Bài 1: Cách mạng tư sản ở châu Âu và Bắc Mỹ

Mở đầu (SGK Cánh diều - Trang 5)

Hướng dẫn giải

Tham khảo

- Trong thế kỉ XVI - XVIII, trên thế giới đã diễn ra một số cuộc cách mạng tư sản, tiêu biểu như:

+ Cách mạng Nê-đéc-lan (thế kỉ XVI).

+ Cách mạng tư sản Anh (thế kỉ XVII).

+ Cuộc chiến tranh giành độc lập của 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ (thế kỉ XVIII).

+ Cách mạng tư sản Pháp (thế kỉ XVIII).

- Các cuộc cách mạng tư sản bùng nổ do đã xuất hiện những điều kiện tiền đề về kinh tế, chính trị, xã hội và tư tưởng.

- Thắng lợi của các cuộc cách mạng tư sản đã lật đổ chế độ phong kiến chuyên chế hoặc chế độ thực dân, thiết lập chế độ tư bản. Do điều kiện lịch sử mỗi nước khác nhau nên mức độ thắng lợi, đặc điểm của các cuộc cách mạng tư sản cũng có sự khác nhau.

(Trả lời bởi Người Già)
Thảo luận (1)

Câu hỏi mục I (SGK Cánh diều - Trang 6)

Hướng dẫn giải

Tham khảo
Những địa điểm diễn ra các cuộc cách mạng tiêu biểu trên thế giới từ thế kỉ XVI đến thế kỉ XVIII là Anh, Pháp, 13 thuộc địa của Anh ở Bắc Mỹ.

(Trả lời bởi Người Già)
Thảo luận (1)

Câu hỏi mục II.1 (SGK Cánh diều - Trang 7)

Hướng dẫn giải

Tham khảo

Nguyên nhân sâu xa:

- Sự phân hóa giai cấp, chia thành 2 phe đối lập: vua và các thế lực phong kiến; giai cấp tư sản, tầng lớp quý tộc mới, nông dân và bình dân thành thị.

- Sự thay đổi về kinh tế -> mâu thuẫn gay gắt giữa tư sản, quý tộc mới với chế độ quân chủ chuyên chế (bên cạnh những mâu thuẫn cũ) -> Cách mạng lật đổ chế độ phong kiến, xác lập quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa.

Nguyên nhân trực tiếp: 
- Xoay quanh vấn đề tài chính.
- Chính sách tăng thuế khiến mâu thuẫn giữa tư sản, quý tộc mới với thế lực phong kiến phản động ngày càng gay gắt.

=> 8/1642: Vua tuyên chiến với Quốc hội, cách mạng bùng nổ.

Kết quả:

- Lật đổ chế độ phong kiến, mở đường cho chủ nghĩa tư bản phát triển.

- Chế độ quân chủ lập hiến được thiết lập.

Tính chất: Là một cuộc cách mạng không triệt để, không xóa bỏ tận gốc chế độ phong kiến, chưa giải quyết được vấn đề ruộng đất của nông dân.

Đặc điểm chính:

- Do tầng lớp quý tộc mới và tư sản lãnh đạo

- Diễn ra dưới hình thức một cuộc nội chiến, thiết lập chế độ quân chủ lập hiến.

Ý nghĩa: Thắng lợi của giai cấp tư sản là thắng lợi của chế độ xã hội mới, của chế độ tư hữu tư bản chủ nghĩa đối với chế độ phong kiến.

(Trả lời bởi Người Già)
Thảo luận (1)

Câu hỏi mục II.2 (SGK Cánh diều - Trang 9)

Hướng dẫn giải

Tham khảo

Nguyên nhân sâu xa:

- Đầu thế kỷ XVIII, người Anh thành lập 13 thuộc địa ở Bắc Mỹ.
- Sự phát triển kinh tế theo con đường tư bản chủ nghĩa làm sâu sắc hơn mâu thuẫn giữa các thuộc địa với chính quốc.
- Chế độ thuế vô lí của thực dân Anh.

Nguyên nhân trực tiếp: nhân dân cảng Bô-xtơn tấn công ba tàu chở chè của Anh.

=> 4 - 1775: chiến tranh bùng nổ giữa thực dân Anh và 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ.

Kết quả:

- Lật đổ ách thống trị của thực dân Anh
- Thành lập Hợp chủng quốc Mỹ
- Mở đường cho kinh tế tư bản chủ nghĩa phát triển.

Tính chất: cuộc cách mạng tư sản.

Đặc điểm chính:

Do tầng lớp chủ nô và tư sản lãnh đạoDiễn ra dưới hình thức cuộc chiến tranh giải phóng, thiết lập chế độ cộng hòa tổng thống.

Ý nghĩa: là một cuộc chiến tranh vĩ đại, có ảnh hưởng đến phong trào đấu tranh giành độc lập ở nhiều nước vào cuối thế kỉ XVIII -  đầu thế kỉ XIX.

(Trả lời bởi Người Già)
Thảo luận (1)

Câu hỏi mục II.3 (SGK Cánh diều - Trang 12)

Hướng dẫn giải

Tham khảo

Nguyên nhân bùng nổ: Những mâu thuẫn về kinh tế, chính trị, xã hội trong lòng chế độ phong kiến Pháp.

Kết quả:

- Lật đổ chế độ phong kiến, thành lập chế độ công hòa.
- Đưa giai cấp tư sản lên cầm quyền, xóa bỏ nhiều trở ngại trên con đường phát triển của chủ nghĩa tư bản.

Tính chất: 

- Được coi là cuộc cách mạng dân chủ tư sản điển hình và triệt để nhất:
- Thiết lập chế độ cộng hòa cùng các quyền tự do, dân chủ;
- Giải quyết vấn đề ruộng đất cho người nông dân;
- Xóa bỏ chế độ đẳng cấp và quan hệ sản xuất phong kiến.

Đặc điểm chính: Diễn ra dưới hình thức cuộc đấu tranh giai cấp quyết liệt do giai cấp tư sản lãnh đạo, lật đổ chế độ quân chủ chuyên chế bảo vệ Tổ quốc.

Ý nghĩa: 

- Đối với nước Pháp:

Lật đổ chế độ phong kiến, mọi tàn dư của chế độ phong kiến bị thủ tiêu.Người nông dân được giải phóng, vấn đề ruộng đất được giải quyết.Những cản trở đối với công thương nghiệp bị xóa bỏ tạo điều kiện cho chủ nghĩa tư bản phát triển.

- Đối với thế giới:

Mở ra thời kì thắng lợi và củng cố của chủ nghĩa tư bản ở những nước tiên tiến Âu - Mĩ.Ảnh hưởng đến nhiều nước để lại dấu ấn sâu sắc trong lịch sử thế giới, thúc đẩy lực lượng tiến bộ đứng lên chống phong kiến.

(Trả lời bởi Người Già)
Thảo luận (1)

Luyện tập 1 (SGK Cánh diều - Trang 12)

Hướng dẫn giải
Thảo luận (1)

Luyện tập 2 (SGK Cánh diều - Trang 12)

Hướng dẫn giải

- Ngày 4/7/1775 là ngày cuộc chiến tranh giành độc lập của 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ bùng nổ.
- Ngày 14/7/1789 là ngày bùng nổ cuộc cách mạng tư sản ở Pháp.

(Trả lời bởi Người Già)
Thảo luận (1)

Vận dụng (SGK Cánh diều - Trang 12)

Hướng dẫn giải

Tham khảo
Khi soạn bản thảo Tuyên ngôn Độc lập của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã trích dẫn những câu ghi lại trong bản Tuyên ngôn Độc lập của nước Mĩ năm 1776 và Tuyên ngôn Nhân quyền và Dân quyền của Cách mạng Pháp năm 1791:

- Tất cả mọi người đều sinh ra có quyền bình đẳng. Tạo hóa cho họ những quyền không ai có thể xâm phạm được; trong những quyền ấy, có quyền được sống, quyền tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc".

- Người ta sinh ra tự do và bình đẳng về quyền lợi và phải luôn được tự do và bình đẳng về quyền lợi.

(Trả lời bởi Người Già)
Thảo luận (1)