1. Tìm các từ được viết hoa trong hai bài thơ Đêm nay Bác không ngủ của Minh Huệ và Lượm của Tố Hữu. Xếp các từ được viết hoa vào hai nhóm:
a) Việt hoa tên riêng.
b) Viết hoa tu từ (viết hoa để thể hiện sự kính trọng).
1. Tìm các từ được viết hoa trong hai bài thơ Đêm nay Bác không ngủ của Minh Huệ và Lượm của Tố Hữu. Xếp các từ được viết hoa vào hai nhóm:
a) Việt hoa tên riêng.
b) Viết hoa tu từ (viết hoa để thể hiện sự kính trọng).
2. Tìm các từ láy trong bài thơ Đêm nay Bác không ngủ. Phân tích tác dụng miêu tả hoặc biểu cảm của một từ láy trong số đó.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giảiNhững từ láy có trong bài thơ: trầm ngâm, lâm thâm, xơ xác, nhẹ nhàng, mơ màng, lồng lộng, thổn thức, thầm thì, ngủ ngon, bồn chồn, bề bộn, hốt hoảng, đinh nình, phăng phắc, vội vàng, nằng nặc, lầm thâm, mênh mông.
Từ láy được sử dụng như một yếu tố nghệ thuật nổi bật, đem đến cho bài thơ một vẻ đặc sắc riêng:
Từ láy có tác dụng miêu tả tạo hình: trầm ngâm, xơ xác, đinh ninh, lồng lộng...Từ láy làm tăng giá trị biểu cảm:mơ màng, thổn thức, thầm thì, bồn chồn, hốt hoảng, nằng nặc...Cụ thể từ láy bồn chồn thể hiện trạng thái lo âu, thấp thỏm của Bác cho chú bộ đội, cho những người chiến sĩ và cho cả cách mạng Việt Nam.
(Trả lời bởi GV Nguyễn Trần Thành Đạt)
3. Các từ láy trong khổ thơ sau giúp em hình dung chú bé Lượm như thể nào?
Chú bé loắt choát
Cái xắc xinh xinh
Cái chân thoăn thoắt
Cái đầu nghênh nghênh
(Tố Hữu)
Thảo luận (1)Hướng dẫn giảiCác từ láy: loắt choắt, xinh xinh, thoăn thoắt, nghênh nghênhTác dụng: miêu tả hình dáng nhỏ bé, tính cách năng động, nhanh nhẹn của cậu bé liên lạc nhỏ tuổi hồn nhiên, đáng yêu mà thật dũng cảm. (Trả lời bởi GV Nguyễn Trần Thành Đạt)
4. Trong những câu thơ dưới đây, các từ ngữ in đậm chỉ ai, chỉ cái gì, việc gì? Giữa sự vật, sự việc mà các từ ngữ ấy biểu thị với sự vật, sự việc mà các từ ngữ ấy hàm ý có mối liên hệ như thế nào? Cách diễn đạt này có tác dụng gì?
a.
Bàn tay mẹ chắn mưa sa
Bàn tay mẹ chặn bão qua mùa màng
Bàn tay mẹ thức một đời
À ơi này cái Mặt Trời bé con
(Bình Nguyên)
b.
Ngày Huế đổ máu
Chú Hà Nội về
Tình cờ chú, cháu
Gặp nhau Hàng Bè
(Tố Hữu)
c.
Vì lợi ích mười năm phải trồng cây
Vì lợi ích trăm năm phải trồng người
(Hồ Chí Minh)
Thảo luận (1)Hướng dẫn giảia. Bàn tay là bộ phận của cơ thế người dùng để cầm nắm, tượng trưng cho sức lao động
=> Bàn tay mẹ chỉ người mẹ. Người mẹ được ví như bàn tay vất vả, làm tất cả vì con
a. Đổ máu: là thương tích mất mát hi sinh.
=> Ở đây nhắc đến sự kiện khởi nghĩa tháng 8/1945 ở thành phố Huế khiến nhiều người chiến sĩ cách mạng, những người làm giao liên phải hi sinh.
c. Mối quan hệ: mười năm : gọi cái cụ thể, câu trăm năm thay cho cái trừu trượng, không rõ ràng.
=> Ở đây coi việc trồng cây có thể xác định thời gian, nhưng việc nuôi dưỡng dạy dỗ con người thì nó là vô định, không rõ là cần bao lâu, có thể là rất lâu.
=> Những cách diễn đạt này làm tăng sức gợi hình, gợi cảm giúp cho sự diễn đạt có tính hiệu quả cao, tăng ý nghĩa giá trị cho câu văn.
(Trả lời bởi GV Nguyễn Trần Thành Đạt)
5. Ghép thành ngữ ở cột bên trái với nghĩa tương ứng ở cột bên phải:
Thành ngữ | Nghĩa |
a. Buôn thúng bán mẹt | a. giúp nhau lúc khó khăn, thiếu thốn |
b. Chân lấm tay bùn | b. Làm lụng vất vả dãi dầu sương nắng |
c. Gạo chợ nước sông | c. Buôn bán vặt ở đầu đường, góc chợ |
d. Một nắng hai sương | d. cuộc sống bấp bênh, phụ thuộc |
e. Nhường cơm sẻ áo | e. Sự lam lũ, cực nhọc của việc đồng áng |
Thảo luận (1)Hướng dẫn giảia - c
b - e
c - d
d - b
e - a
Chữ đầu tiên là cột thành ngữ, chữ sau là cột nghĩa
(Trả lời bởi GV Nguyễn Trần Thành Đạt)
6. Viết một đoạn văn ( khoảng 5-7 dòng) trong đó sử dụng ít nhất một thành ngữ trong bài tập 5
Thảo luận (1)Hướng dẫn giảiTham khảo!
Đại dịch Covid-19 là đại dịch toàn cầu, ảnh hưởng lên mọi mặt của đời sống. Đối với Việt Nam, đại dịch đã ảnh hưởng đến cả ngành giáo dục. Học sinh không thể đến trường. Việc học gặp phải thách thức khi không phải bất cứ gia đình nào cũng có điều kiện để mua lấy cho con mình một chiếc máy tính hay một cái điện thoại thông minh làm phương tiện học tập. Người Việt Nam vốn tương thân tương ái, đã có những hành động nhường cơm sẻ áo để giúp cho các bạn học sinh có các phương tiện để học tập tốt hơn.
Thành ngữ được sử dụng trong đoạn văn:
- Tương thân tương ái.
- Nhường cơm sẻ áo.
(Trả lời bởi Thanh An)