Ca dao dân ca là điệu tâm hồn của nhân dân ta từ bao đời nay. Nó trong trẻo như giếng làng, thơm ngát như hương đồng gió nội làm say đắm lòng người. Tiếng hát tâm tình trong ca dao dân ca vời vợi đã cùng với sữa mẹ, lời ru êm ái, dịu ngọt của bà đã nuôi dưỡng tâm hồn mỗi chúng ta tự thuở nằm trong nôi. Có không ít bài ca dao nói về đạo lí, về tình người đẹp hơn mọi bài ca. Mãi mãi là những kỉ vật trong hành trang của mội đời người trên lộ trình đi tới tương lai tươi sáng và hạnh phúc. Trong mỗi chúng ta, ai mà không xúc động nhắc lại bài ca dao: “Ngày nào em bé cỏn con, Bây giờ em đã lớn khôn thế này. Cơm cha, áo mẹ, chữ thầy, Nghĩ sao cho bõ những ngày ước ao!”. Đây là bài học sâu sắc về tình nghĩa. Qua bài ca, nhân dân ta khuyên bảo mọi người hãy khắc sâu vào lòng công ơn to lớn của mẹ cha và thầy cồ giáo. Hai câu đầu nói lên một quá trình trưởng thành của “em”, đứa con trong gia đình, người học trò dưới mái trường. Câu thơ như một lời tâm tình. “Em” đang thổ lộ tâm sự cùng chúng ta:
“Ngày nào em bé cỏn con,
Bây giờ em đã lớn khôn thế này”.
Bằng sự tương phản ngôn ngữ và hình ảnh: “ngày nào” với “bây giờ”, “bé còn con” với “lớn khôn thế này” “em” nhớ lại một chặng đường đã qua, từ ngày còn thơ .đến hiện tại đã lớn khôn, trưởng thành. “Bé cỏn con” nghĩa là rất bé. Ngôn từ bình dị, đậm đà màu sắc dân dã. Tác giả không dùng từ ngữ: “bé tí hon”, “bé tí xíu’ mà lại nói “bé cỏn con”. “Bé cỏn con” không chỉ là rất bé nhỏ mà còn gợi lên ngây thơ, hồn nhiên của một em bé. Qua đó, ta thấy cách lựa chọn từ ngữ của nhân dân rất chính xác, tinh tế và giàu biểu cảm. Hai chữ “thế này” là ngôn từ để trỏ em bé tự chỉ về mình và nói về mình nên đã làm cho lời thơ, niềm tâm sự được bộc lộ một cách chân thành. Năm tháng đã trôi qua, quên bước đường trưởng thành, em bé hồi tuởng lại mới ngày nào đó còn “bé cỏn con” thế mà nay đã “lớn khôn thế này”,… Thân hình cao lớn thêm, mặt mũi rạng rỡ thêm, có văn hoá mỗi năm lên một lớp, trí tuệ phát triển, sự hiểu biết được mở mang, có nhân cách, biết sống theo đạo lý… Càng nghĩ lại, hồi tưởng lại, em càng thấy xúc động, tự hào. Đại từ “em” trong bài ca dao được điệp lại hai lần cho ta thấy nhân vật trữ tình tuy đã khôn lớn đã có những suy nghĩ sâu sắc nhưng vẫn còn trong tuổi học trò, sống hồn nhiên. Nếu trong câu thứ hai, từ “em” được thay thế bằng từ “tôi” (Bâv giờ đã lớn khôn thế này) thì ý nghĩa và màu sắc biểu cảm không còn như trước nữa. Câu tiếp theo nói rõ nguyên nhân nào đem đến sự “lớn khôn” của em, đâu chỉ la năm tháng thời gian? “Cơm cha, áo mẹ, chữ thầy, Nghĩa sao cho bõ những ngày ước ao!”. Giữ thơ đẹp: đẹp vẻ đạo lí làm người, đẹp về suy tư sâu sắc. Câu “lục” thứ 3 chia làm 3 vế, mỗi vế hai từ, tạo nên sự cân xứng hài hoà “Cơm cha / áo mẹ / chữ thầy”. Nhịp thơ như những nốt “nhấn” vào cõi sâu thẳm của tâm linh, công ơn của cha mẹ. : của thầy như đinh ninh, như khắc cốt ghi tâm, có bao giờ có thể quên được? Biện pháp liệt kê được vận dụng sáng tạo, mỗi vế câu là một sự ân tình nặng nghĩa đối với cuộc đời của “em”, một đứa con trong gia đình, một người học trò ngoài xã hội. Đọc câu ca lên lúc nào ta cũng thấy nhiều rung động, thấm thía: “Cơm cha, áo mẹ, chữ thầy”. “Cơm, áo, chữ” là 3 hình ảnh cụ thể mang tính chất điển hình ca ngợi công ơn trời biển của mẹ cha và thầy cô giáo. Mội lối nói ít mà gợi nhiều. Công ơn cha mẹ đâu chỉ là “cơm” và “áo” ?”Cơm” và “áo” mang tính chất tượng trưng cho công cha nghĩa mẹ. Mẹ mang nặng đẻ đau, bú mớm nâng niu, nuôi con khôn lớn với tất cả tình yêu thương. Lòng mẹ bao la như biển cả. Cha thức khuya dậy sớm, làm lụng vất vả để nuôi con, dạy bảo con nên người. Con là hạnh phúc và hi vọng của mẹ cha. Công cha nghĩa mẹ không thế nào kể xiết. Bởi vậy mới có câu ca:
“Công cha như núi Thái Sơn,
Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra”. Trên đời này cổ kim, đông tây có người nào khôn lớn trưởng thành mà không có sự giáo dục của ông thầy? Người thầy là nhân vật trung tâm của nền giáo dục. Thầy dạy chữ, dạy văn hoá, khoa học kĩ thuật, dạy đạo đức… Nhờ có sự dạy dỗ của thầy mà học sinh, thế hệ trẻ của đất nước trở nên tài giỏi, có nhân cách, biết đem tài năng góp phần xây dựng Tổ quốc phồn vinh “sánh vai các cường quốc năm châu”. Đây là bài ca dao cổ, ra đời khá sớm trong xã hội phong kiến. Trung hiếu, ân nghĩa là cơ sở, nền tảng của đạo lí xã hội. Nguyễn Trãi trong “Quốc âm thi tập” đã viết:
“Nợ cũ trước nào báo bổ,
Ơn thầy, ơn chúa liễn ơn cha”.
Thế nhưng, trong bài ca dao này, không nói đến ơn vua chúa mà lại khẳng định công ơn của mẹ cùng với công ơn của cha. của thầy, điều đó nói lên quan điểm của nhân dân lao động vẻ ân nghĩa ở đời. Câu cuối bài ca như một lời thề nguyền, như một điều tâm niệm. “Em” nói với “em”, lòng tự dặn lòng, thủ thỉ, tâm tình mà sâu lắng: “Nghĩ sao cho bõ những ngày ước ao”. “Cho bõ”, từ cổ là xứng đáng. “Ước ao” là sự trông mong, đợi chờ vô cùng tha thiết. Câu ca được diễn đạt dưới hình thức câu hỏi tu từ trở nên lắng đọng sâu sắc. Câu ca dao mang tính đa nghĩa. Ai ước ao? Cha mẹ ước ao con khôn lớn, trung hiếu vẹn toàn, làm rạng rỡ mẹ cha và dòng họ. Thầy cô giáo ước ao học trò trở nên tiến bộ, giỏi giang làm vẻ vang cho nhà trường. Và “em” ước ao, mỗi chúng ta ước ao trở thành con ngoan, trò giỏi, để đền đáp một cách xứng đáng công ơn của mẹ cha và thầy cô giáo. Chỉ một từ “ước ao” mà nói lên được ba tấm lòng; tấm lòng nào cũng đẹp, giàu yêu thương và tình nghĩa. Thế mới hay rằng “tâm hồn đẹp mới có hi vọng đẹp” (Vôn-te). Kho tàng thơ ca dân gian Việt Nam có rất nhiều câu, nhiều bài tuyệt hay nói về lòng biết ơn của con cái đối với cha mẹ, học trò đối với thầy cỏ giáo. Cách diễn đạt tuy có khác nhau nhưng tất cả đêu khẳng định, ngợi ca, chứa chan nghĩa tình:
– “Lên non mới biết non cao,
Nuôi con mới biết công lao mẹ thầy”.
– “Muốn sang thì bắc cầu kiều,
Muốn con hay chữ thì yêu kính thầy”.
Gia đình là tế bào của xã hội. Trường học là cái nôi đào tạo nhân tài cho đất nước. Cha, mẹ, thầy là ba hình ảnh gần gũi, thân thiết nhất đối với mỗi con người, nhất là thế hệ trẻ, ơn sinh thành của cha mẹ, ơn giáo hoá của thầy, cô giáo đối với chúng ta thật vô cùng sâu nặng. Đây là bài ca dao hay nhất trong những bài ca dao nói về chủ đề tình nghĩa và lòng biết ơn. Tình cảm gia đình gắn liền với tình cảm xã hội. Ngôn từ giản dị, dễ hiểu, tình cảm chân thành sâu sắc. Âm điệu của vần thơ lục bát ngọt ngào, êm ái như lời ru, điệu hát tâm tình. Nhà thơ dân gian đã đề cao chữ hiếu và lòng tôn trọng đạo để giáo dục chúng ta. Lòng hiếu thảo là cái gốc của đạo lí làm người Tôn sư trọng đạo là truyền thống cao đẹp của dân tộc ta. Điều đó cho thấy vẻ đẹp nhân văn toả sáng trong bài ca dao này. Tính giáo dục của nó rất sâu sắc. Nó bồi đắp tâm hồn ta về đạo hiếu, đạo học. Lời tâm sự của “em” cũng là của mỗi chúng ta vì đó là nỗi lòng, điều tâm niệm. Nó mãi mãi như một thông điệp màu xanh gửi đến mọi đứa con, gửi đến mỗi người học trò… Nó như một kỉ vật đẹp trong hành trang của tuổi thơ trên con đường đi tới mọi chân trời xanh và hi vọng.
Học tốt!
Bạn tham khảo nhé !!
Ngày nào em bé cỏn con
Bây giờ em đã lớn khôn thế này
Cơm cha áo mẹ chữ thầy
Nghĩ sao cho bõ những ngày ước ao.
Ca dao dân ca giống như một làn gió mát của hương đồng nội thổi vào tâm hồn của mỗi con người chúng ta, và nuôi dưỡng tâm hồn ta bằng những đạo lí ở trên đời. Có rất nhiều thể loại câu ca dao ,nào là ca dao than thân, nào là nói về tình yêu thương con người, rồi cả uống nước nhớ nguồn. Đó đều là những phương tiện để cho ông cha ta có thể bộc lộ cảm xúc . Trong nhũng bài ca dao hay về tình nghĩa thì chúng ta không thể không kể tới bài ca dao sau
“Ngày nào em bé cỏn con
Bây giờ em đã lớn khôn thế này
Cơm cha áo mẹ chữ thầy
Nghĩ sao cho bõ những ngày ước ao”
Hai câu thơ đầu tiên là những dòng tâm sự của nhân vật “em”. Đó là sự hồi tưởng về sự trưởng thành từ khi em đang bé con cho đến khi trưởng thành khôn lớn. Hai chữ “cỏn con” thật là dễ thương làm sao khi diễn tả hình ảnh của một cô bé với thân mình nhỏ bé, chưa biết gì. Với sự đối lập giữa ngày nào và bây giờ, với hình ảnh cỏn con và lớn khôn , qua đó chúng ta thấy được sự đổi thay và trưởng thành của một con người. Sự thay đổi đó là cả một quá trình dài ,là sự dạy dỗ của cha mẹ, của nhà trường.
Giờ đây thân hình nhỏ bé đó đã trở thanh người lớn, biết suy nghĩ chín chắn, có sự hiểu biết về cuộc sống xung quanh. Qua hai câu thơ trên tác giả còn thể hiện được tuổi thơ ngọt ngào của trẻ thơ với hai từ “cỏn con”. Nó gợi lên cho người đọc một tâm hồn ngây thơ của những đứa trẻ. Qua từ cỏn con thể hiện sự mộc mạc và chân thành trong ca dao Việt nam.
Còn với hai chữ “lớn khôn” thể hiện được sự trưởng thành của nhân vật em ở trong bài ca dao này. Nhân vật như đang tự tâm tình về sự trưởng thành của mình chỉ với câu thơ trên. Nó có vẻ đúc kết và gọn nhẹ thế nhưng đằng sau sự khôn lớn đó là cả một quá trình nuôi nấng và dạy dỗ của mẹ cha.
Và hai câu thơ cuối cùng đã phần nào đã thể hiện được sự biết ơn đối với công sinh thành và nuôi dưỡng của cha mẹ và người thầy:
“Cơm cha áo mẹ chữ thầy
Nghĩ sao cho bõ những ngày ước ao”
Nhân vật đã thể hiện được sự biết ơn của cha mẹ cô thầy đối với sự phát triển và quá trình trưởng thành của mình. Cha mẹ không chỉ là người sinh ra chúng ta mà còn có công nuôi dưỡng đối với chúng ta , cho dù nhọc nhằn vất vả như thế nào thì cha mẹ cũng không quản nhưng khó khăn nhọc nhằn đó mà nuôi con nên người . Bởi vậy mới có câu:
“Công cha như núi Thái Sơn
Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra
Một lòng thờ mẹ kính cha
Cho tròn chữ hiếu mới là đạo con”
Công lao dạy dỗ của cha mẹ không có gì có thể so sánh được, công cha thì như núi thái sơn , nghĩa mẹ thì như nước trong nguồn chảy ra, ví khi nào cho đầy được công dưỡng dục sinh thành, vậy nên nếu như không thể báo hiếu được thì đạo làm con cũng phải biết được công ơn to lớn đó.
Thứ hai nữa thì thầy cô cũng giống như người cha người mẹ thứ hai của chúng ta. Những tri thức mà các thầy cô mang lại cho chúng ta đưa chúng ta tới những chân trời mới, có sự thành đạt về sau. Chính vì thế mà nhà nước mới cho rằng nhà giáo là nghề cao quý, là nghề trồng người cho đất nước.Và khi đã lớn lên thì chúng ta nghĩ tới những việc làm của mình để làm sao cho đạt được những mong ước của cha mẹ và thầy cô giành cho mình.
Qua đây thì chúng ta có thể thấy được rằng ca cao của chúng ta muôn màu muôn vẻ, nó không đơn giản mang lại cho chúng ta những cảm xúc và tình cảm đạolí mà còn nhắc nhở cho câu ca dao sau về đạo lí làm người. Bài ca dao này đã thể hiện được đạo lí uống nước nhớ nguồn của nhân dân ta.
Nếu bạn đang tìm một bài văn cảm xúc mà ngắn gọi :
Câu ca dao tựa như cảm xúc của mỗi chúng ta , mỗi câu , mỗi chữ đều mang đến 1 ý nghĩa đặc biệt . Chúng ta biết chữ là nhờ thầy , lớn lên là nhờ công lao của cha mẹ . Mọi vật trong cuộc sống của chúng ta đều là những người tuyệt vời đó ban cho .
"Ngày nào em bé cỏn con . Bây giờ em đã lớn khôn thế này " Đến 1 lúc nào đó chúng ta cũng sẽ phải trưởng thành . Từng ngày , từng ngày , cha mẹ chứng kiến sự lớn khôn của mình , mà vui mừng , mong ta có thể độc lập . Thầy dạy ta từ lúc ngây ngô , tuổi đầu . " Cơm cha , áo mẹ , chữ thầy . Nghĩ sao cho bõ những ngày ước ao " Những giọt mồ hôi rơi trên trán cha , những bước chân lặng lẽ của mẹ , những nét chữ của thầy . Ôi ! Thật muốn quay lại tuổi thơ để bắt đầu lại 1 quá khứ tươi đẹp .
