Từ xa xưa con người đã biết lên men các sản phẩm nông nghiệp như ngũ cốc, trái cây chín để tạo ra các đồ uống có cồn (chứa ethylic alcohol). Ngày này, ethylic alcohol được sử dụng phổ biến trong nhiều lĩnh vực đời sống và công nghiệp. Vậy ethylic alcohol có cấu tạo như thế nào và có các tính chất đặc trưng gì?
Bài 26. Ethylic alcohol
Mở đầu (SGK Kết nối tri thức với cuộc sống - Trang 118)
Thảo luận (1)
Hoạt động mục I (SGK Kết nối tri thức với cuộc sống - Trang 118)
Dựa vào mô hình nguyên tử ethylic alcohol (Hình 26.1), hãy viết công thức phân tử, công thức cấu tạo thu gọn của ethylic alcohol (ethanol) và so sánh với alkane cùng số nguyên tử carbon về thành phần nguyên tố, nhóm nguyên tử liên kết trực tiếp với nguyên tử carbon.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giải- Công thức phân tử của ethylic alcohol là C2H6O
- Công thức thu gọn của ethylic alcohol là CH3 – CH2 – OH
- So sánh với alkane cùng số nguyên tử carbon về thành phần nguyên tố là C2H6:
+ Ethylic alcohol có một nhóm hydroxyl (-OH) mà C2H6 không có nhóm này.
+ Ethylic alcohol có một nguyên tử oxygen.
+ Nhóm nguyên tử liên kết trực tiếp với nguyên tử carbon trong ethylic alcohol là nhóm OH.
(Trả lời bởi datcoder)
Hoạt động mục II (SGK Kết nối tri thức với cuộc sống - Trang 119)
Quan sát các sản phẩm trong đời sống có chứa ethylic alcohol (rượu, gạo, cồn y tế, nước rửa tay sát khuẩn,…), em hãy nhận xét trạng thái màu sắc, mùi, tính tan của ethylic alcohol.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giảiEthylic alcohol là chất lỏng, không màu, có mùi đặc trưng, vị cay, tan vô hạn trong nước.
(Trả lời bởi datcoder)
Hoạt động mục II (SGK Kết nối tri thức với cuộc sống - Trang 119)
Trên nhãn các chai bia, rượu vang, rượu whisky,.. có ghi các giá trị như 4% vol, 14% vol, 40% vol,…, các giá trị này có ý nghĩa như thế nào?
Thảo luận (1)Hướng dẫn giảiCác giá trị 4% vol, 14% vol, 40% vol, … trên nhãn các chai bia, rượu vang, rượu whisky là độ cồn.
Tức là: Chai bia ghi 4% vol có nghĩa là trong 100 mL bia 4% vol có chứa 4 mL ethylic alcohol nguyên chất.
(Trả lời bởi datcoder)
Hoạt động mục III (SGK Kết nối tri thức với cuộc sống - Trang 119)
Thí nghiệm: Tìm hiểu về phản ứng cháy của ethylic alcoholChuẩn bị: ethylic alcohol (có thể dung cồn 96o), bát sứ, que đóm.Tiến hành: Lấy khoảng 1 mL ethylic alcohol (chú ý không lấy nhiều hơn) cho vào bát sứ và dùng que đóm dài để đốt cháy ethylic alcohol.Thực hiện yêu cầu và trả lời các câu hỏi sau:1. Nhận xét về màu sắc ngọn lửa. Dựa vào dấu hiệu nào để nhận biết phản ứng đốt cháy ethylic alcohol là phản ứng tỏa nhiệt2. Khi đốt cháy, ethylic alcohol đã phản ứng với chất nào trong không khí? D...
Đọc tiếp
Thí nghiệm: Tìm hiểu về phản ứng cháy của ethylic alcohol
Chuẩn bị: ethylic alcohol (có thể dung cồn 96o), bát sứ, que đóm.
Tiến hành: Lấy khoảng 1 mL ethylic alcohol (chú ý không lấy nhiều hơn) cho vào bát sứ và dùng que đóm dài để đốt cháy ethylic alcohol.
Thực hiện yêu cầu và trả lời các câu hỏi sau:
1. Nhận xét về màu sắc ngọn lửa. Dựa vào dấu hiệu nào để nhận biết phản ứng đốt cháy ethylic alcohol là phản ứng tỏa nhiệt
2. Khi đốt cháy, ethylic alcohol đã phản ứng với chất nào trong không khí? Dự đoạn sản phẩm tạo thành và viết phương trình hóa học của phản ứng.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giải1. Ngọn lửa có mà xanh lam nhạt. Dấu hiệu để nhận biết phản ứng đốt cháy ethylic alcohol là phản ứng tỏa nhiệt là ta cảm nhận được nhiệt độ xung quanh khu vực đốt cháy tăng lên.
2. Khi đốt cháy ethylic alcohol phản ứng với khí oxygen trong không khí. Sản phẩm được tạo thành sau phản ứng là CO2 và H2O.
Phương trình hóa học:
C2H5OH + 3O2 \(\underrightarrow{t^o}\) 2CO2 + 3H2O
(Trả lời bởi datcoder)
Câu hỏi mục III.1 (SGK Kết nối tri thức với cuộc sống - Trang 120)
1. Ethylic alcohol dễ cháy nên cần lưu ý gì khi sử dụng ethylic alcohol?
2. Ethylic alcohol được dùng làm nhiên liệu trong đèn cồn,… hoặc phối trộn với xăng làm nhiên liệu cho động cơ đốt trong (xe máy, ô tô,…) Ứng dụng này dựa vào tính chất nào của ethylic alcohol.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giải1. Ethylic alcohol dễ cháy trong không khí tạo thành carbon dioxide, hơi nước và tỏa nhiều nhiệt. Vì vậy khi sử dụng ethylic alcohol cần lưu ý:
- Không được sử dụng diêm, bật lửa để đốt trực tiếp ethylic alcohol.
- Bảo quản ở nơi thoáng mát và thông thoáng, tránh xa nguồn nhiệt và các vật dễ bắt lửa…
2. Các ứng dụng trên của ethylic alcohol dựa vào tính chất: dễ cháy, khi cháy toả nhiều nhiệt.
(Trả lời bởi datcoder)
Hoạt động mục III.2 (SGK Kết nối tri thức với cuộc sống - Trang 120)
Thí nghiệm: Phản ứng giữa natri và ethylic alcoholChuẩn bị: ethylic alcohol tuyệt đối, kim loại natri, ống nghiệm, panhTiến hành: Cho khoảng 5mL ethylic alcohol tuyệt đối vào ống nghiệm. Sau đó, dùng panh kẹp một mẩu natri bằng hạt ngô đưa vào ống nghiệmThực hiện yêu cầu sau:Quan sát và mô tả hiện tượng xảy ra. Viết phương trình hóa học để giải thích, biết rằng nguyên tử hydrogen trong nhóm – OH của phân tử ethylic alcohol được thay thế bằng nguyên tử natri.
Đọc tiếp
Thí nghiệm: Phản ứng giữa natri và ethylic alcohol
Chuẩn bị: ethylic alcohol tuyệt đối, kim loại natri, ống nghiệm, panh
Tiến hành: Cho khoảng 5mL ethylic alcohol tuyệt đối vào ống nghiệm. Sau đó, dùng panh kẹp một mẩu natri bằng hạt ngô đưa vào ống nghiệm
Thực hiện yêu cầu sau:
Quan sát và mô tả hiện tượng xảy ra. Viết phương trình hóa học để giải thích, biết rằng nguyên tử hydrogen trong nhóm – OH của phân tử ethylic alcohol được thay thế bằng nguyên tử natri.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giảiHiện tượng: Mẩu natri tan dần và sủi bọt khí.
Phương trình hóa học:
2CH3 – CH2 – OH + 2Na → 2CH3 – CH2 – ONa + H2
(Trả lời bởi datcoder)
Câu hỏi mục III.2 (SGK Kết nối tri thức với cuộc sống - Trang 120)
Trong số các chất sau: CH3 – CH3; CH2 = CH2; CH3 – OH; CH3 – CH2 – OH; chất nào tác dụng được với Na? Viết phương trình hóa học của phản ứng.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giảiChất tác dụng được với Na là: CH3 – OH và CH3 – CH2 – OH
Phương trình hóa học:
2CH3 – OH + 2Na → 2CH3 – ONa + H2
2CH3 – CH2 – OH + 2Na → 2CH3 – CH2 – ONa + H2
(Trả lời bởi datcoder)
Câu hỏi mục IV (SGK Kết nối tri thức với cuộc sống - Trang 121)
1. Tại sao khi ủ các loại quả chín có chứa đường glucose như nho, táo, mơ, mận,… ở điều kiện thích hợp, sau một thời gian thì thu được nước quả có mùi đặc trưng của ethylic alcohol?
2. Em hãy tìm hiểu các nguồn nguyên liệu ở địa phương có thể sử dụng để sản xuất ethylic alcohol.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giải1. Khi ủ các loại quả chín có chứa đường glucose như nho, táo, mơ, mận, … ở điều kiện thích hợp, sau một thời gian thì thu được nước quả có mùi đặc trưng của ethylic alcohol vì glucose bị lên men một phần chuyển thành ethylic alcohol.
C6H12O6 \(\underrightarrow{\text{enzyme}}\) 2C2H5OH + 2CO2
2. Có thể sản xuất ethylic alcohol bằng cách:
- Lên men các nguyên liệu chứa tinh bột (gạo, ngô, sắn, ..)
- Lên men từ các loại quả chín có chứa nhiều đường như nho, mận, táo, mơ, …
(Trả lời bởi datcoder)
Hoạt động mục V (SGK Kết nối tri thức với cuộc sống - Trang 121)
Dựa vào sơ đồ Hình 26.5 và tìm hiểu thông tin trên sách, báo, internet, em hãy trình bày các ứng dụng của ethylic alcohol và cho biết các ứng dụng đó dựa vào tính chất gì của ethylic alcohol.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giảiEthylic alcohol có nhiều ứng dựng trong đời sống như:
- Sản xuất dung dịch sát khuẩn nhờ khả năng khử trùng và làm sạch
- Sản xuất nhiên liệu sinh học nhờ khả năng cháy sạch, ít gây ô nhiễm môi trường hơn.
- Sản xuất đồ uống có cồn nhờ quá trình lên men
- Dùng làm dung môi trong mĩ phẩm, dược phẩm, vecni, sơn, …nhờ tính chất hòa tan nhiều chất
- Điều chế acetic acid, ester.
(Trả lời bởi datcoder)