Đêm Giáng sinh năm ấy trời thật lạnh. Đã mấy ngày liền tuyết rơi liên miên, như hối hả điểm trang cho thành phố để đón mừng ngày kỉ niệm Chúa Cứu Thế ra đời. Vậy mà tôi vẫn cùng cô bé lang thang ngoài đường phố. Cô bé muốn bán hết chúng tôi - những bao diêm, cho khách qua đường để mang tiền về cho cha cô kịp lúc giao thừa.
Chiều đã muộn, trong bóng tối và giá lạnh, cô bé vén đầu trần, chân đất cùng chúng tôi lang thang dọc phố mặc cho những bông tuyết rơi đầy trên mái tóc hoe vàng xõa ngang vai. Bạn tôi được cô bé đựng trong chiếc tạp dề cũ kỹ, còn tôi được cô bé cầm trong tay. Cô bé cố kiếm một nơi có nhiều người qua lại. Nhưng trời rét quá, khách qua đường đểu rảo bước rất nhanh, chẳng ai đoái hoài đến lời chào hàng của cô. Suốt ngày cô chẳng bán được gì cả và chẳng ai bố thí cho chút đỉnh. Bụng đói cật rét, cô bé vẫn lang thang trên đường...
Hé mắt nhìn qua kẻ hở ở vỏ bao, tôi thấy các cửa sổ đã sáng đèn, mùi ngỗng quay nữa chứ, thơm lừng, tỏa ra từ các căn nhà ấm cúng đó. Bé vẫn biết hôm nay là giao thừa nhưng không dám về nhà, chắc bố sẽ đánh đòn vì cả ngày chưa bán được lấy một xu, với lại ở nhà nào có hơn gì, chỉ có mỗi cái mái dột nát mặc cho gió rít. Tôi thương cô bé vô hạn, muốn hét to để mọi người xung quanh biết, Để mua chúng tôi giúp cô bé. Tôi cũng giận mình chỉ là những que diêm câm lặng. Đói, mệt và giá lạnh cô bé cùng chúng tôi ngồi nép trong một góc tường, giữa hai ngôi nhà, một cái xây lùi lại chút. Cô bé thu đôi chân vào người, nhưng mỗi lúc tôi thấy cô bé rét buốt hơn. Ôm chúng tôi vào lòng, cô bé thì thầm tâm sự: “Diêm ơi, tôi nhớ lại năm xưa, khi bà nội-hiền hậu của tôi còn sống, tôi cũng được đón giao thừa ở nhà. Nhưng thần chết đã đến cướp bà tôi đi mất, gia sản tiêu tán và gia đình tôi đã phải lìa ngôi nhà xinh xắn có dây trường xuân leo quanh, nơi tôi đã sống những ngày đầm ấm, để đến chui rúc trong một xó tối tăm, luôn luôn nghe những lòi mắc nhiếc, chửi rủa”. Nghe những lòi thì thầm của cô bé tôi xót xa vô cùng mà chẳng thể làm gì được. Tôi chỉ biết an ủi và bảo vệ cô bé: “ Cô hãy bật diêm mà sưởi, ít ra chúng tôi cũng có thể giúp cô đỡ lạnh”. Cuối cùng cô bé cũng nghe chúng tôi đánh liều lấy một trong số chúng tôi quẹt lửa. Anh bạn diêm của tôi bén thật là nhạy. Hình như anh cũng rất thương cô bé nên muốn đem sức sống của mình giúp bé sưởi ấm. Ngọn lửa lúc đầu xanh lam, dần dần biếc đi, trắng ra, rực hồng lên quanh que gỗ, sáng chói trông đến vui mắt. Cô bé hơ đôi tay trên que diêm sáng rực như than hồng. Chà! ánh sáng kỳ diệu làm sao! Cô bé thì thầm: “Tôi tưởng chừng như đang ngồi trước một lò sưởi bằng sắt có những hình nổi bằng đồng bóng nhoáng. Trong lò, lửa cháy nom đến vui mắt và tỏa ra hơi nóng dịu dàng. Thật là dễ chịu. Chà! Khi tuyết phủ kín mặt đất, gió bấc thổi vun vút mà được ngồi hàng giờ như thế, trong đêm đông rét buốt, trước một lò sưởi, thì khoái biết bao!”. Đôi bàn tay cô bé hơ trên ngọn lửa; bên tay cầm diêm, cái ngón cái nóng bỏng lên. Cô bé vừa duỗi chân ra sưởi thì lửa vụt tắt, “ Ôi lò sưởi biến mất rồi”. Cô bé ngồi đó, tay cầm que diêm đã tàn hẳn bần thần cả người và chợt nghĩ ra rằng cha cô bé đã giao cho bán diêm; đêm nay, về nhà thế nào cũng bị cha mắng. “Quẹt diêm mà sưởi ấm nữa đi, cô bé ơi!” .Tôi lại thì thầm. Cô bé quẹt que diêm thứ hai, diêm cháy và sáng rực lên. Cô bé reo lên nho nhỏ: “Một tấm rèm bằng vải đẹp quá. Bàn ăn đã dọn, khăn trải trắng tinh, trên bàn bày toàn bát đĩa bằng sứ quý giá, và có cả một con ngỗng quay kìa! Nó nhảy ra khỏi dĩa và mang cả dao ăn, phóng sết, cắm trên lưng, tiến về phía mình ư? Rồi... que diêm vụt tắt; trước mặt cô bé chỉ còn là những bức tường dầy đặc và lạnh lẽo. Thực tế đã thay thế cho mộng mị: chẳng có bàn ăn thịnh soạn nào cả, mà chỉ có phố xá vắng teo, lạnh buốt, tuyết phủ trắng xoá, gió bấc vi vu và mất người khách qua đường quần áo ấm áp vội vã đi đến những nơi hẹn hò, hoàn toàn lãnh đạm với cảnh nghèo khổ của cô bé bán diêm. Lần này không đợi tôi nhắc cô bé quẹt que diêm thứ ba. Cô bé reo lên thích thú “Một cây thông Noel! Cây này lớn và trang trí lộng lẫy hơn cây mà mình đã được thấy năm ngoái qua cửa kính một nhà buôn giàu có. Hàng ngàn ngọn nến sáng rực, lấp lánh trên cành lá xanh tươi và rất nhiều bức tranh màu sắc rực rỡ như những bức bày trong các tủ hàng nữa kìa”. Tôi thấy cô bé đưa tay như với vẻ phía cây... nhưng diêm tắt.
- Chắc hẳn có ai vừa chết. Cô bé nói nhỏ, vì bà, người hiền hậu độc nhất đó, đã mất từ lâu, trước đây thường nói rằng: "Khi có một vì sao đổi ngôi là có một linh hổn bay lên trời với thượng đế”. Cô bé quẹt một que diêm nữa vào tường, một ánh sáng xanh tỏa ra xung quanh.
- Bà ơi! Cô bé reo lên, cho cháu đi với! Cháu biết rằng diêm tắt thì bà cũng biến đi mất như lò sưởi, ngỗng quay và cây Noel ban nãy, nhưng xin bà đừng bỏ cháu ở nơi này; trước kia, khi bà chưa về với thượng đế chí nhân, bà cháu ta đã từng sung sướng biết bao! Dạo ấy bà đã từng nhủ cháu rằng nếu cháu ngoan ngoãn cháu sẽ được gặp lại bà; Bà ơi! Cháu van bà, bà xin với Thượng đế chí nhân cho cháu vé với bà. Chắc Người không từ chối đâu.
Diêm lại tắt phụt và ảo ảnh rực sáng trên khuôn mặt em bé cũng biết mất. Cô bé quẹt gần hết những que diêm còn lại trong bao. Tôi nằm trong số những que diêm còn lại nên chứng kiến tất cả. Chắc cô bé muốn níu bà lại! Diêm nối nhau chiếu sáng như giữa ban ngày. Chắc chưa bao giờ cô bé thấy bà to lớn và đẹp lão như thế này. Tôi có cảm giác bà cụ cầm lấy tay em, rồi hai bà cháu bay vụt lên cao, cao mãi, chẳng còn đói rét, đau buồn nào đe dọa họ nữa. Họ đã vẻ với Thượng đế.
Sáng hôm sau, tôi thấy tuyết vẫn phủ kín mặt đất, nhưng mặt trời lên, trong sáng, chói chang trên bầu trời xanh nhợt. Mọi người vui vẻ ra hỏi nhà. ở xó tường cô bé có đôi má hồng và đôi môi đang mỉm cười. Cô é đã chết vì giá rét trong đêm giao thừa. Nhưng cô bé mang theo những giấc mơ đẹp. Đó là điều kì diệu cô bé đã trong thấy, nhất là cảnh huy oàng lúc hai bà cháu bay lên để đón lấy những niềm vui đầu năm. hương đế đã đến với cô bé, giải thoát cô bé khỏi cõi đòi khổ đau và lòng người lạnh giá. Tôi đã không có may mắn như các bạn diêm khác của tôi là sưởi ấm cô bé và mang đến cho cô nhũng giấc mơ đẹp. Nhưng tôi được chứng kiến những niềm vui nhỏ bé, giản dị của cô. Tôi thầm chúc cô bé hạnh phúc bên bà. Cũng cầu mong không bao giờ phải chứng kiến một câu chuyện như thế nữa.
Đêm giao thừa, trời rét mướt, trong khi mọi người đang quây quần sum họp đầm ấm và hạnh phúc trong những mái nhà rực rỡ ánh đèn thì chúng tôi - những que diêm vẫn nằm trong bao và trên giỏ của cô bé bán diêm.
Tôi và những que diêm khác đã cùng với cô bé đầu trần chân đất ấy đi khắp ngõ ngách trên phố nhưng thật buồn khi suốt cả ngày cũng chẳng có ai trong số những bao diêm chúng tôi được bán đi. Đêm giao thừa nên mùi ngỗng quay thơm lừng khắp phố, chắc hẳn cô chủ của chúng tôi đang nhớ bà nội lắm, bởi quãng thời gian có bà là những tháng ngày đầm ấm. Từ khi Thần Chết đến cướp bà đi, cuộc sống của cả gia đình đã tiêu tán, cô phải chui rúc ở một xó tối tăm, suốt ngày nghe tiếng chửi rủa của cha cô. Cô bé ôm chiếc giỏ đựng chúng tôi vào lòng rồi ngồi nép vào một góc tường giữa hai ngôi nhà, cô thu đôi chân sát vào người bởi ngay chúng tôi cũng cảm thấy trời mỗi lúc càng rét hơn. Hôm nay cô đã không về nhà, chúng tôi biết vì sao, bởi chúng tôi không ai được bán đi thì cô về nhà sẽ bị cha đánh, mà tôi cũng nghĩ dù cô bé có về nhà cũng chẳng khác hơn ở đây là bao, nơi cha con cô ở là gác sát mái nhà, những vách hở khiến gió vẫn thổi rít vào trong. Hé nhìn qua bao diêm, tôi thấy bàn tay cô bé đang cứng đờ, rồi bỗng nhiên tôi nghe tiếng cô thì thầm với chính mình:
· Chà! Giá quẹt một que diêm mà sưởi cho đỡ rét chút nhỉ? Giá mình có thể rút một que diêm ra quẹt vào tường mà hơ ngón tay nhỉ?
Thấy cô lưỡng lự chần chừ một lúc nhưng rồi cô đã quyết định lấy từ trong đống diêm chúng tôi ra một bao, rút một que quẹt vào tường. Bản thân chúng tôi bén lửa rất nhanh, ngọn lửa lúc đầu màu xanh lam, dần dần biến đi, trắng ra, quanh que gỗ rực hồng lên và ánh sáng chói trông rất vui mắt. Tôi nhìn thấy cô bé hơ đôi tay bé nhỏ trên que diêm sáng rực như than hồng, ánh sáng kỳ dị ấy khiến cô bé tưởng tượng ra mình đang ngồi trước một lò sưởi bằng sắt có những hình nổi bằng đồng bóng nhoáng, lửa cháy trong lò trông vui mắt và tỏa ra hơi nóng dịu dàng. Đôi bàn tay cô bé hơ trên ngọn lửa, cô cảm thấy dễ chịu nhưng bên tay cầm diêm ngón cãi đã nóng bỏng lên. Với thời tiết khắc nghiệt tuyết phủ kín mặt đất, gió bấc thổi vun vút mà được ngồi hàng giờ như thế, trong đêm đông rét buốt, trước một lò sửa thì khoái biết bao. Cô bé vừa duỗi chân ra thì lửa vụt tắt và lò sưởi không còn nữa, trên tay cô bé là que diêm đã tàn hẳn, vẻ mặt cô bần thần và bất giác nhớ nhiệm vụ cha giao đi bán diêm, cô biết chắc về nhà sẽ ăn mắng.
Rồi cô bé quẹt que diêm thứ hai, diêm lại cháy sáng rực, tôi nhìn thấy bức tường trước mặt mình biến thành tấm rèm bằng vải màu, nhìn thấu vào trong một ngôi nhà, trong đó có bàn ăn đã dọn sẵn trải khăn trắng tinh, trên bàn toàn bát đũa quý giá và cả một con ngỗng quay, điều kì diệu là con ngỗng đó nhảy ra khỏi đĩa mang theo cả dao ăn, phuốc-sét cắm trên lưng tiến về phía chúng tôi. Nhưng khi que diêm tắt, hóa ra chỉ là ảo tưởng, trước mặt tôi và cô bé vẫn chỉ là bức tường lạnh lẽo, cảnh tượng ngoài kia vẫn là phố xá vắng teo, lạnh buốt, tuyết phủ trắng xóa, mấy người mặc quần áo ấm áp đi đến nơi hẹn hò, hoàn toàn lãnh đạm với cảnh nghèo khổ của tôi và cô bé bán diêm. Que diêm thứ ba được quẹt lên, tôi và cô bé cùng ngước nhìn thì thấy một cây thông Nô-en lớn trang trí lộng lẫy với hàng ngàn ngọn nến sáng rực, lấp lánh trên cành lá xanh tươi, rất nhiều bức tranh màu sắc rực rỡ. Bỗng cô bé với tay về phía cây thông nhưng khi đó diêm vụt tắt, những ngọn nến kia cứ thế bay lên rồi biến thành những vì sao trên trời, cô bỗng nhớ về bà vì bà hay nói "Khi có một vì sao đổi ngôi là có một linh hồn bay lên trời với Thượng Đế". Thế rồi cô bé quẹt tiếp que diêm nữa, người bà của cô hiện ra trong ánh lửa lung linh với nụ cười hiền hậu, cô bé reo lên:
· Bà ơi! Bà cho cháu đi với! Khi que diêm tắt bà lại biến mất giống như lò sưởi, ngỗng quay và cây thông Nô-en, nhưng bà đừng bỏ cháu lại nơi này, trước kia khi bà chưa về với Thượng đế bà cháu mình đã sung sướng biết bao. Dạo ấy bà nói với cháu rằng nếu cháu ngoan sẽ được gặp lại bà, bà ơi! Cháu van bà hãy xin Thượng đế cho cháu về với bà, chắc Người không từ chối đâu.
Lời cô bé vừa dứt que diêm lại vụt tắt, thế là cô bé đem hết bao diêm ra, quẹt tất cả số diêm còn lại trong bao với hy vọng níu kéo bà, ánh sáng diêm nối tiếp nhau làm rực sáng như ban ngày, bà của cô bé cũng to lớn và đẹp lão hơn bao giờ hết. Tôi là que diêm cuối cùng được đốt, trong ánh sáng của chính mình tôi đã thấy bà cầm tay cô bé rồi hai bà cháu vụt lên cao, cao mãi, nơi ấy chẳng còn đói rét, khổ đau nào đe dọa nữa vì họ đã về với Thượng đế.
Trước khi chính mình bị vụt tắt, tôi đã nhìn thấy nụ cười trên môi của cô bé, đó là một nụ cười hạnh phúc, chắc hẳn cô hạnh phúc hơn bao giờ hết vì đã được mãi mãi ở bên cạnh người bà thân yêu của mình, mãi mãi rời xa cái giá lạnh, đói khát và những trận đánh của cha.
Đêm nay là một đêm giao thừa! Một đêm rét mướt ngoài trời chỉ toàn là tuyết, tôi cũng những người bạn diêm của mình nằm im lìm trong bao trong một chiếc giỏ được ôm trong lòng của một cô bé. Đúng vậy! Một cô bé hiền lành và đáng thương! Đêm nay, đáng ra cô bé phải được ngồi trước lò sưởi, bên một bàn ăn thịnh soạn và cùng gia đình đón giao thừa nhưng lại phải lang thang khắp đường phố để giao bán những que diêm như chúng tôi để có tiền mang về. Ôi chao, cuộc đời của những que diêm chúng tôi ngắn ngủi nhưng chẳng mấy khổ đau còn cuộc đời của nhiều còn người lắm khổ đau quá đỗi.
Trong tiếng gió rít cuốn theo tuyết bay len vào mọi ngóc nghách đường phố, một em gái nhỏ đầu trần, chân đi đất, đang dò dẫm trong đêm tối. Tôi còn nhớ cách đây vài ngày cô bé vẫn còn giày để đi nhưng là một đôi giàu vải mỏng và cũ, không may thay, nó đã bị mất trong một sự cố với xe ngựa và cô bé chỉ có thể đi chân đất như vậy trong đêm đông giá buốt. Tôi cố ló ra nhìn cô bé và thấy gương mặt cô đỏ ửng nhưng không phải trong màu da hồng hào mà là dưới khuôn mặt nhợt nhạt, hiện rõ sự cóng lạnh của cô. Cứ mỗi lần có người đi lại trên con đường vắng tanh này, cô bé lại đưa một tay đang cầm bao diêm ra, mời họ mua, nhưng chả ai thèm dừng lại đoái hoài dù chỉ một lần. Có lẽ là d trời quá lạnh và họ đang bận về nhà chăng hay họ không muốn dùng đến chúng tôi nữa vì đã có lò sưởi? Nhưng dù thế nào, tôi đâu còn muốn quan tâm đến số phận của một que diêm bé nhỏ như tôi sẽ đi về đâu, nếu người ta không dùng thì tôi cứ ở đó, còn nếu được quẹt lên, tôi sẽ cháy sáng trong vài phút rồi từ giã cõi đời trong sự thanh thản chẳng mảy may nhiều nghĩ suy khi đã cống hiến cho cuộc đời và làm tròn trách nhiệm của mình. Người tôi lo là cô gái bé nhỏ đáng thương của tôi. Cô bé sống với cha ở trên gác, sát mái nhà mà mặc dầu đã nhét giẻ rách vào các kẽ hở trên vách, gió vẫn thổi rít vào trong nhà. Đặc biệt người cha là một kẻ say luôn đòi tiền con gái để uống rượu, nếu đêm nay, cô không có tiền đem về, nhất định sẽ bị đánh đập vô cùng tàn nhẫn.
Có lẽ cô bé cũng biết những điều ấy, không còn đủ sức mà đi trong đói và rét, cô bé chọn một góc tường và ngồi xuống. Cô đưa tay vào giỏ định lấy diêm, tôi vô tình chạm vào đôi bàn tay ấy và thấy nó cứng đờ, lạnh tê khiến cho ai nấy đều phải giật mình. Tôi chợt nhớ ra cô bé từ hôm qua đến nay chưa có gì vào bụng và trong đêm tuyết phủ như vậy thì đôi chần trần và chiếc váy mỏng manh đâu thể chống đỡ nổi. Tôi thấy cô ngồi nép vào bên tường, đôi môi tím tái, đôi mắt buồn tẻ nhưng vẫn ánh lên vẻ ngây thờ thuần túy. Tôi chợt thấy buồn thương thay cho cô bé, khi mà bằng tuổi cô, những cô cậu bé khác đang được cha mẹ chiều chuộng bên bàn ăn với ngỗng quay và chân gà cùng hơi ấm lò sưởi thì cô bé lại chịu đói, rét và sự sợ hãi ngôi nhà cô ở.
Có lẽ do quá lạnh, cô lấy ra một bao diêm và quẹt. Cô quẹt một que đầy, ngọn lửa lúc đầu xanh lam, dần dần biếc đi, trắng ra, rực hồng lên quanh que gỗ, sáng chói trông đến vui mắt.
Cô bé hơ đôi tay trên que diêm sáng rực như than hồng. Và tôi thấy mắt cô ánh lên niềm vui vì cô tưởng chừng như đang ngồi trước một lò sưởi bằng sắt có những hình nổi bằng đồng bóng nhoáng. Trong lò, lửa cháy nom đến vui mắt và tỏa ra hơi nóng dịu dàng. Nhưng vòng đời những que diêm như tôi vốn ngắn, chưa được bao lâu, lò sưởi đã không còn.
Cô bé ngồi bần thầm ra một lúc rồi bắt đầu quẹt que diêm thứ hai, diêm cháy và sáng rực lên. Hiện lên là một bàn ăn đã dọn sẵn, khăn trải trắng tinh, trên bàn bày toàn bát đĩa bằng sứ quý giá, và có cả một con ngỗng quay. Nhưng điều kỳ diệu nhất là ngỗng ta nhảy ra khỏi dĩa và mang cả dao ăn, cắm trên lưng, tiến về phía cô. Tất cả còn được bọc trong một căn nhà bằng gỗ ấm áp. Rồi lại một lần nữa… que diêm vụt tắt; trước mặt của cô bé chỉ còn là những bức tường dày đặc, lạnh lẽo và vô tình. Không có bàn ăn thịnh soạn nào ở đây cả, chỉ có một cô bé đói và rét.
Cô bé tiếp tục quẹt, cô quẹt que diêm thứ ba. Một cây thông Noel xuất hiện. Cây to lớn và cao. Hàng ngàn ngọn nến sáng rực, lấp lánh trên cành lá xanh tươi và rất nhiều bức tranh màu sắc rực rỡ. Như một phản xạ, cô bé với đôi tay về phía cây… nhưng diêm tắt. Tất cả những ngọn nến bay lên, bay lên mãi rồi biến thành những ngôi sao trên trời.
Khi này, tôi nghe thấy tiếng cô bé thủ thỉ:
– Chắc hẳn có ai vừa chết, em bé tự nhủ, vì bà em, người hiền hậu độc nhất đối với em, đã chết từ lâu, trước đây thường nói rằng: “Khi có một vì sao đổi ngôi là có một linh hồn bay lên trời với thượng đế”.
Tôi ngỡ rằng mọi mộng mị đã tan nhưng cô bé tiếp tục quẹt một que diêm nữa vào tường, một ánh sáng xanh tỏa ra xung quanh và cô bé thấy một bà tiên hiền hâu hiện ra, ồ, không phải là bà tiên mà chính là bà của cô bé, đôi mắt cô bé sáng long lanh và như quên hết khổ đau, cô bé chạy lại bên đó và que diêm tắt phụt, ảo ảnh rực sáng trên khuôn mặt em bé cũng biết mất.
Nỗi thất vọng tràn lên trong đôi mặt của cô và thế là cô quẹt tất cả những que diêm còn lại trong bao. Phải chăng cô muốn níu bà cô lại? Diêm nối nhau chiếu sáng như giữa ban ngày. Chưa bao giờ tôi nhìn thấy một bà lão to lớn và đẹp như thế này. Bà cụ cầm lấy tay cô bé, rồi hai bà cháu bay vụt lên cao, cao mãi, chẳng còn đói rét, đau buồn nào đe dọa họ nữa. Họ đã về với Thuợng đế. Tôi chính là que diêm cuối cùng đã cháy mở con đường cho hai bà cháu bay về cõi vĩnh hằng. Tôi đã đi cùng với hai bà cháu đến nơi hạnh phúc.
Tôi tin rằng mọi khổ đau cô bé phải chịu đã qua, nơi thành phố lạnh lẽo tình người ấy không xứng đáng có được một thiên thần như cô và cô thuộc về cõi mơ. Khi ra đi, trên môi cô bé đã nở một nụ cười tươi tắn và rạng ngời nhất của một thiên thần.
Tham khảo:
Đêm giao thừa, tời rét mướt. Một cô bé bán diêm nhà nghèo, mồ côi mẹ, đầu trần, chân đất, bụng đói, đang dò dẫm trong bóng tối. Suốt cả ngày cô không bán được bao diêm nào… Đó chính là cô chủ bất hạnh đáng thương của tôi. Cô bé cô đơn, ngày ngày chỉ có thể làm bạn với những que diêm như tôi.
Cửa mọi nhà đều sáng rực ánh đèn và trong phố sực nức mùi ngỗng quay. Chả là đêm giao thừa mà! Gió thổi mỗi lúc một lạnh buốt. Nằm trong chiếc giỏ cũ kĩ, tôi cũng cảm nhận được cái giá lạnh của đêm khuya. Vậy mà cô chủ của tôi đầu trần, chân đất, chỉ có vỏn vẹn bộ quần áo mong manh, rách như xơ mướp. Ánh mắt cô chủ nhìn xa xăm, tựa hồ như đang nhớ về một miền kí ức xa xôi nào đó. Có lẽ cô lại nhớ về năm xưa, những tháng ngày tuổi thơ hạnh phúc mà cô đã tỉ tê tâm sự cho những que Diêm chúng tôi nghe biết bao lần. Đó là khi bà nội hiền hậu của cô còn sống, cô cũng được đón giao thừa ở nhà. Nhưng Thần Chết đã đến cướp bà cô đi mất, gia sản tiêu tán, và gia đình cô đã phải lìa ngôi nhà xinh xắn có dây trường xuân bao quanh, nơi cô đã sống những ngày đầm ấm, để đến chui rúc trong một xó tối tăm, luôn luôn phải nghe những lời mắng nhiếc chửi rủa.
Cô ngồi nép trong một góc tường, giữa hai ngôi nhà trên phố, một cái xây lùi vào chút ít, để hi vọng được che chắn khỏi những cơn gió rét giữa đêm mùa đông. Cô cố gắng thu đôi chân vào người, nhưng tôi biết càng lúc cô càng thấy rét buốt hơn, vì cơ thể nhỏ bé của cô run lên bần bật, trong một xó tối, bên cạnh chúng tôi. Chắc hẳn mọi người sẽ thắc mắc rằng tại sao cô chủ tôi không trở về nhà mà lại ngồi trên đường phố trong một đêm giao thừa rét buốt như thê. Nhưng bạn ơi, cô chủ của tôi không thể nào về nhà nếu không bán được một vài đứa trong số tôi và những đứa bạn Diêm của tôi, hay không ai bố thí cho một đồng xu nào đem về; nhất định là ông chủ xấu xa, cha cô sẽ đánh cô. Vả lại ở nhà thì cũng rét thế thôi. Cha con cô ở trên gác sát mái nhà, và mặc dầu đã nhét giẻ rách vào các kẽ hở lớn trên vách, gió vẫn thổi rít vào trong nhà. Tôi thấy đôi bàn tay cô chủ cứng đờ ra.
- Gió càng lúc càng thổi mạnh. Cứ thế này thì con bé sẽ lạnh chết mất! Có cách nào giúp con bé được sưởi ấm không? – Mẹ tôi nhìn thấy cô chủ như vậy, đau lòng hỏi.
- Mẹ! Chúng ta có thể làm công việc của mình là cháy sáng để sưởi ấm cho cô chủ! – Tôi bỗng lóe lên sáng kiến.
- Phải rồi! Nếu chúng ta cháy sáng, sẽ phần nào có thể sưởi ấm cho con bé tội nghiệp, dù là chi trong chốc lát. Nhưng con bé sẽ không dám làm điều này đâu!
- Mẹ đừng lo!
Nói rồi, tôi ra tín hiệu gọi cô chủ. Cô bé đáng thương nhìn tôi với ánh mắt đầy thân thương.
- Chị! Chị lạnh lắm phải không? Hãy quẹt những que Diêm chúng em để sưởi cho đỡ rét một chút!
- Không được! Nếu làm vậy, cha sẽ đánh chị vì không kiếm được tiền mà Diêm lại ít đi. Hơn nữa, làm vậy chẳng phải em và các bạn của em sẽ chết sao?
- Chị à! Cha của chị uống rượu say, sẽ không nhớ được số bao diêm đâu. Còn về sự sống của em và mọi người. Chúng em sinh ra cũng chỉ mong đợi đến lúc được cháy sáng thôi mà. Đó mới chính là ý nghĩa sự tồn tại của em. Được cháy sáng mới mang lại hạnh phúc cho em!
Cô chủ ngập ngừng trong giây lát, nhưng có lẽ cô hiểu những gì tôi vừa nói, rồi đưa tay lấy một que diêm. Chúng tôi ai cũng sẵn sàng, nhưng mẹ tôi quyết định đi trước. Bà dặn dò, tạm biệt tôi và vui vẻ để cô chủ quẹt . Ngọn lửa lúc đầu xanh lam, dần dần biến đi, rực hồng lên quanh que gỗ, sáng chói trong thật đẹp. Có lẽ mẹ của tôi đã mong chờ giây phút được tỏa sáng rực rỡ rất lâu rồi.
Cô chủ hơ đôi tay trên que diêm sáng rực như than hồng, đôi môi mỉm cười.
- Chị thấy ấm áp hơn chứ?- Tôi hỏi.
- Chà! Nhìn này, ánh sáng của mẹ em mới kì diệu làm sao! Chị cảm thấy mình như đang ngồi trước một lò sưởi bằng sắt có những hình nổi bằng đồng bóng nhoáng. Trong lò, lửa cháy nom đến vui mắt và tỏa ra hơi nóng dịu dàng. Thật là dễ chịu! Chà! Khi tuyết phủ kín mặt đất, gió bấc thổi vun vút mà được ngồi hàng giờ như thế này, trong đếm tuyết đông rét buốt, trước một lò sưởi, thì khoái biết bao!- Cô chủ cười hạnh phúc đáp.
Duỗi đôi chân ra để sưởi ấm, cũng là lúc ánh sáng từ mẹ tôi vụt tắt. Nụ cười trên môi cô chủ bỗng tắt ngấm. Thay vào đó là một phút bần thần và sau đó là những lo lắng cùng với nỗi sợ hãi. Mẹ tôi đã hoàn thành sứ mệnh của mình, một sứ mệnh ngắn ngủi và nhỏ bé. Có lẽ diêm tắt rồi, hơi ấm không còn nữa, cô chủ bé nhỏ của tôi cũng giật mình nhận ra việc mình vừa làm và nghĩ đến hậu quả sẽ bị cha mắng.
Cô chủ quẹt một người bạn khác của tôi, tạo ra ánh sáng rực rỡ. Cô lại mỉm cười hạnh phúc và kể cho tôi rằng cô thấy bức tường đã được thay thế bằng một tấm rèm bằng vải màu. Cô nhìn thấu vào tận trong nhà. Bàn ăn đã dọn, khăn trải bàn trắng tinh, trên bàn toàn bát đĩa bằng sứ quý giá, và có cả một con ngỗng quay. Nhưng điều kì diệu nhất là ngỗng ta nhảy ra khỏi đĩa và mang cả dao ăn, phuốc-sét cắm trên lưng, tiến về phía cô.
Nhưng rồi, người bạn của tôi vụt tắt. Cô chủ nhỏ lại trở lại giữa thực tại, giữa cái rét buốt của đêm mùa đông tuyết rơi đầy.
- Trước mặt chị chỉ còn là những bức tường dày đặc lạnh lẽo, không còn là rèm vải, cũng không có bàn ăn thịnh soạn nào mà chỉ có phố xá vắng teo, lạnh buốt, tuyết phủ trắng xóa, gió bấc vi vu và người khách qua đường quần áo ấm áp vội vã. Có lẽ họ đang đi đến những nơi hẹn hò.
- Chị! Họ có thể hoàn toàn lãnh đạm với tình cảnh hiện giờ của chị như thế ư?- Tôi căm phẫn hỏi.
Nhưng đáp lại câu hỏi của tôi, chỉ là ánh nhìn xa xăm và lặng yên không đáp…
Cô chủ nhỏ lại quẹt một que diêm nữa. Tôi lại thấy ánh mắt cô mơ màng, hạnh phúc. Có lẽ cô thấy một cây thông Nô-en.Một cây thông lớn và được trang trí lộng lẫy nhất . Hàng ngàn ngọn nến sáng rực, lấp lánh trên cành lá xanh tươi và rất nhiều bức tranh màu sắc rực rỡ như những bức bày trong cửa hàng trên đường phố. Cô chủ với đôi tay vào không trung. Có lẽ cô đang cố gắng chạm vào một thứ nào đấy trong ảo ảnh đang hiện ra. Nhưng diêm lại tắt.
- Tất cả ngọn nến bay lên rồi, bay lên mãi và biến thành những ngôi sao trên trời. Chắc hẳn có ai vừa chết. Vì bà chị trước đây thường nói rằng khi có một ngôi sao đổi ngôi là có một linh hồn bay lên trời với Thượng đế. – Cô chủ khẽ thở dài, nhìn tôi nói.
- Chị! Mỗi lần một que diêm cháy sáng, chị lại thấy hạnh phúc. Vậy bây giờ chị hãy quẹt em đi! Để em có thể hoàn thành sứ mệnh của mình và giúp chị sưởi ấm thêm một chút!
Cô chủ nhìn tôi cười hiền hòa, rồi quẹt vào tường. xung quanh tôi phát ra một ánh sáng xanh, tỏa ra xung quanh.Lần này thì tôi cũng được nhìn thấy những gì mà cô chủ tôi có thể thấy qua vầng sáng xung quanh tôi. Một bà lão phúc hậu đang mỉm cười như bà tiên.Đó có lẽ là người bà quá cố của cô chủ. Tôi nghe thấy tiếng nói trong trẻo của cô:
- Bà ơi! Cho cháu đi với! Cháu biết rằng diêm tắt thì bà cũng biến đi mất như lò sưởi, ngỗng quay và cây Nô-en ban nãy, nhưng xin bà đừng bo cháu ở nơi này; trước kia khi bà chưa về với Thượng đế chí nhân, bà cháu ta đã từng sung sướng biết bao! Dạo ấy bà đã từng nhủ cháu rằng nếu cháu ngoan ngõan, cháu sẽ được gặp lại bà, bà ơi! Cháu van bà, bà xin Thượng đế chí nhân cho cháu về với bà. Chắc Người không từ chối đâu.
Vừng sáng quanh tôi nhỏ dần, rồi biến mất. Tôi đã hoàn thành sứ mệnh cháy sáng của một que diêm.
- Giỏi lắm con của mẹ!
Tôi quay lại, thì ra tôi đã trở lên Thiên đàng. Nhìn xuống hạ giới, tôi thấy cô chủ nhỏ đáng thương của tôi đang lần lượt quẹt hết tất cả những que diêm còn lại ở trong bao. Cô muốn níu giữ bà của cô lại! Rồi một cảnh tượng hết sức thần tiên hiện ra trước mắt chúng tôi. Bà cụ cầm lấy tay cô chủ, rồi hai bà cháu bay vụt lên cao, cao mãi, chẳng còn đói rét, đau buồn nào đe dọa họ nữa. Họ đã đi về chầu thượng đế.
Sáng hôm sau, tôi cùng cô chủ trong một chiếc váy xinh xắn, gương mặt tươi cười hạnh phúc ở trên Thiên đàng trông xuống mặt đất. Tuyết vẫn rơi phủ kín mặt đất , nhưng mặt trời lên, trong sáng, chói chang trên bầu trời xanh nhợt. Mọi người vui vẻ ra khỏi nhà. Trong buổi sáng lạnh lẽo ấy, ở một xó tường, người ta thấy một em gái có đôi má hồng và đôi môi đang mỉm cười. Em đã chết vì giá rét trong đem giao thừa.
Ngày mồng Một đầu năm hiện lên trên thi thể của một cô bé ngồi giữa những bao diêm, trong đó có một bao diêm đã đốt hết nhẵn. Mọi người bảo nhau: “ Chắc nó muốn sưởi cho ấm!”, Nhưng chẳng ai biết những điều kì diệu cô đã trông thấy, nhất là cảnh huy hoàng lúc hai bà cháu bay lên để đón lấy những niềm vui đầu năm.
