Bài 17: Thương mại và du lịch

I. THƯƠNG MẠI

   Có vai trò quan trọng trong nền kinh tế, là khâu nối giữa sản xuất và tiêu dùng. Bao gồm nhiều hoạt động phức tạp và diễn ra trong phạm vi lãnh thổ rộng lớn, được chia thành nội thương và ngoại thương.

1. Nội thương

- Hoạt động nội thương ngày càng phát triển, thu hút sự tham gia của các ngành kinh tế; hàng hóa phong phú, đa dạng. Các hình thức và phương thức hoạt động thay đổi theo hướng hiện đại, đồng bộ.

- Tổng mức bán lẻ và doanh thu dịch vụ tiêu dùng trao đổi các cơ sở bán lẻ ngày càng tăng (chợ, siêu thị, trung tâm thương mại,...) thương mại điện tử tăng dần.

- Vùng có doanh thu nội thương lớn của cả nước: Đông Nam Bộ, Đồng bằng Sông Hồng, Đồng bằng sông Cửu Long. Mạng lưới siêu thị, trung tâm thương mại dần trở thành hình thức bán lẻ hàng hóa chủ yếu trên thị trường trong nước.

- Các địa phương có số lượng trung tâm thương mại nhiều là: Hà Nội, Hải Phòng, Đà Nẵng, TP Hồ Chí Minh,....

- Ngành nội thương nước ta đang phát triển theo hướng số hóa, công nghệ mới, kết hợp hài hòa giữa truyền thống với hiện đại, tăng cường kết nối, tham gia vào các chuỗi cung ứng giá trị toàn cầu, chú trọng xây dựng thương hiệu Việt Nam.

2. Ngoại thương

Bao gồm hoạt động xuất khẩu và nhập khẩu.

- Về xuất khẩu: trị giá xuất khẩu của nước ta tăng nhanh.

+ Cơ cấu hàng xuất khẩu có sự thay đổi đáng kể: nhóm hàng công nghiệp chế biến tăng nhanh và chiếm tỉ trọng cao; tỉ trọng nhóm hàng nông sản cà nông sản chế biến, hàng lâm sản và thủy sản giảm.

+ Thị trường xuất khẩu chủ yếu: Hoa Kỳ, Trung Quốc, Hàn Quốc và Nhật Bản

- Về nhập khẩu: trị giá nhập khẩu nước ta tăng liên tục.

+ Cơ cấu hàng nhạp khẩu chủ yếu là nhóm hàng tư liệu sản xuất (máy móc, thiết bị, dụng cụ,...) chiếm 88,8%, nhóm hàng tiêu dùng (thực phẩm, tân dược).

+ Thị trường nhập khẩu chủ yếu: Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, Hoa Kỳ, Thái Lan.

Cơ cấu hàng xuất nhập khẩu nước ta đang chuyển dịch theo chiều sâu: tăng tỉ trọng xuất khẩu các mặt hàng chế biến sâu, có hàm lượng khoa học và giá trị tăng cao; tăng tỉ trọng nhập khẩu máy móc, thiết bị hiện đại từ các nước phát triển.

II. DU LỊCH

1. Tình hình phát triển

- Phát triển khi đất nước thực hiện công cuộc Đổi mới và trở thành ngành kinh tế mũi nhọn.

- Tạo ra nguồn thu ngoại tệ, đóng góp vào xuất khẩu nguồn thu tại chỗ, tạo việc làm cho dân cư, góp phần bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, nâng cao đời sống văn hóa tinh thần cho người dân.

- Các sản phẩm du lịch chính: du lịch biển đảo, du lịch văn hóa, du lịch sinh thái và du lịch đô thị.

- Hoạt động du lịch phân bố rộng khắp các vùng, trong đó phát triển hơn cả ở Đồng bằng sông Hồng, Đông Nam Bộ, Bắc Trung Bộ và Duyên hải Nam Trung Bộ.

2. Sự phân hóa lãnh thổ du lịch

a. Vùng du lịch

Nhằm khai thác các thế mạnh về tài nguyên du lịch ở các vùng để phát triển các sản phẩm du lịch đặc trưng theo vùng và liên kết các vùng để tạo ra sản phẩm tổng hợp, có sức cạnh tranh cao.

b. Trung tâm du lịch

- Đóng vai trò quan trọng, là hạt nhân tạo nên bộ khung của vùng du lịch. Trung tâm du lịch gắn với đô thị vừa hoặc lớn, có tài nguyên du lịch tương đối tập trung và được khai thác phục vụ du lịch, có cơ sở hạ tầng và cơ sở vật chất kĩ thuật phát triển, đáp ứng nhu cầu của khách du lịch.

- Các trung tâm du lịch có ý nghĩa quốc gia: thành phố Hà Nội, thành phố Huế, thành phố Đà Nẵng và TP Hồ Chí Minh; trung tâm du lịch có ý nghĩa vùng như thành phố Hải Phòng, thành phố Hạ Long, thành phố Nha Trang,..

3. Du lịch với sự phát triển bền vững

- Du lịch và sự phát triển bền vững có mối quan hệ chặt chẽ. Đó cũng là xu thế tất yếu của nước ta cũng như các nước trên thế giới.

+ Phát triển du lịch đóng góp trực tiếp vào GDP cũng như nguồn thu ngân sách cho địa phương và nguồn thu ngoại tệ. Phát triển du lịch vừa dựa trên cơ sở các ngành kinh tế vừa thúc đẩy các ngành kinh tế khác phát triển.

+ Phát triển du lịch góp phần tạo ra nhiều việc làm, thu nhập, nâng cao đời sống dân cư, ổn định xã hội, bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa dân tộc,..

+ Phát triển du lịch với nhiều loại hình như: du lịch sinh thái, du lịch xanh, du lịch cộng đồng,.. góp phần bảo vệ tài nguyên du lịch, bảo vệ môi trường và cảnh quan thiên nhiên.