Bài hát đồng sáu xu

I. Tìm hiểu chung

1. Tác giả A-thơ Cô-nan Đoi-lơ

-   A-ga-thơ Crít-xti (1890 - 1976) là nhà văn lớn người Anh, được mệnh danh là “nữ hoàng truyện trinh thám”.

-   Sự nghiệp văn học của bà khá đổ sộ với nhiều thể loại: tiểu thuyết, truyện ngắn, kịch,...

2. Định hướng cách đọc hiểu truyện trinh thám

Khi đọc truyện trinh thám, cần tóm tắt truyện, xác định vụ án cần điều tra, tìm hiểu nhân vật người điều tra, chỉ ra những nét đặc sắc trong

II. Khám phá văn bản

1. Tìm hiểu cốt truyện, vụ án cần điều tra, hệ thống nhân vật, ngôi kể

a.  Cốt truyện

Chuỗi sự kiện của tác phẩm:

-   Vào một buổi tối, Méc-đơ-lân Va-an đến gặp luật sư Ét-uốt nhờ ông điều tra vụ việc: bà Li-ly Cráp-tri của cô đã bị giết ngay tại nhà.

-   Luật sư Ét-uốt đến nhà Méc-đơ-lân điều tra vụ án: gặp gỡ các thành viên trong nhà Cráp- tri, đặc biệt là nói chuyện rất lâu với bà giúp việc Ma-thơ.

-   Trên đường về, luật sư Ét-uốt tình cờ thấy biển hiệu “Hai Tư Chú Sáo Đen”. Cái biển hiệu giúp ông nhớ đến bài đổng dao cổ.

-   Luật sư quay lại nhà Méc-đơ-lân Va-an điều tra lại và chỉ ra kẻ giết bà Li-ly Cráp-tri là con trai bà Ma-thơ.

b. Vụ án cần điều tra

-   Vụ án: Bà Li-ly Cráp-tri bị giết tại nhà.

-   Không gian xảy ra vụ án: Trong nhà bà Li- ly Cráp-tri.

-   Thời gian xảy ra vụ việc: Buổi tối (khi bà giúp việc Ma-thơ đến để chuẩn bị dọn bữa tối vào lúc 7 giờ 30 phút thì bà Li-ly đã chết rổi).

c. Hệ thống nhân vật

-   Người điều tra: luật sư Ét-uốt.

-   Nạn nhân: bà Li-ly Cráp-tri.

-   Nghi phạm: các thành viên trong gia đình hoặc một kẻ bên ngoài đột nhập vào ngôi nhà.

-   Thủ phạm: con trai bà giúp việc Ma-thơ.

d. Ngôi kể

Câu chuyện được kể theo ngôi thứ ba.

2. Tìm hiểu nhân vật luật sư Ét-uốt

-   Cách thức luật sư Ét-uốt phá án:

+   Thu thập, tìm hiểu thông tin về bà Li-ly qua những người liên quan đến bà: nói chuyện với luật sư của bà Li-ly để nắm được cách bà quản lí tiền bạc, nói chuyện với từng thành viên trong gia đình Méc-đơ-lân để nắm bắt thông tin của vụ án.

+   Tinh ý khi nói chuyện với bà giúp việc Ma- thơ: ông nhận thấy bà Ma-thơ là một nhân chứng quan trọng; quan sát thái độ và lắng nghe lời khai của bà giúp việc, vị luật sư đã nghi ngờ có người bên ngoài vào hại bà chủ Li-ly.

+   Tận dụng yếu tố ngẫu nhiên trong quá trình điều tra: Yếu tố ngẫu nhiên là cái bảng hiệu “Hai Tư Chú Sáo Đen”. Cái bảng hiệu đã khiến vị luật sư nhớ tới một bài đổng dao cổ, trong đó có câu "Bài hát đổng sáu xu". Bài đổng dao giúp luật sư Ét-uốt nhớ lại chứng cứ bỏ sót trong chiếc túi nhung đen của bà chủ bị giết. Từ đó, ông điều tra lại và phát hiện ra bà giúp việc nói dối. Cuối cùng, bà giúp việc mới khai toàn bộ sự thật.

-   Nhận xét về tài năng của vị luật sư: thông minh, có khả năng phán đoán nhanh nhạy, tinh ý, nhạy cảm, giàu kinh nghiệm điều tra.

3. Tìm hiểu vài nét về nghệ thuật của tác phẩm

-   Trong phần đầu vụ án, nhà văn đánh lạc hướng suy luận của người đọc bằng những manh mối gây nhiễu khá phức tạp. Thành viên nào trong gia đình Méc-đơ-lân cũng có thể là nghi phạm: thím Ê-mi-ly và bà Li-ly cãi nhau rất căng thẳng, thái độ của bà thím rất đáng ngờ; Méc-đơ-lân không muốn sống ở nhà bà mình nữa do bất đổng quan điểm về công việc người mẫu của cô; Mét-thiu đang nợ rất nhiều tiền, không muốn hợp tác với vị luật sư.

=> Khiến người đọc hướng sự nghi ngờ đến các thành viên trong gia đình, đặc biệt là Mét- thiu.

+  Bà Ma-thơ rất yêu quý, thậm chí nói rằng sẵn sàng chết thay bà chủ Li-ly. Ma-thơ được đánh giá là thật thà và đáng tin.

=> Tuy nhiên, thủ phạm là Ben - con trai bà Ma-thơ và bà Ma-thơ đã che giấu tội lỗi của con mình.

-   Tác phẩm chủ yếu là lời thoại của các nhân vật. Việc không miêu tả kĩ quá trình cân nhắc, suy luận của người điều tra có tác dụng:

+  Ca ngợi tài năng, kinh nghiệm, tốc độ suy luận rất nhanh của luật sư Ét-uốt.

+   Giúp câu chuyện thêm kịch tính, căng thẳng. 

III. Tổng kết

-   Chủ đề:

+  Ca ngợi tài năng phá án của luật sư Ét-uốt.

+  Thể hiện niềm tin vào sự thật và công lí.

-   Học sinh nêu được bài học. Ví dụ: cần cảnh giác; tinh tường trong việc quan sát sự việc, con người; đôi khi yếu tố ngẫu nhiên có ý nghĩa quan trọng giúp ta nhìn ra bản chất của sự việc hoặc con người.