Trong lòng mẹ (Trích Những ngày thơ ấu)

Văn bản:

TRONG LÒNG MẸ

(Trích “Những ngày thơ ấu”)

-         Nguyên Hồng -

I . Đọc - tìm hiểu chung.

1. Tác giả: Nguyên Hồng.

- Quê ở Nam Định.

- Là nhà văn của phụ nữ, nhi đồng, của những người cùng khổ.

2. Văn bản.

a. Xuất xứ:

- “Những ngày thơ ấu” là tập hồi kí đăng báo 1938 in sách 1940 gồm 9 chương.

- Văn bản "Trong lòng Mẹ" là chương thứ IV của tập hồi kí.

b.Thể loại: Hồi kí

c. Bố cục: 2 phần.

II Đọc - Hiểu văn bản.

1. Cảnh ngộ của bé Hồng:

- Mồ côi cha, vì cùng túng mẹ phải xa con đi tha hương cầu thực.

- Sống trong sự ghẻ lạnh của họ hàng.

àCảnh ngộ thương tâm, cô độc luôn khát khao tình yêu thương.

2. Hình ảnh người cô của bé Hồng qua cuộc đối thoại:

   + Vẻ mặt tươi cười rất kịch.

   + Giọng nói ngọt ngào đầy mỉa mai cay độc.

   + Cử chỉ thân mật giả dối.

àGieo rắc vào đầu đứa cháu những ý nghĩ hoài nghi, khinh miệt, ruồng rẫy người mẹ bất hạnh.

èĐó là người đàn bà vô cảm, lạnh lùng, độc ác thâm hiểm, hiện thân cho thành kiến cổ hủ lạc hậu, phi nhân đạo của  xã hội thực dân nửa phong kiến lúc bấy giờ.

2. Tình yêu thương mẹ mãnh liệt của bé Hồng.

a. Khi nói chuyện với bà cô.

- Cúi đầu không đáp .

àLà một phản ứng thông minh xuất phát từ sự nhạy cảm và lòng tin yêu mẹ.

- Đau đớn tủi nhục trước những lời xúc xiểm về mẹ.

- Căm ghét những cổ tục đã đày đoạ làm khổ mẹ.

àLời văn dồn dập với các động từ mạnh (vồ, cắn, nhai, nghiến), so sánh.

èThái độ quyết liệt, lòng căm phẫn tột cùng, tình yêu thương mãnh liệt, bộc lộ cảm xúc trực tiếp gợi trạng thái tâm hồn đau đớn của Hồng. 

èTrong bi kịch gia đình, tâm hồn bé Hồng vẫn trong sáng dạt dào tình yêu thương mẹ, thông cảm với cảnh ngộ bất hạnh của mẹ.

b. Cảm giác khi được ở trong lòng mẹ.

- Thoáng thấy bóng người giống mẹ … đuổi theo, gọi bối rối àKhát khao được gặp mẹ mãnh liệt.

- Trèo lên xe … ríu cả chân lại.

- Mẹ kéo tay, xoa đầu hỏi … òa khóc nức nở.

àHồi hộp, vui sướng.

- Ngồi trong lòng mẹ:

          + Thấy những cảm giác ấm áp … mơn man khắp da thịt.

          + Hơi mẹ thơm tho lạ thường.

          + Mẹ có một êm dịu vô cùng.

          + Không còn nhớ, không mảy may nghĩ ngợi gì nữa.

àCảm nhận bằng nhiều giác quan à Sung sướng cực điểm.

èTình mẫu tử thiêng liêng, bất diệt.

 III. Tổng kết

1. Nghệ thuật :

- Mạch truyện, mạch cảm xúc chân thành.

- Sử dụng thành công phương thức tự sự kết hợp miêu tả và biểu cảm.

 - Lời văn giàu hình ảnh, giàu cảm xúc, thấm đượm chất trữ tình.

 - Khắc họa thành công tâm lí nhân vật.

2.  Nội dung :

 Tái hiện một cách chân thực và cảm động những cay đắng, tủi cực cùng tình yêu thương cháy bỏng của nhà văn thời thơ ấu đối với người mẹ bất hạnh.

IV. LUYỆN TẬP:

Bài tập: Viết đoạn văn ngắn nêu cảm nghĩ của em về nhân vật bé Hồng.