Bài 2. Thiên nhiên nhiệt đới ẩm gió mùa

Hướng dẫn giải

Tính chất nhiệt đới ẩm gió mùa của thiên nhiên Việt Nam:
Biểu hiện:

1. Khí hậu:

- Nhiệt độ cao: Nhiệt độ trung bình năm trên 21^oC.
- Biên độ nhiệt độ trong năm lớn:
+ Miền Bắc: Khí hậu ôn hòa, có 4 mùa rõ rệt.
+ Miền Trung: Khí hậu nóng ẩm, mưa nhiều, thường xuyên chịu ảnh hưởng của thiên tai như bão, lũ lụt.
+ Miền Nam: Khí hậu nóng quanh năm, có hai mùa mưa và mùa khô.
- Lượng mưa dồi dào: Lượng mưa trung bình năm từ 1500 - 2000 mm/năm.
- Mưa phân bố theo mùa:
+ Miền Bắc: Mưa nhiều vào mùa hè, ít vào mùa đông.
+ Miền Trung: Mưa nhiều vào mùa thu, ít vào mùa hè.
+ Miền Nam: Mưa nhiều vào mùa mưa, ít vào mùa khô.
- Độ ẩm cao: Độ ẩm trung bình năm trên 80%.
- Gió mùa:
+ Gió mùa mùa đông: Lạnh, khô.
+ Gió mùa mùa hạ: Nóng, ẩm.
2. Các thành phần tự nhiên khác:

- Sông ngòi: Mạng lưới dày đặc.
- Chế độ nước sông theo mùa:
+ Mùa lũ: Nước dâng cao.
+ Mùa cạn: Nước thấp.
- Cảnh quan:
+ Rừng rậm nhiệt đới.
+ Đa dạng sinh học.
Ảnh hưởng:

1. Sản xuất:

(*) Thuận lợi:
- Nông nghiệp:
+ Trồng được nhiều loại cây nhiệt đới.
+ Năng suất cao.
- Thủy sản:
+ Nguồn lợi thủy sản phong phú.
(*) Khó khăn:
- Thiên tai: Bão, lũ lụt, hạn hán,...
- Dịch bệnh: Cây trồng, vật nuôi.
2. Đời sống:

(*) Thuận lợi:
- Nguồn thực phẩm phong phú.
- Du lịch: Phong cảnh đẹp, đa dạng.
(*) Khó khăn:
-Thiên tai: Gây thiệt hại về người và tài sản.
- Dịch bệnh: Ảnh hưởng đến sức khỏe con người.

(Trả lời bởi Nguyễn Việt Dũng)

Hướng dẫn giải

Biểu hiện của khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa ở nước ta:
1. Nhiệt độ:

- Nhiệt độ trung bình năm cao: Trên 21°C.
- Biên độ nhiệt trong năm lớn:
+ Miền Bắc: Khí hậu ôn hòa, có 4 mùa rõ rệt.
+ Miền Trung: Khí hậu nóng ẩm, mưa nhiều, thường xuyên chịu ảnh hưởng của thiên tai như bão, lũ lụt.
+ Miền Nam: Khí hậu nóng quanh năm, có hai mùa mưa và mùa khô.
2. Lượng mưa:

- Lượng mưa trung bình năm dồi dào: Từ 1500 - 2000 mm/năm.
- Mưa phân bố theo mùa:
+ Miền Bắc: Mưa nhiều vào mùa hè, ít vào mùa đông.
+ Miền Trung: Mưa nhiều vào mùa thu, ít vào mùa hè.
+ Miền Nam: Mưa nhiều vào mùa mưa, ít vào mùa khô.
3. Gió mùa:

- Gió mùa mùa đông: Lạnh, khô.
- Gió mùa mùa hạ: Nóng, ẩm.
4. Độ ẩm: Độ ẩm trung bình năm cao: Trên 80%.
5. Thiên tai: Thường xuyên chịu ảnh hưởng của thiên tai: Bão, lũ lụt, hạn hán,...
Nước ta có khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa vì:

1. Vị trí địa lí:

- Nằm trong khu vực nhiệt đới: Nắng nóng quanh năm.
- Giáp biển Đông: Nguồn cung cấp hơi nước dồi dào.
- Nằm trong khu vực chịu ảnh hưởng của gió mùa: Gió mùa mùa hạ nóng ẩm, gió mùa mùa đông lạnh khô.
2. Địa hình:

- Địa hình đa dạng: Núi, đồng bằng, ven biển.
- Địa hình ảnh hưởng đến khí hậu:
+ Núi: Chắn gió mùa, tạo điều kiện cho các khu vực ven biển có khí hậu ôn hòa.
+ Đồng bằng: Thuận lợi cho sản xuất nông nghiệp.
+ Ven biển: Phát triển kinh tế biển, du lịch.

(Trả lời bởi Nguyễn Việt Dũng)

Hướng dẫn giải

1. Địa hình đồi núi chiếm ưu thế:

- Diện tích đồi núi: Chiếm 3/4 diện tích lãnh thổ.
- Địa hình chia cắt mạnh:
+ Nhiều dãy núi cao, hướng tây bắc - đông nam.
+ Nhiều thung lũng sâu, đồng bằng nhỏ hẹp.
2. Bờ biển dài và nhiều cửa biển:

- Chiều dài bờ biển: 3260 km.
- Nhiều cửa biển: Thuận lợi cho giao thông vận tải và phát triển kinh tế biển.
3. Đồng bằng rộng lớn:

- Diện tích: Chiếm 1/4 diện tích lãnh thổ.
- Đồng bằng châu thổ sông Hồng và sông Cửu Long: Là những vựa lúa lớn nhất cả nước.
4. Karst (đá vôi) phát triển ở nhiều nơi:

- Vùng núi đá vôi: tập trung ở miền Trung và Đông Bắc.
- Địa hình karst: Phong cảnh đẹp, độc đáo.
5. Biểu hiện của địa hình chịu ảnh hưởng của gió mùa:

- Sườn đón gió: Mưa nhiều, ẩm ướt.
- Sườn khuất gió: Khô hạn.

(Trả lời bởi Nguyễn Việt Dũng)

Hướng dẫn giải

1. Sông ngòi dày đặc:

- Mạng lưới sông ngòi: Phân bố rộng khắp trên lãnh thổ.
- Mật độ sông ngòi: Cao nhất khu vực Đông Nam Á.
2. Nước nhiều:

- Tổng lượng nước: 839 tỷ m³/năm.
- Lượng nước phân bố theo mùa:
+ Mùa mưa: Nước dâng cao, gây lũ lụt.
+ Mùa khô: Nước cạn, nhiều sông suối nhỏ bị thiếu nước.
3. Chế độ nước theo mùa:

- Nhịp điệu dòng chảy: Khí hậu gió mùa.
- Mùa lũ: Nước dâng cao, gây lũ lụt.
- Mùa cạn: Nước cạn, nhiều sông suối nhỏ bị thiếu nước.
4. Sông ngòi giàu phù sa:

- Lượng phù sa: 200 triệu tấn/năm.
- Bồi đắp đồng bằng: Tạo ra những vựa lúa lớn.
5. Giá trị kinh tế:

- Giao thông vận tải: Thuận lợi cho giao thông đường thủy.
- Thủy lợi: Cung cấp nước cho sản xuất nông nghiệp.
- Nuôi trồng thủy sản: Nguồn lợi thủy sản phong phú.
- Du lịch: Phát triển du lịch sinh thái.

(Trả lời bởi Nguyễn Việt Dũng)

Hướng dẫn giải

1. Đất:

- Đất feralit là chủ yếu:
+ Phân bố trên địa hình đồi núi.
+ Phù hợp với cây công nghiệp nhiệt đới.
- Đất phù sa:
+ Phân bố ở các đồng bằng.
+ Phù hợp với cây lương thực.
- Đất mặn:
+ Phân bố ở ven biển.
+ Phù hợp với cây chịu mặn.
2. Sinh vật:

- Rừng nhiệt đới ẩm lá rộng thường xanh:
+ Phân bố trên địa hình đồi núi.
+ Hệ sinh thái phong phú, đa dạng.
- Rừng ngập mặn:
+ Phân bố ở ven biển.
+ Cây chịu mặn tốt.
- Cây công nghiệp nhiệt đới: Cà phê, cao su, hồ tiêu,...
- Cây lương thực: Lúa gạo.

(Trả lời bởi Nguyễn Việt Dũng)

Hướng dẫn giải

1. Ảnh hưởng đến sản xuất:

(*) Thuận lợi:
- Nông nghiệp:
+ Nhiệt độ cao, mưa nhiều, phù hợp với nhiều loại cây trồng.
+ Có thể trồng nhiều vụ trong năm.
+ Lượng mưa dồi dào, sông ngòi nhiều nước, thuận lợi cho tưới tiêu.
- Thủy sản:
+ Biển rộng, nhiều vũng vịnh, ngư trường.
+ Nguồn lợi thủy sản phong phú.
- Lâm nghiệp:
+ Rừng rộng, nhiều loại cây gỗ quý.
+ Nguồn tài nguyên lâm nghiệp phong phú.
(*) Khó khăn:

- Thiên tai:
+ Bão, lũ lụt, hạn hán,... gây thiệt hại cho sản xuất.
+ Dịch bệnh: Cây trồng, vật nuôi.
- Khí hậu thất thường: Ảnh hưởng đến năng suất cây trồng, vật nuôi.
2. Ảnh hưởng đến đời sống:

(*) Thuận lợi:

- Nhu cầu về lương thực, thực phẩm:
+ Khí hậu nóng ẩm, nhiều loại cây trồng, vật nuôi.
+ Nguồn thực phẩm phong phú.
- Du lịch:
+ Phong cảnh đẹp, đa dạng.
+ Phát triển du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng.
(*) Khó khăn:

- Thiên tai: Bão, lũ lụt, hạn hán,... gây thiệt hại về người và tài sản.
- Dịch bệnh: Ảnh hưởng đến sức khỏe con người.

(Trả lời bởi Nguyễn Việt Dũng)

Hướng dẫn giải

1. Khí hậu nóng ẩm:

- Nhiệt độ trung bình năm cao: Trên 21^oC.
- Lượng mưa trung bình năm dồi dào: Từ 1500 - 2000 mm/năm.
- Độ ẩm trung bình năm cao: Trên 80%.
2. Khí hậu phân hóa theo mùa:

- Miền Bắc:
+ Có 4 mùa rõ rệt.
+ Mùa đông lạnh, có tuyết rơi ở vùng núi.
+ Mùa hè nóng ẩm, mưa nhiều.
- Miền Trung:
+ Khí hậu nóng ẩm, mưa nhiều.
+ Thường xuyên chịu ảnh hưởng của thiên tai như bão, lũ lụt.
- Miền Nam:
+ Khí hậu nóng quanh năm.
+ Có hai mùa mưa và mùa khô.
3. Khí hậu chịu ảnh hưởng của biển:

- Bờ biển dài: Biển Đông ảnh hưởng sâu sắc đến khí hậu nước ta.
- Gió mùa:
+ Gió mùa mùa hạ: Mang theo hơi nước dồi dào, gây mưa nhiều.
+ Gió mùa mùa đông: Mang theo không khí lạnh, khô.

(Trả lời bởi Nguyễn Việt Dũng)

Hướng dẫn giải

Ảnh hưởng của thiên nhiên nhiệt đới ẩm gió mùa đến sản xuất và đời sống ở thành phố Hà Nội:

1. Thuận lợi:

 - Khí hậu nóng ẩm:

 + Thúc đẩy cây trồng sinh trưởng nhanh, đa dạng các loại cây trồng.

 + Phát triển các ngành nông nghiệp như lúa nước, cây ăn quả, rau màu.

 + Mùa hè nóng dài thích hợp cho du lịch biển.

 - Mưa nhiều:

 + Cung cấp nguồn nước dồi dào cho sản xuất nông nghiệp, công nghiệp và sinh hoạt.

 + Phát triển nuôi trồng thủy sản.

 + Giúp duy trì cảnh quan thiên nhiên tươi tốt.

 - Gió mùa:

 + Cung cấp nguồn năng lượng gió cho các hoạt động sản xuất như: điện gió, tàu thuyền.

 + Hạn chế sự oi bức vào mùa hè.

2. Khó khăn:

 - Mưa bão:

 + Gây lũ lụt, ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp, công nghiệp và đời sống.

 + Gây sạt lở đất, ảnh hưởng đến giao thông và nhà cửa.

 - Hạn hán:

 + Gây thiếu nước cho sản xuất nông nghiệp và sinh hoạt.

 + Gây cháy rừng, ảnh hưởng đến môi trường.

 - Thiên tai:

 + Lũ lụt, sạt lở đất, lốc xoáy, sét đánh gây thiệt hại về người và tài sản.

 + Gây ảnh hưởng đến an ninh lương thực và kinh tế.

(Trả lời bởi datcoder)