+ Nhân hóa giấy , mực thành những thực thể có thần thái, linh hồn, tình cảm: không người dùng đến giấy đỏ trở nên bẽ bàng, vô duyên, sắc màu nhợt nhạt, tàn phai không “thắm” lên được, mực đã mài sẵn, lắng đọng lại bao sầu tủi và trở thành “nghiên sầu”.Không MT tâm trạng ông đồ ,nhưng bằng biện pháp nhận hóa,hai câu thơ đx ns lên 1 cách thấm thía nhất,đắt nhất nỗi buồn tủi xót xa của ông đồ,của nhưng nhà nho thất thế,nỗi buồn trĩu nặng trong lòng ông đồ như lan tỏa,thấm sâu sang cả những vật vô tri vô giác
+ Tả cảnh ngụ tình: Cảnh lá vàng rơi trên giấy, ô đồ ngồi bó gối ko buồn nhặt, mắt nhìn màn mưa bụi bay mịt mờ. Lá vàng rơi gợi sự tàn phai, rơi rụng, buồn bã, không sự sống; mưa bụi nhẹ bay vậy mà sao có cảm giác ảm đạm, lạnh lẽo. Mượn cảnh tàn tạ, buồn bã, ảm đạm của cảnh vật, đất trời để bộc lộ tâm trạng buồn, cô đơn, sầu tủi, lạc lõng, lẻ loi của ông đồ và của một thời tàn; nỗi buồn lan toả thấm vào cảnh vật gợi cảm giác não nề, xót xa.
" giấy đỏ buồn không thắm
Mực đọng trong nghiên sầu"
-Nỗi buồn thấm sang cảnh vật: "giấy đỏ buồn không thắm", "mực đọng trong nghiên sầu".
+ Nghệ thuật nhân hóa: giấy đỏ, mực tàu, nghiên bút vốn là những vật vô tri nay cũng nhúm nỗi buồn,nỗi đâu của con người.
+ Những giọt mực đọng trong nghiên như những giọt nước mắt sầu tủi
" Lá vàng rơi trên giấy
Ngoài giời mưa bụi bay"
- Hai câu thơ tả cảnh ngụ tình:
+ Hình ảnh thơ vừa tả thực "lá vàng rơi" và "mưa bụi bay"
+ Nhưng đó cũng là những hình ảnh biểu tượng "lá vàng"- tượng trưng cho những lớp người như ông đồ, tàn tạ rơi rụng.
=> khổ thơ nói riêng và cả bài thơ nói chung là một nỗi đau trước sự thất sủng của tinh thần dân tộc, sự phôi phai của những nét đẹp văn hóa, sự xâm lấn của những thói kễnh cỡn trong xã hội.
