Bài 1. Quá trình hình thành và phát triển của chế độ phong kiến ở Tây Âu

Mở đầu (SGK Cánh Diều - Trang 5)

Hướng dẫn giải

Tham khảo:

- Sau khi lật đổ đế quốc La Mã vào năm 476, người Giéc-man đã lập ra nhiều vương quốc mới, như: Đông Gốt, Tây Gốt…

- Đến thế kỉ thứ VIII, chế độ phong kiến ở Tây Âu cơ bản được xác lập.

- Trên cơ sở những vùng đất rộng lớn của lãnh chúa, các lãnh địa phong kiến ở Tây Âu được hình thành vào khoảng thế kỉ VIII. Lãnh địa là đơn vị chính trị và kinh tế cơ bản trong thời kì phong kiến phân quyền ở Tây Âu.

- Từ khoảng cuối thế kỉ XI, do sản xuất phát triển, ở Tây Âu đã xuất hiện những tiền đề của nền kinh tế hàng hóa, trên cơ sở đó, nhiều thành thị đã xuất hiện.

(Trả lời bởi Nhật Văn)
Thảo luận (1)

Câu hỏi mục 1 (SGK Cánh Diều - Trang 6)

Hướng dẫn giải

+ Người Giéc man đã thành lập nhiều vương quốc mới như Phơ răng, Tây Gốt, Đông Gốt, Đông Gốt, vương quốc của người Ăng-lô-Xắc-xông,…

+ Ngoài ra họ còn chiếm ruộng đất của chủ nô La Mã trước đây. 

+ Người Giéc man đã từ bỏ các tôn giáo nguyên thủy, tiếp thu Thiên chúa giáo, xây dựng nhà thờ. 

+ Hình thành tầng lớp tăng lữ, quý tộc quân sự và tăng lữ trở thành tầng lớp giàu có và nhiều quyền lực. 

(Trả lời bởi Dat Do)
Thảo luận (2)

Câu hỏi mục 2 (SGK Cánh Diều - Trang 7)

Hướng dẫn giải

- Về đặc điểm kinh tế:

+ Đóng vai trò chủ đạo ngành kinh tế là nông nghiệp. Nông nô trồng trọt, chăn nuôi và làm các nghề thủ công như dệt vải, rèn đúc công cụ, vũ khí, … 

     

+ Tính tự nhiên, tự cấp, tự túc là đặc điểm củakinh tế trong lãnh địa. 

  

+ Nông nô ít có sự trao đổi, buôn bán với bên ngoài, chủ yếu mua muối, sắt.

- Về đặc điểm xã hội:

+ Gia đình lãnh chúa và nông nô là những cư dân chủ yếu trong lãnh địa chủ. 

+ Không phải lao động, lãnh chúa vui chơi, luyện tập trong lâu đài, dinh thự. 

+ Tuy nông nô thuê ruộng đất của lãnh chúa để cày cấy và phải nộp tô nhưng họ có gia đình, nhà cửa, tài sản riêng.

+ Quan hệ giữa lãnh chúa với nông nô chính là quan hệ xã hội trong lãnh địa.

(Trả lời bởi Dat Do)
Thảo luận (1)

Câu hỏi mục 3 (SGK Cánh Diều - Trang 8)

Hướng dẫn giải

* Vai trò của thành thị thời trung đại là:

- Góp phần phá vỡ nền kinh tế tự nhiên của lãnh địa, tạo điều kiện cho kinh tế hàng hóa phát triển. 

- Thành thị góp phần xóa bỏ chế độ phân quyền, xây dựng chế độ phong kiến tập quyền, thống nhất quốc gia, dân tộc. 

- Không khí tự do ở thành thị đã tạo tiền đề cho sự hình thành các trường đại học lớn ở Tây Âu. 

* Vai trò quan trọng nhất của thành thị đối với sự phát triển của các nước Tây Âu thời kì trung đại là: góp phần xóa bỏ chế độ phong kiến phân quyền, thống nhất quốc gia dân tộc. Vì:

- Người lao động trong xã hội phong kiến trước kia chỉ có nông nô, là người phụ thuộc vào giai cấp phong kiến, nay bắt đầu có người lao động tự do là thị dân. Vì vậy, nông nô sẽ noi gương theo thị dân đấu tranh giành quyền tự do, giải phóng hoàn toàn khỏi chế độ nông nô.

- Sự ra đời của thành thị vào thế kỉ XI đánh dấu chế độ phong kiến ở Tây Âu bước vào thời kì phát triển, nhưng trong đó đã tiềm ẩn những nhân tố làm tan rã chế độ phong kiến. 

- Thành thị đấu tranh giành quyền tự trị, có chính quyền do thị dân bầu ra để quản lí thành thị. 

- Thị dân giúp đỡ nhà vua xóa bỏ chế độ phong kiến phân quyền, thiết lập chế độ phong kiến tập quyền. Thị dân dần dược tham gia vào chính quyền phong kiến như làm quan tòa, quan tài chính, tham gia hội nghị ba đẳng cấp.

* Tên một số trường đại học ra đời ở Tây Âu thời trung đại: Bô-la-nha (i-ta-li-a), O-xphớt (Anh), Xóoc- bon (Pháp),…

(Trả lời bởi Quoc Tran Anh Le)
Thảo luận (1)

Câu hỏi mục 4 (SGK Cánh Diều - Trang 8)

Hướng dẫn giải

* Sự ra đời của Thiên chúa giáo:

- Thiên Chúa giáo do Giê-su sáng lập vào thế kỉ I tại Giu-đê

- Sự hình thành của Thiên Chúa giáo có sự kế thừa giáo lí cơ bản và tín điều của đạo Do Thái. 

- Khi mới ra đời, Thiên Chúa giáo được đông đảo người dân tin theo, nhưng bị chính quyền La Mã ngăn cản. 

- Đến thời trung đại, Công giáo trở thành tư tưởng thống trị của giai cấp phong kiến

* Những gì em biết về Công giáo:

- Công giáo ra đời vào thế kỷ thứ I SCN tại vùng Palestin. Chúa Giêsu, người sáng lập ra Công giáo là người thuộc dân tộc Do Thái.

- Công Giáo tôn thờ Thiên Chúa Ba Ngôi gồm Chúa Cha, Chúa Con và Chúa Thánh Thần

- Giáo lý Công giáo thể hiện tập trung trong Kinh Thánh (Cựu ước và Tân ước). Hệ thống giáo lý này được hình thành, bổ sung trong nhiều thế kỷ.

- Công giáo có một số luật lệ, lễ nghi: Mười điều răn của Thiên Chúa, Sáu điều răn của Giáo hội, Bảy phép Bí tích

(Trả lời bởi Quoc Tran Anh Le)
Thảo luận (1)

Luyện tập (SGK Cánh Diều - Trang 8)

Hướng dẫn giải

Lãnh địa:
Đến thế kỉ IX, trên cơ sở những vùng đất rộng lớn của các lãnh chúa, các lãnh địa phong kiến ở Tây Âu hình thành. Lãnh địa là đơn vị chính trị và kinh tế cơ bản trong thời kì phong kiến phân quyền ở Tây Âu. Trong lãnh địa, lãnh chúa xây dựng pháo đài kiên cố, dinh thự, nhà thờ,... với hào sâu và tường bao quanh, xung quanh là đất canh tác, đồng cỏ, ao hồ, rừng, khu nhà ở của nông nô. Mỗi lãnh chúa có một lãnh địa riêng, toàn quyền cai quản như một vị vua.

(Trả lời bởi Dat Do)
Thảo luận (1)

Vận dụng 1 (SGK Cánh Diều - Trang 8)

Hướng dẫn giải

Nếu sống ở thời kì phong kiến Tây Âu, em sẽ lựa chọn cuộc sống trong thành thị. Vì các hoạt động ở thành thị phát triển năng động hơn, phát triển theo hướng kinh tế hàng hoá.

(Trả lời bởi Dat Do)
Thảo luận (1)

Vận dụng 2 (SGK Cánh Diều - Trang 8)

Hướng dẫn giải

Lãnh chúa: 

Ta là lãnh chúa Sác lơ Mac Ten người đứng đầu của vùng đất Phơ răng rộng lớn. Dưới thời của ta, vương quốc Phơ răng ngày một cường thịnh. Sau các cuộc chinh chiến, chiến tranh với những lãnh chúa gần xa, ta đã thu về rất nhiều chiến lợi phẩm đất đai, và nô lệ. Ta xây dựng nên những pháo đài kiên cố, có hào sâu, tường cao bao quanh. Trong pháo đài có dinh thự, nhà kho, chuồng trại,... Ở xung quanh lại có đất canh tác, đồng cỏ, ao hồ, khu ở của nông nô,... Ta cho nông nô thuê ruộng đất của ta để cày cấy và chúng phải nộp tô thuế cho ta. Ngoài ra, ta còn bắt bọn cúng nộp cho ta 1/2 số tài sản của chúng và nhiều thứ thuế khác. Ta không cần biết những thứ thuế đó vô lí tới mức nào, ta chỉ cần biết ta rất giàu có. Hàng ngày, ta luyện tập cung kiếm, cưỡi ngựa hoặc tổ chức tiệc ở trong những lâu đài nguy nga, tráng lệ, mặc kệ bọn nông nô làm việc. Chúng chỉ là những kẻ bần tiện phải cống hiến hết mình vì ta, đấy chính là nghĩa vụ của chúng. 

Nông nô:

Sống dưới thời trị vì của lãnh chúa độc ác, cuộc sống của chúng tôi rơi vào cảnh bần cùng khốn khổ. Chúng tôi bị phụ thuộc hoàn toàn vào những lãnh chúa tham lam độc ác ấy. Ngày ngày chúng tôi làm việc cực nhọc từ sáng đến trưa trên đồng ruộng trong khi phía trong lâu đài nguy nga kia là tiếng đàn, tiếng hát ca múa nhạc của bọn địa chủ. Làm việc bất kể nắng mưa, ấy thế chúng tôi vẫn chẳng thể có cuộc sống ấm lo bởi làm ra bao nhiêu chúng tôi phải nộp một nửa sản lượng cho lãnh chúa. Những con người thấp cổ bé họng như chúng tôi chẳng thể phản bác được những vô lí trong việc áp đặt thuế vô căn cứ của bọn lãnh chúa. Nào là thuế sắt, thuế tài sản, thuế cưới xin,..toàn những thứ thuế vô lí nhất đè lên đầu chúng tôi. Ngoài làm nông, chúng tôi còn làm thêm nhiều công việc khác nữa mới may chăng đủ ăn. Cuộc sống khốn khổ bần cùng vô cùng

(Trả lời bởi Dat Do)
Thảo luận (1)