Chiều ngày 2-9-1945, tại Quảng trường Ba Đình (Hà Nội), trước sự chứng kiến của hàng vạn người dân Thủ đô và vùng lân cận, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã thay mặt Chính phủ lập thời đọc bản Tuyên ngôn Độc lập, tuyên bố thành lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa - nhà nước công nông đầu tiên ở Đông Nam Á, là thành quả to lớn của Cách mạng tháng Tám năm 1945.
Vậy Cách mạng tháng Tám năm 1945 diễn ra trong bối cảnh nào? Diễn biến chính của cách mạng ra sao? Nguyên nhân thắng lợi, ý nghĩa và bài học kinh nghiệm là gì?
(*) Bối cảnh: Cách mạng tháng Tám năm 1945 diễn ra trong bối cảnh lịch sử đặc biệt:
- Thế giới:
+ Chiến tranh thế giới thứ hai đang diễn ra, phe phát xít thất bại.
+ Phong trào giải phóng dân tộc dâng cao.
- Việt Nam:
+ Nạn đói năm 1945 làm chết hơn 2 triệu người.
+ Nhật Bản đầu hàng Đồng minh.
+ Cao trào kháng Nhật cứu nước phát triển mạnh mẽ.
(*) Diễn biến chính:
- Từ tháng 3 đến tháng 8 năm 1945:
+ Cao trào kháng Nhật cứu nước phát triển mạnh mẽ.
+ Hội nghị toàn quốc của Đảng họp tháng 8/1945 quyết định Tổng khởi nghĩa trong cả nước.
- Ngày 14/8/1945:
+ Tổng khởi nghĩa nổ ra tại Hà Nội.
- Từ 14 đến 18/8/1945:
+ Tổng khởi nghĩa thắng lợi ở nhiều địa phương.
- Ngày 2/9/1945:
+ Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc Tuyên ngôn Độc lập, khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.
(*) Nguyên nhân thắng lợi:
- Sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng Cộng sản Việt Nam.
- Sự tham gia nhiệt tình của toàn dân.
- Thời cơ lịch sử thuận lợi.
(*) Ý nghĩa:
- Cách mạng tháng Tám thành công đã khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.
- Mở ra kỷ nguyên độc lập dân tộc, tự do và chủ nghĩa xã hội cho Việt Nam.
- Cổ vũ phong trào giải phóng dân tộc trên thế giới.
(*) Bài học kinh nghiệm:
- Kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại.
- Tăng cường đoàn kết toàn dân.
- Kiên định mục tiêu độc lập dân tộc, chủ nghĩa xã hội.
- Nâng cao vai trò lãnh đạo của Đảng.