Bài 10. Hành trình phát triển và thành tựu của văn minh Đông Nam Á (thời kì cổ-trung đại)

Hướng dẫn giải

Một số thành tựu văn minh Đông Nam Á thời kì cổ - trung đại mà em biết:

- Kiến trúc:

+ Văn minh Đông Nam Á thời kì cổ - trung đại có hệ thống cung điện tại các kinh đô như Thăng Long (Việt Nam), A-giut-thay-a (Thái Lan), Luông Pha-băng (Lào), Phnôm-pênh (Cam-pu-chia),..

+ Ngoài ra có nhiều nhà sàn và các công trình kiến trúc tôn giáo như Đền Ăng-vo-vát (Cam-pu-chia), tháp Thạt Luổng (Lào), Phù điêu trên đài thờ Mỹ Sơn (Việt Nam), khu đền tháp Mỹ Sơn (Việt Nam),…

- Chữ viết:

+ Tiếp thu hệ thống chữ viết của Ấn Độ, cư dân Đông Nam Á đã sáng tạo ra chữ viết riêng, như chữ viết của người Chăm, người Khơ-me, người Thái, người Môn, người Mã Lai,...

+ Riêng người Việt tiếp thu một phần hệ thống chữ Hán của Trung Quốc và sáng tạo ra chữ Nôm. Chữ Hán và chữ Nôm được sử dụng rộng rãi trong một thời gian dài trước khi chữ Quốc ngữ ra đời ở Việt Nam.

(Trả lời bởi Đinh Quỳnh)

Hướng dẫn giải

Giai đoạn hình thành và bước đầu phát triển (từ những thế kỉ trước và đầu công nguyên): Gắn với sự hình thành và phát triển của các quốc gia đầu tiên.

- Giai đoạn phát triển rực rỡ từ thế kỉ VII đến thế kỉ XV: Gắn với sự hình thành và phát triển thịnh đạt của các vương triều phong kiến.

- Giai đoạn văn minh Đông Nam Á từ thế kỉ XVI đến thế kỉ XIX: Gắn .với quá trình suy yếu của các vương triều phong kiến và sự xâm nhập của chủ nghĩa tư bản phương Tây.

(Trả lời bởi Đinh Quỳnh)

Hướng dẫn giải

Tín ngưỡng:

+ Trước khi chịu ảnh hưởng của các nền văn hóa lớn từ bên ngoài, ở Đông Nam Á đã tồn tại các hình thức tín ngưỡng bản địa phong phú, đa dạng.

+ Gồm ba nhóm chính: tín ngưỡng sùng bài tự nhiên, tín ngưỡng phồn thực và tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên.

- Tôn giáo:

+ Nhiều tôn giáo lớn như Phật giáo, Hồi giáo được du nhập vào các nước Đông Nam Á và ảnh hưởng đến đời sống tinh thần của cư dân từng quốc gia trong khu vực này.

+ Các tôn giáo chung sống một cách hòa hợp.

(Trả lời bởi Đinh Quỳnh)

Hướng dẫn giải

- Nhiều tôn giáo lớn trên thế giới được truyền bá và phát triển ở các quốc gia Đông Nam Á, vì:

+ Đông Nam Á có vị trí thuận lợi cho quá trình giao lưu, tiếp xúc kinh tế - văn hóa với nhiều nền văn minh lớn trên thế giới. Thông qua quá trình giao lưu kinh tế - văn hóa này, các tôn giáo từng bước được du nhập vào Đông Nam Á.

+ Trước khi diễn ra quá trình giao lưu, tiếp xúc với các nền văn hóa bên ngoài, cư dân Đông Nam Á chưa sáng tạo ra được tôn giáo riêng của dân tộc mình. Các tôn giáo: Phật giáo, Hin-đu giáo, Hồi giáo, Thiên Chúa giáo… khi du nhập vào Đông Nam Á thì đã có đầy đủ: hệ thống giáo lý, giáo luật, kinh thánh…. Mặt khác, các tôn giáo này, tuy có sự giải thích khác nhau về con đường tu tập nhưng đều thống nhất với nhau về trong việc đề cao tính hướng tiện, lòng yêu thương con người. Vì vậy, các tôn giáo dễ dàng được cư dân Đông Nam Á đón nhận, sùng mộ.

(Trả lời bởi Hà Quang Minh)

Hướng dẫn giải

Việc các nước Đông Nam Á có viết riêng, cư dân các nước Đông Nam Á đã:

- Tạo dựng một nền văn học viết đa dạng với nhiều tác phẩm xuất sắc còn được lưu giữ đến ngày nay, như Truyện Kiều (Việt Nam), Riêm Kê (Cam-pu-chia), Ra-ma-kiên (Thái Lan),…

- Thể hiện sự sáng tạo, tinh thần dân tộc mạnh mẽ.

- Trên nền tảng chữ viết riêng, cư dân Đông Nam Á đã sáng tạo ra nền văn học viết mang tính dân tộc cao, đa dạng về thể loại, trong đó có những tác phẩm có giá trị trường tồn, còn được lưu giữ đến ngày nay.

(Trả lời bởi Đinh Quỳnh)

Hướng dẫn giải

Một số tác phẩm chữ Nôm thời kì trung đại: Quốc âm thi tập, Qua đèo ngang, Lục Vân Tiên, Thương vợ, Thu điếu, Bạn đến chơi nhà, Bánh trôi nước,…

(Trả lời bởi Đinh Quỳnh)

Hướng dẫn giải

Trống đồng, thạp đồng Đông Sơn (Việt Nam) là minh chứng cho sự phát triển đến đỉnh cao của nghệ thuật tạo hình bản địa Đông Nam Á thời kì này.

- Cùng với các công trình kiến trúc đồ sộ là hàng loạt tác phẩm điêu khắc nổi tiếng, với hai loại hình chủ yếu là phù điêu và tượng.

- Trên các nền tảng văn hóa bản địa, cư dân các quốc gia Đông Nam Á tiếp thu có chọn lọc những thành tựu từ bên ngoài, để sáng tạo nên một nền nghệ thuật kiến trúc và điêu khắc đặc sắc mang đậm bản sắc của riêng mình. Kiến trúc và điêu khắc Đông Nam Á đạt đến đỉnh cao rực rỡ với nhiều công trình đặc sắc, tiêu biểu là: quần thể kiến trúc đền Bô-rô-bu-đua (In-đô-nê-xi-a), Ăng-co-vát, chùa Phật Ngọc,…

(Trả lời bởi Đinh Quỳnh)

Hướng dẫn giải

Trên nền tảng văn hóa bản địa, các quốc gia Đông Nam Á tiếp thu có chọn lọc những tinh hoa của văn hóa bên ngoài để sáng tạo nên một nền văn minh đặc sắc mang đậm bản sắc riêng của mình.

- Các công trình kiến trúc cách đây hơn 1000 năm có nghệ thuật kiến trúc, điêu khắc hết sức độc đáo. Có vai trò rất lớn trong đời sống văn hóa của cư dân mỗi quốc gia nói riêng và khu vực Đông Nam Á đến tận ngày nay.

(Trả lời bởi Đinh Quỳnh)

Hướng dẫn giải

Sơ đồ trục thời gian tham khảo: về hành trình phát triển của văn minh Đông Nam Á thời kì cổ - trung đại

(Trả lời bởi Hà Quang Minh)

Hướng dẫn giải

Tên thành tựu	Lĩnh vực	Niên đại	Quốc gia	Ý nghĩa/ Giá trị
Thạt Luổng	Kiến trúc	1566	Lào	Là ngôi chùa cổ nhất ở Đông Nam Á
Thánh địa Mỹ Sơn	Kiến trúc điêu khắc	Thế kỉ II-XII	Việt Nam	Quần thể kiến trúc đặc sắc
Quần thể di tích Ăng-co	Kiến trúc điêu khắc	Thế kỉ II-XII	Cam-pu-chia	Di sản vĩ đại nhất của người Khmer gửi cho hậu thế
Quần thể di tích cố đô Huế	Kiến trúc điêu khắc	Thế kỉ XIX	Việt Nam	Góp phần làm phong phú thành tựu của văn minh nhân loại
Thị trấn cổ Virgan	Kiến trúc điêu khắc	Thế kỉ XVI	Philipin	Phản ánh của nhiều nền văn hóa khác nhau từ Philipine, Trung Quốc cho đến các quốc gia Châu Âu.
Đền thờ Prambanan	Kiến trúc	X	In-đô-nê-xi-a	Đặc trưng tiêu biểu của đền thờ thần Siva vào thế kỷ thứ 10; một kiệt tác về kiến trúc, nghệ thuật và văn hóa của thời kỳ Cổ điển ở Indonesia và khu vực Đông Nam Á

(Trả lời bởi Đinh Quỳnh)