Ôn tập cuối học kì 2

Câu 1 (SGK Chân trời sáng tạo - Tập 2 - Trang 120)

Hướng dẫn giải

Trong bài thơ “Đàn Ghi Ta Của Lor-ca” của Thanh Thảo, có một số yếu tố tượng trưng và siêu thực:

- Tượng trưng của Đàn ghi ta: Đàn ghi ta trong bài thơ đại diện cho nghệ thuật, sự cách tân và khát vọng của người nghệ sĩ. Lor-ca, một nhân vật thiên tài, được tôn vinh qua hình ảnh của cây đàn, thể hiện sự hy vọng vào một nền văn hóa mới.

- Siêu thực và hình ảnh tượng trưng: Bài thơ sử dụng ngôn ngữ trừu tượng và siêu thực để tạo ra hình ảnh độc đáo. Tiếng đàn, áo choàng đỏ, vầng trăng, lá xanh, giọt nước mắt, và chiếc ghi-ta màu bạc đều mang ý nghĩa sâu xa. Chúng tạo nên không gian tâm hồn và thể hiện cảm xúc của người thơ.

- Vai trò của yếu tố tượng trưng và siêu thực: Yếu tố này giúp thể hiện chủ đề về nghệ thuật, tình yêu và sự hy vọng. Lor-ca, qua hình ảnh của cây đàn, trở thành biểu tượng cho những người nghệ sĩ tài ba và khao khát thay đổi thế giới thông qua nghệ thuật

(Trả lời bởi datcoder)
Thảo luận (1)

Câu 2 (SGK Chân trời sáng tạo - Tập 2 - Trang 120)

Hướng dẫn giải

Tiểu thuyết hiện đại là một thể loại văn xuôi có hư cấu, thông qua nhân vật, hoàn cảnh, và sự việc để phản ánh bức tranh xã hội rộng lớn và những vấn đề của cuộc sống con người. Đặc điểm của tiểu thuyết hiện đại bao gồm:

- Tái hiện con người và cuộc sống: Tiểu thuyết hiện đại thường sử dụng cái nhìn giàu chất văn xuôi để tái hiện cuộc sống con người và xã hội. Nhân vật và hoàn cảnh trong tiểu thuyết thường được mô tả chi tiết, giúp độc giả hiểu rõ hơn về thế giới xung quanh.

- Nhìn đời sống từ góc độ đời tư: Tiểu thuyết hiện đại thường tập trung vào cuộc sống hàng ngày, những khía cạnh cá nhân, tâm lý, và mâu thuẫn trong xã hội. Nhân vật đối diện với những quyết định, thách thức, và sự thay đổi trong cuộc sống.

- Nhân vật nếm trải: Nhân vật trong tiểu thuyết hiện đại thường phản ánh những trải nghiệm, cảm xúc, và khát vọng của con người. Họ là những người thực sự nếm trải cuộc sống, đối mặt với những vấn đề và biến cố.

- Xóa khoảng cách trần thuật và nội dung trần thuật: Tiểu thuyết hiện đại thường khám phá và khai thác các vấn đề xã hội, văn hóa, và tâm lý con người bằng cách mô tả đa dạng và đa chiều. Nó không giới hạn bởi cách kể chuyện truyền thống, mà thường sử dụng nhiều phong cách và kỹ thuật khác nhau.

Ví dụ về các tác phẩm thể hiện đặc điểm này:

- “Số đỏ” của Vũ Trọng Phụng:

+ Sử dụng lớp ngôn ngữ đa dạng và phong phú.

+ Từ ngôn ngữ vỉa hè, thành thị, ngôn ngữ lãng mạn đến ngoại lai,…đều đủ cả, nhằm góp phần diễn đạt cái xã hội mà mọi thứ đều tạp nham, xiêu vẹo.

+ Lời nói nhân vật bộc lộ được tính cách, tư tưởng, phẩm chất của nhân vật.

+ Phong cách hiện thực thể hiện trong văn bản: tái hiện chân thực hiện thực xã hội, xã hội tư sản bịp bợm, đang chạy theo lối sống văn minh rởm, hết sức lố lăng thối nát.

- “Hội chợ phù hoa” của Uy-li-am Thác-cơ-rây: Tác phẩm này cũng là một ví dụ về tiểu thuyết hiện đại, khám phá cuộc sống và tâm lý con người.

+ Điểm nhìn: bên ngoài.

+ Người kể chuyện là người chứng kiến, hiểu rõ toàn bộ câu chuyện dưới cái nhìn trực diện, khách quan, diễn tả sự việc diễn ra một cách chân thực, giúp người đọc hiểu được diễn biến của câu chuyện.

+ Lối xây dựng nhân vật phức tạp và đa chiều.

+ Ông không chỉ tập trung vào việc mô tả những đặc điểm tích cực của nhân vật mà còn khám phá sâu hơn vào những đặc điểm tiêu cực, tạo nên sự phong phú và đa dạng trong xây dựng nhân vật.

- “Mùa lá rụng trong vườn” của Ma Văn Kháng: Tác phẩm này cũng tập trung vào nhân vật và cuộc sống hàng ngày, thể hiện đặc điểm của tiểu thuyết hiện đại.

+ Tính văn xuôi.

+ Nghệ thuật kể chuyện với các điểm nhìn trần thuật khác nhau.

+ Tính phản ánh toàn vẹn đời sống. 

(Trả lời bởi datcoder)
Thảo luận (1)

Câu 3 (SGK Chân trời sáng tạo - Tập 2 - Trang 120)

Hướng dẫn giải

a.

Hai quan niệm về gia đình và xã hội (trích Số đỏ, Vũ Trọng Phụng): Phong cách trường phái hiện thực phê phán.

- Dựa vào nội dung, ý nghĩa, giá trị tác phẩm.

b.

Trên đỉnh non Tản (Nguyễn Tuân): Phong cách trường phái chủ nghĩa hiện thực huyền ảo.

- Dựa vào nội dung, ý nghĩa, giá trị tác phẩm.

(Trả lời bởi datcoder)
Thảo luận (1)

Câu 4 (SGK Chân trời sáng tạo - Tập 2 - Trang 120)

Hướng dẫn giải

Tác giả Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh là một nhà văn đa phong cách, người đã để lại dấu ấn sâu sắc trong văn học và lịch sử Việt Nam. Dưới đây là một số điểm cần lưu ý khi đọc tác phẩm của Người:

- Phong cách viết chính luận: Tác phẩm chính luận của Bác thường ngắn gọn, súc tích, lập luận chặt chẽ, và bằng chứng đầy thuyết phục. Bác sử dụng bút pháp đa dạng để truyền đạt thông điệp và tạo hiệu ứng luận chiến.

- Truyện kí và tính hiện đại: Tác phẩm truyện kí của Bác giàu trí tuệ và thể hiện tính chiến đấu mạnh mẽ. Bác sử dụng nghệ thuật trào phúng sắc bén để phản ánh thực tại và tạo hình tượng các nhân vật.

- Vinh danh lịch sử và văn hoá Việt Nam: Bác viết để vinh danh và quảng bá lịch sử và văn hoá Việt Nam. Tác phẩm của Bác đề cập đến các mốc son lịch sử, từ thời Lý Bôn, Ngô Quyền đến các vị vua như Hàm Nghi, Thành Thái, Duy Tân

(Trả lời bởi datcoder)
Thảo luận (1)

Câu 5 (SGK Chân trời sáng tạo - Tập 2 - Trang 120)

Hướng dẫn giải

Tuyên ngôn Độc lập của Hồ Chí Minh không chỉ là một tài liệu lịch sử quan trọng, mà còn là một tác phẩm văn chính luận đầy tinh thần nhân văn và tư tưởng sâu sắc. Dưới đây là một số điểm đặc sắc về nghệ thuật nghị luận trong Tuyên ngôn Độc lập, cũng như điểm tương đồng với các tác phẩm Nam quốc sơn hà (tương truyền của Lý Thường Kiệt) và Bình Ngô đại cáo (Nguyễn Trãi):

- Cấu trúc lập luận chặt chẽ:

+ Tuyên ngôn Độc lập được xây dựng với ba phần chính: cơ sở pháp lý, cơ sở thực tế và lời tuyên bố độc lập.

+ Cách lập luận của Hồ Chí Minh trong Tuyên ngôn độc lập rất logic, sáng tạo và liên kết với nhau, tạo nên một văn bản hoàn chỉnh.

+ Tương tự, Nam quốc sơn hà và Bình Ngô đại cáo cũng có cấu trúc lập luận chặt chẽ, với việc sắp xếp logic các ý và dẫn chứng rõ ràng.

- Tư tưởng về quyền độc lập và tự do:

+ Tuyên ngôn Độc lập của Hồ Chí Minh khẳng định quyền sống, quyền tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc của con người và dân tộc.

+ Tương tự, Bình Ngô đại cáo của Nguyễn Trãi cũng tôn vinh quyền độc lập của dân tộc Việt Nam và khẳng định quyền tự do của con người.

- Tình yêu nước và tương thân tương ái:

+ Tuyên ngôn Độc lập của Hồ Chí Minh tố cáo tội ác của thực dân Pháp và vạch trần bộ mặt gian xảo của chúng, đồng thời ca ngợi lòng yêu nước và tình thương dân vô hạn của người Việt Nam.

+ Bình Ngô đại cáo của Nguyễn Trãi cũng thể hiện lòng yêu nước và tương thân tương ái, tố cáo tội ác của giặc và khẳng định quyền tự do của dân tộc

(Trả lời bởi datcoder)
Thảo luận (1)

Câu 6 (SGK Chân trời sáng tạo - Tập 2 - Trang 120)

Hướng dẫn giải

* Việc xử lí thông tin, sử dụng tài liệu trong văn bản thông tin được xem là quan trọng vì:

+ giúp cho người sử dụng dữ liệu này xác định được nguyên nhân vấn đề và từ đó tìm được hướng giải quyết.

+ giúp cho việc nhìn nhận vấn đề được bao quát, toàn diện và thực tế thông qua số liệu, nội dung…được xử lí.

* Căn cứ nhận biết, đánh giá:

a.

- Dữ liệu sơ cấp là loại dữ liệu nguồn hay dữ liệu gốc, thường chưa được phân tích, diễn giải, xử lí. Chẳng hạn: hiện vật/ tranh ảnh gốc, nhật kí, thư từ, diễn văn, nội dung phỏng vấn, bản tường thuật của nhân chứng, tác phẩm nghệ thuật, dữ liệu thống kê,...

- Dữ liệu thứ cấp là loại dữ liệu cung cấp thông tin đã được người viết xử lí, kể lại, mô tả, tóm tắt, tổng hợp hoặc diễn giải, đánh giá từ những nguồn dữ liệu sơ cấp. Tiêu biểu cho dữ liệu thứ cấp là dữ liệu trong các sách, báo, tạp chí như: bách khoa toàn thư, từ điển, sách tham khảo, sách giáo khoa, các bài báo, tạp chí có tính diễn giải, phân tích, bình luận, tổng hợp,... thông tin, bài phê bình tác phẩm nghệ thuật,...

b. Tính mới mẻ, cập nhật, độ tin cậy của dữ liệu, thông tin trong văn bản:

- Được trích từ các tài liệu có tính học thuật

- Được công bố bởi chuyên gia trong lĩnh vực đó và có người đọc là học giả hoặc chuyên gia trong lĩnh vực đó.

- Có tính minh bạch nếu dữ liệu được thu thập và phân tích hợp lí, có thể kiểm chứng được.

- Có tính khách quan, không có tính định kiến và không được công bố vì mục đích thương mại hay chính trị.

- Mới cập nhật hoặc được xuất bản trong thời gian gần nhất.

(Trả lời bởi datcoder)
Thảo luận (1)

Câu 7 (SGK Chân trời sáng tạo - Tập 2 - Trang 120)

Hướng dẫn giải

Để giữ gìn và phát triển tiếng Việt trong giao tiếp, chúng ta cần lưu ý.:

+ Sử dụng từ ngữ và ngữ pháp chính xác để truyền đạt ý nghĩa một cách rõ ràng.

+ Tránh sử dụng ngôn ngữ tục tĩu hoặc lời lẽ không phù hợp trong giao tiếp hàng ngày.

+ Thực hành nghe và nói tiếng Việt thường xuyên để nâng cao khả năng giao tiếp của chúng ta.

+ …

(Trả lời bởi datcoder)
Thảo luận (1)

Câu 8 (SGK Chân trời sáng tạo - Tập 2 - Trang 120)

Hướng dẫn giải

Ví dụ:

Trên mép ông, ông đã bao công trình mới cấy được từng ấy râu. [...] Thì sau hết, những lông tơ nó cũng dài ra, và trông rõ hơn. Và đến bây giờ, đứng ở hai bên miệng ông, nó hình thành hai cái dấu chua nghĩa (...)

(Nguyễn Công Hoan, Đồng hào có ma)

- Biện pháp tu từ nói mỉa: “bao công trình”, “dấu chua”, “từng ấy”

- Tác dụng:

+ Cho người đọc thấy được rằng ông quan này vơ vét của cải, lấy cả những đồng hào lẻ của nên nên mất công đi cấy râu cho đến khi nó mọc lông tơ thì cái râu đó không rõ nữa.

+ Phê phán bọn cường hào ác bá ngày xưa, cái tính tham lam vơ vét táng tận lương tâm của chúng xuất phát từ bên trong nên có nhân tạo bề ngoài như thế nào cũng không hề che giấu được.

(Trả lời bởi datcoder)
Thảo luận (1)

Câu 9 (SGK Chân trời sáng tạo - Tập 2 - Trang 120)

Hướng dẫn giải

- Hình ảnh:

+ Tạo hấp dẫn và trực quan: Hình ảnh giúp bài viết thêm sinh động và thu hút người đọc.

+ Biểu đạt nhanh gọn: Một hình ảnh có thể thay thế hàng loạt từ văn bản, giúp người đọc nắm bắt thông tin một cách nhanh chóng.

- Số liệu:

+ Cung cấp thông tin cụ thể, chính xác: Số liệu thường được sử dụng để trình bày dữ liệu số, ví dụ như thống kê, tỷ lệ, con số.

+ Hỗ trợ lập luận: Số liệu là cơ sở để chứng minh hoặc phản ánh một quan điểm trong văn bản.

- Biểu đồ và sơ đồ:

+ Hệ thống hóa thông tin: Biểu đồ và sơ đồ giúp trình bày thông tin một cách hệ thống, thể hiện mối quan hệ giữa các thông tin.

+ Tóm tắt và phân tích: Biểu đồ và sơ đồ thường dùng để tóm tắt dữ liệu phức tạp và giúp người đọc hiểu rõ hơn về mối liên hệ giữa các yếu tố.

(Trả lời bởi datcoder)
Thảo luận (1)

Câu 10 (SGK Chân trời sáng tạo - Tập 2 - Trang 121)

Hướng dẫn giải

- Một số lưu ý khi viết báo cáo kết quả nghiên cứu về một vấn đề xã hội: 

+ Trình bày đầy đủ, thuyết phục các kết quả nghiên cứu thu nhận được.

+ Sử dụng các phương pháp nghiên cứu phù hợp với đối tượng nghiên cứu.

+ Sử dụng ngôn ngữ chính xác, khách quan.

+ Sử dụng phù hợp các trích dẫn, cước chú, các phương tiện hỗ trợ như: hình ảnh, bảng biểu, số liệu, biểu đồ, sơ đồ,...

+ Bố cục văn bản báo cáo gồm các phần, mục: Mở đầu, nội dung chính, kết luận.

- Một số điểm khác biệt về bố cục giữa kiểu bài này với kiểu bài viết báo cáo kết quả của bài tập dự án về một vấn đề xã hội:

+ Bài báo cáo kết quả nghiên cứu thường có cấu trúc gồm mục tiêu nghiên cứu, phương pháp nghiên cứu, kết quả nghiên cứu và kết luận.

+ Bài viết báo cáo kết quả của bài tập dự án thường có cấu trúc gồm mục tiêu dự án, phương pháp thực hiện dự án, kết quả đạt được và đánh giá dự án.

(Trả lời bởi datcoder)
Thảo luận (1)