“ Tháp Mười đẹp nhất bông sen
Việt Nam đẹp nhất có tên Bác Hồ”.
Cây hoa sen cứ thế đi vào trong tiềm thức người dân Việt Nam một cách bình dị nhưng cũng đầy sự gắn bó, tao nhã. Một loài hoa mang trong mình những đặc điểm tượng trưng cho cả một dân tộc. Cây hoa sen thực sự là một trong những loài cây có một “vị thế” không nhỏ trong lòng mỗi người con Việt.
Về nguồn gốc, không một ai biết rõ ràng về sự ra đời của loài cây này từ bao giờ. Có ý kiến cho rằng, sen là một loài thực vật sống ở dưới môi trường nước, có nguồn gốc từ Châu Á từ rất sớm, và chiếm giữ một vị trí rất quan trọng trong xã hội xưa của lịch sử loài người. Còn ở Việt Nam sen được trồng ở rất nhiều các tỉnh thành trên mọi miền đất nước.
Hoa sen thường sống phổ biến trong các ao, hồ, đầm... những nơi khá nhiều bùn lầy, ẩm ướt. Tuy nhiên sống trong môi trường đó nhưng vẫn “ không hôi tanh mùi bùn”, sen vẫn mang trên mình một vẻ đẹp thanh tao đến thuần khiết. Đó cũng là lí do mà hoa sen thường tượng trưng cho sự trong sạch, không vấy bẩn, thể hiện đức tính bản thiện, không dục vong, tham sân si của loài người.
Sen được cấu tạo từ rất nhiều bộ phận. Củ sen được tạo thành bởi nhiều những nốt có hình trứng nối đuôi nhau, mang một màu trắng ngà. Ngó sen có hình sạng như chiếc đũa, có độ dài trung bình khoảng 30-50 cm. Ngó sen cũng mang màu trắng. Cuống sen thì có dạng hình tròn, bên trong rỗng mang một màu xanh nhưng hơi nâu, đặc biệt là có các gai li ti nho nhỏ mọc quanh cuống giúp có thể phần nào bảo vệ cây khỏi những tác động bên ngoài. Lá sen hình tròn, tâm giữa lá hơi sâu, hơi nhúm. Những gân trên lá hiện ra rất rõ, khá to và chắc chắn để chống đỡ lá. Đặc điểm đặc biệt của lá sen đó là không thấm nước, dù bạn có đổ bao nhiêu nước vào lá nhưng những giọt nước ấy chỉ có 1 đường là trôi tuột và không để lại dấu vết của sự ướt át. Về phần búp sen thì có màu xanh lục đặc trưng, hình bầu dục. Khi nở, hoa sen có màu hồng thắm phía đầu cánh hoa, phía trong cánh hoa có màu hồng nhạt. Các cánh xếp thành từng lớp từng lớp. Nhưng cũng có hoa sen màu trắng rất đẹp. Khi cánh hoa sen rụng thì ta sẽ lấy gương sen. Gương sen có hình dạng phễu, trên mặt tròn của gương có nhiều lỗ, mỗi một lỗ chứa một hạt sen bé nhỏ.
Ở Việt Nam ta, sen được xếp vào bộ tứ quý ( 4 mùa ) gồm: lan, sen, cúc, mai và xếp vào hàng “tứ quân tử” cùng tùng, cúc, trúc, mai. Hoa sen rất thích hợp môi trường có khí hậu nhiệt đới như nước ta. Từ Bắc chí Nam, sen có mặt ở mọi nơi, gần gũi với mọi người dân như : tre, đa,... Ở miền bắc hoa sen chỉ nở vào độ hè còn trong nam thì sen quang năm sinh sông phát triển tươi tốt.
Cây hoa sen mang trong nó những vẻ đẹp vạn người say triệu người mê, và bên cạnh đó sen còn đem đến cho đời sống cho chúng ta những thức quà bổ ích chiết xuất từ thiên nhiên. Những thức quà như: chè sen, cháo sen... có lẽ luôn in đậm trong tâm trí mỗi người. Một thức quà bổ ích chó sức khỏe, giải nhiệt, là món ăn không thể thiếu mỗi khi đói lòng. Thêm vào đó ta có thể lấy củ sen, một trong những nguyên liệu để chế biến các món ăn ( hầm đuôi bò, thịt bò, xương heo...). Làm món gỏi ngon bổ thì không thể thiếu ngón sen. Dùng cuống sen phơi khô, đun lên để chữa người bị viêm mũi rất hiệu quả. Và cũng đừng lo về chứng mất ngủ khi có tim sen trong tay.
Có ích trong đời sống hàng ngày là vậy, sen cũng góp một vai trò quan trọng đến đời sống tinh thần không chỉ riêng của dân tộc Việt Nam ta. Đặc biệt trong tư tưởng Phật giáo, hoa sen có vị trí rất quan trọng, biểu tượng cho tình thần “cư trần bất nhiễm trần”, giá trị đạo đức, sự thuần khiết và thánh thiện hiền lương. Trong các công trình kiến trúc Phật giáo nổi tiếng của Việt nam, sen luôn trở thành một hình tượng nghệ thuật tiêu biểu và lí tưởng. Phải kể đến như công trình kiến trúc độc đáo, nổi tiếng như “Chúa Một Cột” ở Hà Nội được xây dựng và thiết kế vào thời vua Lý Thái Tông. Đó là một hình ảnh cho sự giác ngộ, một giấc mộng muốn được giải thoát khỏi xấu xa, khổ ải.
Thêm vào đó, trong cuộc sống ngày nay sen vẫn là biểu tượng cao quý, xuất hiện mọi nơi. Hình ảnh bông sen trên mỗi chiếc máy bay của hãng hàng không Vietnam-airline phần nào thể hiện tính dân tốc, mong muốn đưa hình ảnh đất nước Việt Nam tới bạn bè năm châu lục. Qua đó thể hiện những đức tính giản dị mộc mạc, văn hóa đậm đà, phong tục da dạng của một dân tộc có chủ quyền muốn khẳng định mình.
Cây hoa sen, một loài hoa, một con người, một bản sắc và cũng là cả một dân tộc. Giản dị, mộc mạc nhưng đầy sự thanh tao, cao quý, thuần khiết...chính là những gì mà sen mang trong mình. Thật đáng tự hào đối với mỗi người dân Việt về “quốc hoa” của chính dân tộc mình.
Tham khảo:
I. MỞ BÀI
Dẫn dắt, giới thiệu về hoa sen/bông sen (loại hoa quen thuộc, đẹp, hương thơm,...).
II. THÂN BÀI
* Khái quát chung về hoa sen:
- Loài: thực vật thủy sinh, thân thảo, sống lâu năm.
- Môi trường sống: ao, hồ, thích nghi và phát triển ở Australia và nam châu Á.
- Phân loại: có nhiều loại trên thế giới nhưng phần lớn đã tuyệt chủng, còn lại phổ biến là 2 loại: sen trắng, sen hồng.
- Phương pháp gieo trồng: bằng hạt, bằng thân rễ.
- Khả năng chịu rét cao
* Đặc điểm về hoa sen:
- Rễ: mọc sâu trong lớp bùn ao, hồ, có thể kết thành củ sen.
- Thân: màu xanh, có nhiều gai nhỏ, giòn, có thể dài đến 1.5 mét.
- Lá: màu xanh, tròn, đường kính lớn, mọc nổi trên mặt nước hoặc cao khỏi mặt nước,...
- Hoa: hoa to, mọc trên cuốn cao hơn mặt nước, nhiều cánh, cánh xếp chồng nhiều tầng quanh đài, màu sắc tùy loại (chủ yếu màu trắng, hồng), mềm mại,...
- Đài: màu xanh, chứa nhiều hạt,...
* Vai trò của hoa sen:
- Làm đẹp, trang trí cho khuôn viên, nội thất,...
- Hầu hết các bộ phận của sen đều có thể góp phần tạo thành các vị thuốc.
- Lá sen có thể dùng trong ẩm thực: gói thực phẩm, tăng mùi thơm cho các món cơm, gạo nếp,...
- Cánh hoa, tim sen, nhụy hoa sen đều có thể sấy khô hoặc ướp hương pha trà.
- Hạt sen là một loại thực phẩm bổ dưỡng có thể ăn sống, nấu chín, làm mứt,...
- Ngó sen, củ sen đều là nguyên liệu cho các món ăn ngon, giàu dinh dưỡng.
* Ý nghĩa hoa sen:
- Sen là loài thực vật cung cấp nhiều nguyên liệu có ích cho cuộc sống.
- Là quốc hoa tượng trưng cho nét đẹp thanh tao, thuần túy của dân tộc Việt Nam.
- Một trong những biểu tượng của tôn giáo, tín ngưỡng.
III. KẾT BÀI
Nêu suy nghĩ, nhận định cá nhân về hoa sen, bông sen (loài cây có ích, mang nhiều ý nghĩa,...). Đưa ra lời khuyên, lời kêu gọi (bảo vệ, gìn giữ,...)
