài Khao sương lấp đoàn quân mỏi” – màn sương ở Sài Khao mênh mông dày đặc, có thể che kín cả một đoàn quân, trùm phủ núi rừng. “Dốc lên khúc khuỷu dốc thăm thẳm – Heo hút cồn mây súng ngửi trời” – Dốc núi quanh co trùng điệp vô tận, một bên vút lên cao ngất trời, một bên đổ xuống vực sâu. Núi rừng Tây Bắc còn hoang sơ, bí hiểm bởi tiếng thác oai linh , tiếng cọp hú gầm. Sức mạnh thiên nhiên khủng khiếp ấy đã ngự trị nơi núi rừng ấy tự bao giờ
- Vẻ đẹp lãng mạn nên thơ của thiên nhiên núi rừng chủ yếu được thể hiện trong các câu thơ miêu tả hoa, mưa rừng, chiều sương…
+ “Mường Lát hoa về trong đêm hơi” Hoa rừng tỏa hương, vương vấn trong đêm sương.
+ “Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi” . Thung lũng mờ mịt, nhạt nhòa trong mưa.
+ “Mai Châu mùa em thơm nếp xôi”
(Trả lời bởi Hà Quang Minh)
c. Phân tích những hình ảnh thể hiện ấn tượng ban đầu của tác giả về đoàn quân Tây Tiến.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giảiNhững hình ảnh thể hiện ấn tượng ban đầu của tác giả về đoàn quân Tây Tiến
- Sông Mã: hình ảnh hiện hữu minh chứng cho lịch sử hào hứng của dân tộc, là chứng nhân lịch sử cho cuộc đời người lính Tây Tiến với biết bao niềm vui, nỗi buồn.
- Sài Khao: nơi đoàn quân bước qua trong sương mờ để tới chiến trường
- Mường Lát: là những đêm ẩm ướt đọng hơi nước và mùi hoa
→ Những địa danh này đánh dấu những kỉ niệm về một vùng núi cao, sương mờ, khó khăn nhưng đầy mộng mơ.
- Dốc lên khúc khuỷu dốc thăm thẳm : gợi sự hiểm trở của thiên nhiên, con đường hành quân dài và nguy hiểm. Nhưng sau gian khổ là hình ảnh “nhà ai Pha Luông mưa xa khơi” thướt tha, hùng vĩ, nhưng cũng đầy xót xa.
- Oai linh thác gầm thét : sự hiểm nguy rình rập của rừng nước, bằng tiếng cọp và thác dữ có thể cướp đi tính mạng của những người lính bất kì lúc nào.
- Mai Châu mùa em : hình ảnh những cô gái thướt tha, dịu dàng, yêu kiều, đáng yêu nơi núi rừng buốt giá.
- Hình ảnh “cồn mây” góp phần cực tả độ cao của đèo dốc, tô đậm cái hùng vĩ của cảnh núi rừng, độ cao ấy được hình dung cụ thể hơn qua hình ảnh “súng ngửi trời” một độ cao chỉ thấy cái hiểm nguy nghẹt thở đe dọa cuộc sống con người nhưng lại được nhà thơ nói theo kiểu nhẹ tênh pha chút ngang tàn kiểu lính.
(Trả lời bởi Hà Quang Minh)