Chuyện chức phán sự đền Tản Viên (Nguyễn Dữ)

Hướng dẫn giải

Theo diễn biến tác phẩm, Tử Văn được miêu tả tương quan với lần lượt các nhân vật: hồn ma tướng giặc Bách hộ họ Thôi, Thổ Thần. Qua các tương quan này, nhân vật Tử Văn hiện lên với các phẩm chất: chính nghĩa, cương trực, dũng cảm, gan dạ, luôn muốn trừ hại cho nhân dân. 

a. Cuộc gặp gỡ giữa Giữa Tử Văn hồn ma tướng giặc:

- Hồn ma tướng giặc Bách hộ họ Thôi, vốn là tên tướng bại trận của giặc Minh. Sau khi chết, trở thành hồn ma đuổi cả thổ công và mua chuộc những thổ thần bên cạnh để có thể tự do tác oai, tác quái. Khi nói chuyện với Ngô Tử Văn, hắn tự xưng là “Tản văn cư sĩ”, tỏ vẻ hiểu biết nhưng mục đích cuối cùng đe dọa, đòi trả lại đền. Không những là một tên gian ác, xảo trá, hồn ma tên tướng giặc còn giả vờ nhân nghĩa, lấy oai linh của quỷ thần hăm dọa để ép Ngô Tử Văn phải làm: “Biết điều thì dựng trả ngôi đền như cũ. Nếu không thì vô cớ hủy đền Lư Sơn, Cố Thiệu sẽ khó lòng tránh khỏi tai vạ”. 

- Tất cả những hành động hăm dọa của tên tướng không thể làm Ngô Tử Văn e sợ, chàng mặc kệ, vẫn “cứ ngồi ngất ngưởng tự nhiên”. 

→ Hồn ma bách hộ họ Thôi: hiện thân cho cái ác, cái gian tà >< Ngô Tử Văn: đại diện cho chính nghĩa, dũng cảm, cương trực, luôn tin tưởng vào hành động của bản thân mình

b. Cuộc gặp gỡ giữa Tử Văn với Thổ thần:

Khi nghe lời kể của thổ thần, Tử Văn hiểu rõ sự việc, cảm thấy bất bình, quyết tâm trừ bạo để bảo vệ người dân 

→ Thể hiện sự chính nghĩa, khẳng định sự dũng cảm, chính trực của Tử Văn.

c. Khi bị quỷ sứ bắt xuống âm phủ:

-  Hồn ma Bách hộ họ Thôi kiện Tử Văn ở âm phủ, Diêm vương quát mắng Tử Văn, bênh vực hồn ma nhưng Tử Văn không run sợ, một mực kêu oan, kể lại sự việc bằng lời lẽ cứng cỏi

→ Thể hiện được tính cách gan dạ, cứng cỏi, mạnh mẽ. 

(Trả lời bởi Hà Quang Minh)

Hướng dẫn giải

Yếu tố kì ảo là những yếu tố kì lạ, hoang đường và không có thực trên thực. Trong tác phẩm, các yếu tố kì ảo xuất hiện thông qua: 

a.Nhân vật kì ảo :

* Hồn ma tướng giặc Bách hộ họ Thôi:

-Là viên tướng bại trận ở Bắc Triều, hồn bơ vơ ở Nam Quốc; sau chiếm miếu của Thổ công, quấy nhiễu dân chúng

- Khi Ngô Tử Văn đốt đền khiến hắn không còn chỗ trú, hồn ma tướng giặc lại ngang nhiên giả dạng tiến vào giấc mộng của Tử Văn, cảnh cáo bắt chàng dựng lại đền bằng những lời lẽ rất mực oai nghiêm, văn vở.

- Trước điện Diêm Vương, dùng lời lẽ điêu ngoa, lươn lẹo, nhằm buộc tội khiến Tử Văn phải bị trừng phạt.

* Thổ công:

- Làm chức ngự sử đại phu từ đời Lý Nam Đế, chết vì cần vương nên được phong làm Thổ công, ban cho ngôi đền; giúp dân độ vật hơn một nghìn năm nay 

* Diêm Vương:

- Người đứng đầu cõi âm ti, đóng vai trò phán xử.

- Lúc đầu bị những lời lẽ giảo hoạt của tên họ Thôi lừa gạt, sau đó nhận thấy lời Tử Văn là thật thì lập tức tỉnh táo, phân xử công bằng.

- Bắt phạt tên họ Thôi, cho Tử Văn trở về dương gian.

* Quỷ sứ, Dạ xoa 

b. Không gian kì ảo: Giấc mộng của Ngô Tử Văn nối liền giữa cõi âm và cõi dương, là nơi để chàng gặp gỡ và nói chuyện với tên tướng giặc họ Thôi cũng như Thổ công, trước khi bị đưa đến cõi âm ti để diện kiến Diêm Vương.

*Vì sao nói: Nguyễn Dữ đã tiếp thu sáng tạo những yếu tố kì ảo trong truyện cổ dân gian?

    Trong tác phẩm Truyền kì mạn lục, Nguyễn Dữ đã sử dụng những yếu tố hoang đường, kì ảo, mượn truyện xưa như sự xuất hiện của các nhân vật kì ảo: hồn ma tướng giặc Bách hộ họ Thôi, quỷ Dạ Xoa, Diêm Vương… Đây đều là những giai thoại dân gian vô cùng quen thuộc trong cốt truyện của văn học trung đại Việt Nam. 

   Nguyễn Dữ đã rất thành công khi kết hợp hài hòa, sáng tạo với yếu tố hiện thực để phản ánh xã hội đương thời khi mà các yếu tố kỳ ảo được xem kẽ với những yếu tố thực về địa danh, thời điểm lịch sử làm cho thế giới kỳ ảo trở nên chân thật hơn. 

  Trong Chuyện chức phán sự đền Tản Viên, qua quá trình đấu tranh giành lại công lý của nhân vật chính Ngô Tử Văn, nhà văn còn muốn phản ánh về hiện thực xã hội lúc bấy giờ: Tình trạng quan lại tham ô nhận của cải, cái ác cái xấu tung hoành, không phân biệt được thật giả. Đồng thời, qua chiến thắng của Ngô Tử Văn, nhà văn muốn khẳng định chân lí Thiện sẽ thắng ái, chính nghĩa sẽ chiến thắng cái ác. 

→ Có thể nói rằng, hai yếu tố hiện thực và kì ảo có mối quan hệ gắn bó, đan xen vào nhau để cùng thể hiện tư tưởng của tác giả và nội dung của tác phẩm. Yếu tố kì ảo được sử dụng như một phương thức kể chuyện làm cho câu chuyện được kể thêm hấp dẫn, tăng tính lãng mạn, trữ tình. 

(Trả lời bởi Hà Quang Minh)

Hướng dẫn giải

Người kể chuyện là người không trực tiếp xuất hiện trong tác phẩm, không tham gia vào mạch diễn biến câu chuyện nhưng là người có vai trò vô cùng quan trọng trong việc xây dựng câu chuyện

- Chức năng của người kể chuyện trong phần chính văn:

+ Dẫn dắt người đọc đi vào tác phẩm : giới thiệu nhân vật, miêu tả nhân vật, diễn biến câu chuyện….

+ Đem lại cái nhìn khách quan, trung thực 

- Chức năng của người bình luận ở cuối truyện: 

+Giúp truyền tải thông điệp, chủ đề của tác phẩm

+Gợi mở suy nghĩ cho người đọc về tác phẩm

(Trả lời bởi Hà Quang Minh)

Hướng dẫn giải

- Lời bình trên là một lời động viên, khích lệ con người cần phải ngay thẳng, cứng rắn, can đảm để chống lại cái xấu và đòi lại cái đúng, công bằng cho xã hội; không được lùi bước, thỏa hiệp với cái ác.

- Nhân vật Ngô Tử Văn trong câu chuyện là một minh chứng cho câu nói trên. Xuyên suốt trong câu chuyện là hình ảnh của con người khẳng khái, cương trực, dũng cảm quyết tâm trừ bạo cho nhân dân. Dù gặp phải những khó khăn, trù dập nhưng Tử Văn vẫn dũng cảm đấu tranh chống lại các ác.

(Trả lời bởi Hà Quang Minh)