Hiện nay, các nhà khoa học đã tạo được nhiều giống cây ăn quả không hạt có hàm lượng dinh dưỡng và giá trị thương mại cao. Các giống cây ăn quả không hạt có thể được tạo ra bằng phương pháp nào?
Bài 41. Cấu trúc nhiễm sắc thể và đột biến nhiễm sắc thể
Mở đầu (SGK Chân trời sáng tạo - Trang 170)
Thảo luận (1)
Câu hỏi 1 (SGK Chân trời sáng tạo - Trang 170)
Quan sát Hình 41.1 và 41.2, hãy nhận xét về hình dạng và số lượng nhiễm sắc thể ở các loài sinh vật.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giảiTrong tế bào của mỗi loài sinh vật chứa bộ nhiễm sắc thể đặc trưng về số lượng và hình dạng.
(Trả lời bởi datcoder)
Câu hỏi 2 (SGK Chân trời sáng tạo - Trang 171)
Quan sát Hình 41.3, hãy cho biết đặc điểm của cặp nhiễm sắc thể tương đồng.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giảiĐặc điểm của cặp nhiễm sắc thể tương đồng:
- Gồm 2 chiếc nhiễm sắc thể giống nhau về hình thái, kích thước và trình tự phân bố của các gene.
- Trong cặp nhiễm sắc thể tương đồng, một nhiễm sắc thể có nguồn gốc từ bố, một nhiễm sắc thể có nguồn gốc từ mẹ.
(Trả lời bởi datcoder)
Câu hỏi 3 (SGK Chân trời sáng tạo - Trang 171)
Phân biệt bộ nhiễm sắc thể lưỡng bội và bộ nhiễm sắc thể đơn bội. Từ đó, xác định bộ nhiễm sắc thể trong tế bào soma và giao tử của một số loài ở Bảng 41.1.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giải- Phân biệt bộ nhiễm sắc thể lưỡng bội và bộ nhiễm sắc thể đơn bội:
Bộ NST đơn bội
(Kí hiệu: n)
Bộ NST lưỡng bội
(Kí hiệu: 2n)
- Tồn tại trong nhân của tế bào giao tử.
- Tồn tại trong nhân tế bào sinh dưỡng và tế bào sinh dục sơ khai.
- Có số lượng NST giảm đi một nửa so với bộ NST lưỡng bội (chứa n NST).
- Có số lượng NST gấp đôi bộ NST đơn bội (chứa 2n NST).
- NST tồn tại thành từng chiếc và chỉ xuất phát từ 1 nguồn gốc hoặc từ bố hoặc từ mẹ.
- NST tồn tại thành từng cặp tương đồng (chứa 2 chiếc của mỗi cặp NST tương đồng).
- Gene tồn tại thành từng chiếc alen.
- Gene tồn tại thành từng cặp alen.
- Hoàn thành bảng 41.1:
(Trả lời bởi datcoder)
Loài
Số lượng nhiễm sắc thể
Loài
Số lượng nhiễm sắc thể
2n
n
2n
n
Người
46
23
Nấm men
34
17
Ruồi giấm
8
4
Đậu hà lan
14
7
Tinh tinh
48
24
Ngô
20
10
Gà
78
39
Cỏ tháp bút
216
108
Chuột nhắt
40
20
Cải bắp
18
9
Câu hỏi 4 (SGK Chân trời sáng tạo - Trang 172)
Quan sát Hình 41.4, hãy xác định hình dạng của các nhiễm sắc thể.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giải- Nhiễm sắc thể có nhiều hình dạng đặc trưng như hình que, hình chữ X, hình chữ V, hình hạt,…
- Dựa vào vị trí tâm động, hình dạng của các nhiễm sắc thể có thể được phân chia thành:
+ Nhiễm sắc thể tâm cân: Tâm động nằm ở giữa chia nhiễm sắc thể thành 2 cánh dài bằng nhau.
+ Nhiễm sắc thể tâm lệch: Tâm động nằm lệch về một phía chia nhiễm sắc thể thành một cánh dài và một cánh ngắn.
+ Nhiễm sắc thể tâm mút: Tâm động nằm ở đầu mút của nhiễm sắc thể.
(Trả lời bởi datcoder)
Câu hỏi 5 (SGK Chân trời sáng tạo - Trang 172)
Quan sát Hình 41.5, hãy mô tả cấu trúc của nhiễm sắc thể.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giảiCấu trúc của nhiễm sắc thể:
- NST được cấu tạo bởi DNA và protein (chủ yếu là protein histon). Phân tử DNA quấn quanh các phân tử protein histone tạo nên chuỗi nucleosome, chuỗi nucleosome được xếp cuộn qua nhiều cấp độ khác nhau làm nhiễm sắc thể co ngắn cực đại, thuận lợi cho quá trình phân bào.
- Trong quá trình phân bào, NST có thể tồn tại ở trạng thái đơn hoặc trạng thái kép. Mỗi NST đơn gồm một phân tử DNA liên kết với nhiều phân tử protein histon tạo thành sợi nhiễm sắc. NST kép được hình thành sau khi NST đơn nhân đôi, mỗi NST kép gồm hai chromatid (nhiễm sắc tử) chị em, gắn với nhau ở tâm động (mỗi chromatid chứa 1 phân tử DNA).
- Mỗi nhiễm sắc thể có một tâm động là vị trí liên kết với thoi phân bào giúp nhiễm sắc thể di chuyển về các cực của tế bào trong quá trình phân bào.
- NST là cấu trúc mang gene, các gene sắp xếp theo chiều dọc trên NST tại những vị trí (locus) nhất định.
(Trả lời bởi datcoder)
Luyện tập (SGK Chân trời sáng tạo - Trang 172)
Tại sao nói nhiễm sắc thể là cấu trúc mang gene của tế bào?
Thảo luận (1)Hướng dẫn giảiNói nhiễm sắc thể là cấu trúc mang gene của tế bào vì: NST được cấu tạo từ DNA liên kết với nhiều phân tử protein histon mà trên một phân tử DNA có chứa nhiều gene. Do đó, trên NST, các gene sắp xếp theo chiều dọc tại những vị trí (locus) nhất định.
(Trả lời bởi datcoder)
Câu hỏi 6 (SGK Chân trời sáng tạo - Trang 173)
Quan sát Hình 41.6 và 41.7, em hãy nhận xét về những biến đổi của nhiễm sắc thể đột biến so với nhiễm sắc thể bình thường.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giảiNhững biến đổi của nhiễm sắc thể đột biến so với nhiễm sắc thể bình thường:
Hình 41.6 a) mất 1 đoạn B.
Hình 41.6 b) thêm 1 đoạn BC.
Hình 41.6 c) đoạn I.KL bị đảo ngược 180o và gắn vào vị trí cũ.
Hình 41.6 d) một nhiễm sắc thể bị mất đoạn A, một nhiễm sắc thể được thêm đoạn A.
Hình 41.7 a) mất 1 chiếc nhiễm sắc thể ở cặp nhiễm sắc thể số 3.
Hình 41.7 b) thêm 1 chiếc nhiễm sắc thể ở cặp nhiễm sắc thể số 3.
Hình 41.7 c) mỗi cặp đều có thêm 1 chiếc nhiễm sắc thể.
(Trả lời bởi datcoder)
Luyện tập (SGK Chân trời sáng tạo - Trang 173)
Tại sao đột biến cấu trúc có thể làm thay đổi hình dạng của nhiễm sắc thể?
Thảo luận (1)Hướng dẫn giảiĐột biến cấu trúc nhiễm sắc thể có thể làm thay đổi hình dạng của nhiễm sắc thể vì: Đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể có thể làm thay đổi số lượng, trình tự các đoạn gene trên nhiễm sắc thể, từ đó làm cho nhiễm sắc thể có thể bị dài ra, ngắn đi hoặc thay đổi vị trí của tâm động trên nhiễm sắc thể.
(Trả lời bởi datcoder)
Câu hỏi 7 (SGK Chân trời sáng tạo - Trang 174)
Cho thêm ví dụ về hậu quả của đột biến nhiễm sắc thể ở người.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giảiMột số ví dụ về hậu quả của đột biến nhiễm sắc thể ở người là:
- Thể ba nhiễm ở cặp nhiễm sắc thể số 13 gây hội chứng Patau dẫn đến các dị tật tim và thần kinh nặng,…
- Hội chứng Klinefelter (XXY) làm cho tay và chân dài không cân đối với cơ thể; tinh hoàn kém phát triển, vô sinh; khó khăn khi học tập, chậm phát triển ngôn ngữ;…
- Hội chứng siêu nữ (XXX) dẫn đến chậm phát triển, suy buồng trứng sớm,...
(Trả lời bởi datcoder)