Bài 6: Cách mạng tháng Tám năm 1945

Hướng dẫn giải

(*) Bối cảnh: Cách mạng tháng Tám năm 1945 diễn ra trong bối cảnh lịch sử đặc biệt:

- Thế giới:
+ Chiến tranh thế giới thứ hai đang diễn ra, phe phát xít thất bại.
+ Phong trào giải phóng dân tộc dâng cao.
- Việt Nam:
+ Nạn đói năm 1945 làm chết hơn 2 triệu người.
+ Nhật Bản đầu hàng Đồng minh.
+ Cao trào kháng Nhật cứu nước phát triển mạnh mẽ.
(*) Diễn biến chính:

- Từ tháng 3 đến tháng 8 năm 1945:
+ Cao trào kháng Nhật cứu nước phát triển mạnh mẽ.
+ Hội nghị toàn quốc của Đảng họp tháng 8/1945 quyết định Tổng khởi nghĩa trong cả nước.
- Ngày 14/8/1945:
+ Tổng khởi nghĩa nổ ra tại Hà Nội.
- Từ 14 đến 18/8/1945:
+ Tổng khởi nghĩa thắng lợi ở nhiều địa phương.
- Ngày 2/9/1945:
+ Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc Tuyên ngôn Độc lập, khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.
(*) Nguyên nhân thắng lợi:

- Sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng Cộng sản Việt Nam.
- Sự tham gia nhiệt tình của toàn dân.
- Thời cơ lịch sử thuận lợi.
(*) Ý nghĩa:

- Cách mạng tháng Tám thành công đã khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.
- Mở ra kỷ nguyên độc lập dân tộc, tự do và chủ nghĩa xã hội cho Việt Nam.
- Cổ vũ phong trào giải phóng dân tộc trên thế giới.

(*) Bài học kinh nghiệm:

- Kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại.
- Tăng cường đoàn kết toàn dân.
- Kiên định mục tiêu độc lập dân tộc, chủ nghĩa xã hội.
- Nâng cao vai trò lãnh đạo của Đảng.

(Trả lời bởi Nguyễn Việt Dũng)

Hướng dẫn giải

Khách quan:

- Ngày 15/8/1945: Nhật Bản tuyên bố đầu hàng Đồng minh không điều kiện.

- Quân Nhật ở Đông Dương rệu rã, chính phủ Trần Trọng Kim hoang mang. Quân Đồng minh chưa kịp tiến vào Đông Dương.

Chủ quan:

- Tầng lớp trung gian đã ngả hẳn về phía cách mạng.

- Lực lượng cách mạng Việt Nam đã được chuẩn bị chu đáo trong 15 năm qua 3 cuộc tập dượt. 

- Cách mạng Việt Nam có sự chuẩn bị đầy đủ về đường lối, phương pháp đấu tranh. Đảng tiên phong luôn sẵn sàng. Đảng nhận thấy, đây chính là thời cơ “ngàn năm có một” và chỉ tồn tại trong khoảng nửa tháng.

- Ngày 13-8-1945, Trung ương Đảng và Tổng bộ Việt Minh thành lập Uỷ ban Khởi nghĩa toàn quốc. ban bố Quân lệnh số 1 chính thức phát lệnh Tổng khởi nghĩa trên cả nước. 

- Từ ngày 14 đến ngày 15-8-1945, Hội nghị toàn quốc của Đảng họp ở Tân Trào (Tuyên Quang) thông qua kế hoạch lãnh đạo toàn dân Tổng khởi nghĩa.
- Từ ngày 16 đến ngày 17-8-1945, Đại hội Quốc dân được triệu tập ở Tân Trào, tán thành chủ trương Tổng khởi nghĩa của Đảng.

(Trả lời bởi datcoder)

Hướng dẫn giải

Tóm tắt diễn biến chính của Cách mạng tháng Tám năm 1945:
(*) Từ tháng 3 đến tháng 8 năm 1945:

- Cao trào kháng Nhật cứu nước phát triển mạnh mẽ với các phong trào:
+ "Phá kho thóc giải quyết nạn đói".
+ "Tuần lễ vàng".
+ "Ngày toàn quốc kháng Nhật".
- Hội nghị toàn quốc của Đảng họp tháng 8/1945 quyết định Tổng khởi nghĩa trong cả nước.
(*)  Từ 14 đến 02/9/1945:

- Ngày 14/8/1945:
+ Tổng khởi nghĩa nổ ra tại Hà Nội.
+ Ủy ban Khởi nghĩa ra Tuyên cáo kêu gọi nhân dân giành chính quyền.
+ Thanh niên, học sinh, công nhân, trí thức... chiếm các cơ quan đầu não của chính quyền bù nhìn.
- Từ 15 đến 18/8/1945:
+ Tổng khởi nghĩa thắng lợi ở nhiều địa phương như: Huế, Sài Gòn, Hải Phòng, Nam Định, Vinh...
- Ngày 25/8/1945:
+ Tổng khởi nghĩa thắng lợi ở Sài Gòn.
- Ngày 28/8/1945:
+ Uỷ ban Khởi nghĩa toàn quốc họp, đổi tên thành Uỷ ban Dân tộc Giải phóng Việt Nam.
- Ngày 2/9/1945:
+ Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc Tuyên ngôn Độc lập, khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.
Ý nghĩa việc giành được chính quyền ở Hà Nội, Huế, Sài Gòn: Cách mạng tháng Tám diễn ra từ thành thị về nông thôn. Vì thế, việc giành chính quyền thắng lợi ở Hà Nội, Huế, Sài Gòn sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho các địa phương giành thắng lợi. Nhiều nơi, từ vùng núi, nông thôn đến thành thị nối tiếp nhau khởi nghĩa. Đồng Nai Thượng và Hà Tiên là những địa phương giành chính quyền muộn nhất, vào ngày 28/8/1945.

(Trả lời bởi Nguyễn Việt Dũng)

Hướng dẫn giải

Nguyên nhân chủ quan:

- Truyền thống yêu nước của dân tộc Việt Nam.

- Sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng và chủ tịch Hồ Chí Minh.

- Quá trình chuẩn bị lâu dài, chu đáo, rút kinh nghiệm qua đấu tranh.

- Trong những ngày khởi nghĩa toàn đảng toàn dân quyết tâm cao. Các cấp chi bộ Đảng chỉ đạo linh hoạt, sáng tạo, chớp đúng thời cơ phát động quần chúng nổi dậy giành chính quyền.
Nguyên nhân khách quan: Chiến thắng của quân Đồng minh trong cuộc chiến tranh chống phát xít tạo cơ hội thuận lợi cho nhân dân Việt Nam đứng lên Tổng khởi nghĩa.

(Trả lời bởi Nguyễn Việt Dũng)

Hướng dẫn giải

Đối với trong nước:

- Mở ra bước ngoặt lớn trong lịch sử dân tộc, phá tan xiềng xích nô lệ của Pháp hơn 80 năm và Nhật gần 5 năm, chấm dứt chế độ phong kiến, lập nên Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa 

- Mở đầu kỉ nguyên mới của dân tộc: kỉ nguyên độc lập, tự do, kỉ nguyên nhân dân nắm chính quyền, làm chủ đất nước.

- Đảng Cộng sản Đông Dương từ chỗ phải hoạt động bí mật, bất hợp pháp, trở thành một Đảng cầm quyền và hoạt động công khai. Nhân dân Việt Nam từ địa vị nô lệ, bước lên địa vị người làm chủ đất nước.

Đối với thế giới:

- Góp phần vào thắng lợi của cuộc chiến tranh chống chủ nghĩa phát xít; chọc thủng hệ thống thuộc địa của chủ nghĩa đế quốc.

- Cổ vũ các dân tộc thuộc địa trong cuộc đấu tranh tự giải phóng; có ảnh hưởng trực tiếp đến cách mạng Lào và Campuchia.

(Trả lời bởi Nguyễn Việt Dũng)

Hướng dẫn giải

- Đảng phải có đường lối đúng đắn, trên cơ sở vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin vào thực tiễn cách mạng Việt Nam; nắm bắt tình hình thế giới và trong nước để đề ra chủ trương, biện pháp cách mạng phù hợp.

- Đảng tập hợp, tổ chức các lực lượng yêu nước rộng rãi trong mặt trận dân tộc thống nhất - Mặt trận Việt Minh, trên cơ sở khối liên minh công - nông vững chắc; phân hóa và cô lập cao độ kẻ thù, tiến tới đánh bại chúng.

- Trong chỉ đạo khởi nghĩa, Đảng linh hoạt kết hợp đấu tranh chính trị với đấu tranh vũ trang, tiến hành khởi nghĩa từng phần, chớp nhoáng thời cơ phát động Tổng khởi nghĩa trong cả nước.

(Trả lời bởi Nguyễn Việt Dũng)

Hướng dẫn giải

Bài học kinh nghiệm của Cách mạng tháng Tám năm 1945 còn nguyên giá trị đến ngày nay:
Về đường lối lãnh đạo:

- Đảng phải có đường lối đúng đắn, phù hợp với thực tiễn.
- Vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin vào điều kiện cụ thể của Việt Nam.
- Nắm bắt thời cơ, chủ động trong mọi tình huống.
Về xây dựng lực lượng:

- Tập hợp, đoàn kết rộng rãi các giai cấp, tầng lớp xã hội trong mặt trận dân tộc thống nhất.
- Xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên có đủ phẩm chất, năng lực.
- Nâng cao ý thức giác ngộ cho nhân dân.

(Trả lời bởi Nguyễn Việt Dũng)

Hướng dẫn giải

Bài học về vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam

- Ngay từ khi ra đời, ngày 03/02/1930, Đảng ta đã đề ra đường lối đúng đắn với mục tiêu xuyên suốt của sự nghiệp cách mạng là giải phóng dân tộc, đi lên xây dựng chủ nghĩa xã hội, góp phần tích cực vào phong trào cách mạng thế giới. Vì thế, trong suốt quá trình lãnh đạo cách mạng, Đảng Cộng sản Việt Nam đã gắn bó máu thịt với nhân dân, được nhân dân đồng tình ủng hộ và tin tưởng tuyệt đối. Tháng 8/1945, với nghệ thuật lãnh đạo tài tình, Đảng Cộng sản Việt Nam đã chớp thời cơ thuận lợi nhất, lãnh đạo toàn thể dân tộc Việt Nam tiến hành tổng khởi nghĩa, đánh đổ đế quốc phong kiến, thành lập nhà nước công nông đầu tiên ở Đông Nam Á. 

- Đảng Cộng sản Việt Nam ngày nay đóng vai trò lãnh đạo quyết định trong việc định hình chính sách, đổi mới kinh tế, và duy trì ổn định xã hội. Lãnh đạo của Đảng không chỉ tập trung vào phát triển kinh tế mà còn chú trọng đến nâng cao đời sống nhân dân và đối thoại quốc tế, giữ vững vị thế và tạo đà cho sự phồn thịnh của đất nước.

(Trả lời bởi datcoder)

Hướng dẫn giải

Cuộc khởi nghĩa giành chính quyền trong Cách mạng tháng Tám năm 1945 tại Hà Nội là một sự kiện quan trọng trong lịch sử Việt Nam. Vào ngày 19/8/1945, sau khi Chiến tranh thế giới thứ hai kết thúc, Ho Chi Minh tuyên bố độc lập và thành lập Chính phủ Dân tộc Việt Nam. Dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, cuộc khởi nghĩa này nhằm đánh đổ chính quyền Pháp, khai sinh nước Cộng hòa Dân chủ Việt Nam.

Người dân Hà Nội và các đơn vị quân đội của Việt Minh đã tích cực tham gia, chiến thắng tại nhiều khu vực. Đặc biệt, sự kiện chiến thắng tại Sơn Tây đã mở đường cho Việt Minh kiểm soát thủ đô Hà Nội vào ngày 19/11/1945. Qua đó, hình thành chính quyền Dân chủ nhân dân đầu tiên tại Việt Nam. Điều này thể hiện sự đoàn kết mạnh mẽ giữa Đảng và nhân dân, tạo ra cơ sở cho việc xây dựng chính quyền mới và bắt đầu cuộc xây dựng nước giai đoạn mới. Cuộc khởi nghĩa này không chỉ là một bước quan trọng trong lịch sử Việt Nam mà còn là một phần quan trọng của cách mạng tháng Tám năm 1945, mở ra hành trình độc lập và tự do của dân tộc.

(Trả lời bởi datcoder)