Lễ rửa làng của người Lô Lô

Phong tục thờ Thần Nông: Trong tâm thức của cư dân nông nghiệp, Thần Nông là vị thần ban cho mùa màng tươi tốt nên việc thờ cúng Thần Nông trở thành một nét văn hóa đặc sắc từ bao đời nay. Đậm nét trong tục thờ này phải thấy ở lễ hội Tòng Lệnh xã Trường Giang (huyện Lục Nam – tỉnh Bắc Giang), dân làng dựng một sàn tế cao tới đầu người, trên bắc sạp, dưới cho trẻ con đóng giả làm ếch nhái đợi mưa. Tế xong, chủ tế lấy nước vẩy xuống đàn ếch nhái, ếch nhái kêu ộp ộp báo hiệu mưa về. Một người đàn ông đóng giả làm trâu, một người phía sau đóng làm người đi bừa, một người phụ nữ giả làm người đi cấy đi quanh sàn tế... nghi lễ mang ý nghĩa cầu mong mưa thuận, gió hòa, mùa màng bội thu.

Em đã được nghe giới thiệu về quy tắc trò chơi ném còn. Các đội sẽ tiến hành ném còn qua một chiếc vòng còn nhỏ có đường kính khoảng 50cm và cao từ 15 - 20m. Người chơi cầm gần cuối đoạn dây vải quay quả còn vài vòng theo chiều kim đồng hồ rồi mới tung lên để quả còn bay lọt qua thì được tính là một điểm. Đội chơi kết thúc lượt chơi với thời gian quy định mà có điểm cao hơn là đội chiến thắng.

Qua cách nghe giới thiệu về trò chơi, quy tắc chơi em ấn tượng với việc chuẩn bị các dụng cụ để bắt đầu trò chơi. Mặc dù nghe đơn giản nhưng thực tế lại rất công phu. Đơn giản ở chỗ chỉ cần ném còn qua lỗ sẽ ghi được điểm. Nhưng làm sao để ném còn vào một vòng tròn nhỏ ở độ cao khoảng đến 15 – 20m là điều không dễ dàng nên em cảm thấy rất hứng thú.

Tác giả dẫn dắt một cách trực tiếp, giới thiệu về văn hóa người Lô Lô và lễ rửa làng.

- Thời điểm: ba năm một vào tháng năm, tháng sáu âm lịch

- Chuẩn bị: chọn ngày tổ chức, mời thầy cúng, phân công người sắm sanh đồ lễ. Người dân chuẩn bị thẻ hương, chén nước, giấy trúc và con gà trống.

Chi tiết miêu tả các món đồ lễ: hai con dê, một con gà trống trắng, hạt ngô, rượu ngô, cỏ, kiếm gỗ, kiếm sắt, ba cành lau, ba cành đào, ba cành mận, miếng vài đỏ, đôi sừng trâu và cây tre to.

Các bên tham dự lễ phải hai người dắt hai con dê, người còn lại thì vác cây tre giả hình ngựa; người quấy hạt ngô; người xách gà trống trắng… theo thầy cúng vào từng nhà dân..tới nhà nào gia chủ phải chuẩn bị sẵn hình nhân cùng hai bó củi và hia bó cỏ để ngầm bồi dưỡng công xua đuổi tà ma của thầy cũng với thái độ cung kính, thành khẩn.

Mọi người thấy nhẹ nhõm hơn và tin tưởng vào tương lai phía trước, làng bản từ nay sẽ phng quang, sạch sẽ, mọi việc sẽ thuận lợi, may mắn.

Sau lễ cúng, 9 ngày sau người lạ mới được vào làng. Nếu chẳng may có người lạ vào người đó phải chuẩn bị lễ vật để cúng lại.