Bàn luận về phép học

I. Đọc và tìm hiểu chú thích

1. Đọc:

2. Chú thích:

a) Tác giả: Nguyễn Thiếp (1723-1804) tự là Khải Xuyên. Hiệu là Lạp Phong Cưư Sĩ , ngưười đời kính trọng thưường gọi là La Sơn Phu Tử.

- Quê: Đức Thọ - Hà Tĩnh.

- Là ngưười " Thiên tưư sáng suốt, học rộng hiểu sâu". Từng giúp triều Tây Sơn xây dựng đất nưước về mặt chính trị. Khi vua QT mất ông về ở ẩn đến cuối đời.

b) Tác phẩm: Bài tấu của Nguyễn Thiếp gửi vua Quang Trung T8/ 1791 khi ông vào Phú Xuân hội kiến với nhà vua. Đoạn trích là phần đầu của bài tấu.

c) Thể tấu:

- Tấu là thể loại văn thư của bề tôi (được viết bằng văn xuôi hoặc văn vần hoặc biền ngẫu) trình lên vua chúa kiến nghị , đề nghị của mình

II. Đọc- hiểu văn bản:

1. Thể loại( tấu)→ văn nghị luận trung đại

2. Bố cục:

- Văn bản gồm 3 ý:

+) Phần 1) Ngọc không mài→ điều tệ hại ấy→ mục đích của việc học.

+) Phần 2) từ Nước Việt ta...những điều tệ hại ấy”→ phê phán lối học lệch sai trái.

+) Phần 3) từ “Cúi xin từ nay... đến hết” →Phương pháp học đúng và tác dụng.

3. Phân tích:

a. Mục đích chân chính của việc học:

- Tác giả dùng phép so sánh để lập luận “ Ngọc không mài , không thành đồ vật”; người không học không biết rõ đạo”;

→Cách giả thích bằng hình ảnh so sánh cụ thể nên dễ hiểu.

⇒ Mục đích chân chính của việc học là để làm người.

b. Phê phán lối học lệch:

- Tg phờ phỏn lối học hình thức cầu danh lợi, không biết đến “Tam Cương, ngũ thường”.

(Có nghĩa là học thuộc câu chữ mà không hiểu nội dung, chỉ có cái danh mà không thực chất, học để có danh tiếng, được trọng vọng, được nhàn hạ, nhiều lợi lộc ).

- Tác hại: “Chúa tầm thường thần nịnh hót”, người trên kẻ dưới đều thích chạy chọt, nịnh hót, luồn cúi dẫn đến “ nước mất, nhà tan”

⇒ Phê phán lối học không đúng. Coi trọng lối học lấy mục đích làm người tốt đẹp, làm cho đất nước bền vững.

c. Quan điểm và phưương pháp đúng đắn trong học tập:

- Việc học phải đưược phổ biến rộng khắp: mở trưường , mở rộng thành phần người học, tạo điều kiện thuận lợi cho ngưười đi học.

(Mở trường ở phủ, huyện, mở trường tư, con cháu các nhà... ở đâu thì tiện học đấy).

- Dạy học phải bắt đầu từ kiến thức cơ bản, có tính nền tảng: học từ thấp lên cao; học rộng, nghĩ sâu biết tóm lược những điều cơ bản, cốt yếu nhất; học phải biết kết hợp với hành.

( Phép dạy : Theo Chu Tử...Tiểu học – bồi lấy gốc...Tứ thủ...ngũ kinh..chư sử...theo điều học mà làm...yên)

⇒ Phép học gồm 2 vấn đề:

+) Trình tự học : từ thấp lên cao.

+) Quy trình học: Học rộng rồi tóm lược cho gọn,học đi đôi với hành.

+) Tác dụng: học để đi đến cái đích của đạo học chân chính, người tài được trọng dụng, nhà nước vững bền, thịnh trị.

→ Do vậy cần có phương pháp đúng đắn→ Đất nước nhiều nhân tài chế độ vững mạnh, quốc gia hưng thịnh

⇒ Phép học chân chính, ích nước lợi dân.

III. Tổng kết:

a. Nội dung: Mục đích và tác dụng của học chân chính là học để làm người, để biết và làm góp phần hưng thịnh đất nước.

- Cách học gắn với hành động, tăng cường ứng dụng thực hành môn học.

b. Nghệ thuật: Lập luận chặt chẽ.