Sau khi học xong văn bản"Sống chết mặc bay",em cảm thấy thương cảm cho những người dân khổ và thấy bọn quan cầm quyền thật vô trách nhiệm.Để nổi bật được các chi tiết đó,tác giả đã sử dụng hai phép tương phản và phép tăng cấp.Thế nào là phép tương phản?Phép tương phản là lần lượt đưa ra các chi tiết,hành động,hình ảnh đối lập nhau để làm nổi bật nội dung văn bản.Cụ thể như hình ảnh người dân phải chống lại thiên tai để bảo vệ đê còn tên quan phủ thì đương vui cùng tổ tông chơi đánh bài.Giữa hai hình ảnh đó bài văn đã nêu ra nội dung:trước nỗi nguy kịch vì vỡ đê mà dân đã ra sức chống lại làm cho người đọc chia sẻ sự thông cảm,niềm cảm và phê phán tên quan phủ với thái độ vô trách nhiệm.Phép tương phản là vậy thế còn phép tăng cấp là gì? Phép tăng cấp là lần lượt đưa ra các chi tiết cao hơn chi tiết trước để làm nổi bật một hình ảnh,nhân vật.Ví dụ như tên quan chơi bài khi đê sắp vỡ thì quan sắp thắng ván bài to càng làm cho thái độ vô trách nhiệm càng tăng.Và cảnh hộ đê của dân càng mệt hơn.Cuối cùng đê vỡ.Tác phẩm này hay là nhờ tác giả kết hợp hai phép tương phản và tăng cấp
Mở bài:
Giới thiệu khái quát về Phạm Duy Tốn, khẳng định: Ông là một trong số nhà văn có thành tựu đầu tiên về truyện ngắn hiện đại. Giới thiệu về truyện ngắn Sống chết mặc bayThân bài:
Bằng việc phân tích sự khéo léo trong việc kết hợp hai phép tương phản và tăng cấp trong nghệ thuật, học sinh làm sáng tỏ 2 ý lớn ( theo yêu cầu của đề bài)
Học sinh có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau, nhưng phải làm sáng tỏ được hai ý cơ bản như sau:
a) Truyện phản ánh cuộc sống khổ cực của người dân do thiên tai, do sự vô trách nhiệm của kẻ cầm quyền gây nên.
Sự tăng cấp trong việc miêu tả cảnh trời mưa, cảnh nước sông dâng cao, nguy cơ vỡ đê ... Sự tăng cấp trong cảnh hộ đê của người dân: vất vả, căng thẳng, nguy cấp qua tiếng trống đánh, tiếng ốc thổi, tiếng người gọi nhau ... Tình cảnh thê thảm của những người dân chân lấm tay bùn, đem thân hèn yếu ra chống đỡ với sức mưa to, nước lớn của trời ... Sự bất lực của sức người trước sức trời, thiên tai giáng xuống, đe dọa tính mạng của người dân...b) Lên án gay gắt thói vô trách nhiệm của bọn quan lại phong kiến, tên quan phủ là đại diện:
Bằng nghệ thuật tương phản, tác giả đã vạch trần thói vô trách nhiệm của tên quan phủ: cảnh người dân hộ đê trong tình thế nguy kịch tương phản với cảnh tên quan phủ đang cùng nha lại chơi bài trong đình với không khí tĩnh mịch ... Niềm cảm thương với sự khổ cực của người dân Lên án gay gắt thói vô trách nhiệm của bọn quan lại phong kiến, tên quan phủ là đại diện; Sự vô trách nhiệm của tên quan phủ qua việc làm "hộ đê": tư thế, cách ngồi, lời nói, thái độ vô trách nhiệm khi biết tin đê vỡ ...Ý khái quát:
HS có thể nêu nhận xét về giá trị hiện thực và nhân đạo được thể hiện qua truyện: phản ánh nỗi khổ cực của người dân và thể hiện niềm cảm thương của tác giả trước cuộc sống cơ cực, lầm than của người dân do thiên tai, do thói vô trách nhiệm của bọn quan lại phong kiến đưa đến...Kết bài:
Khẳng định lại giá trị nội dung của truyện ngắn. Có thể liên hệ hoặc mở rộng bằng một số tác phẩm đã học
a/Mở bài :
-Giới thiệu về tác giả Phạm Duy Tốn và truyện ngắn Sống chết mặc bay”
-Đánh giá khái quát về tác phẩm : Đây là truyện ngắn tiêu biểu cho phong cách viết truyện của tác giả và cũng là tác phẩm mở đầu cho xu hướng truyện hiện đại Việt Nam .
-Dẫn nhận định nêu ở đề bài .
b/Thân bài: (6điểm) HS cần làm rõ các ý sau:
*Truyện đã vạch trần bản chất lòng lang dạ thú” của tên quan phủ trước sinh mạng của người dân
-Tình huống hộ đê : gần một giờ đêm ,trời mưa tầm tã ,nước sông Nhị Hà lên to quá. .
-Cảnh quan lại đánh bài ,coi sinh mạng của hàng ngàn người dân không bằng 120 lá bài -> Thú chơi bài bạc đã khiến bọn chúng mất hết lương tri ,nhân tính Nước sông dẫu nguy không bằng nước bài cao thấp”.Cuối cùng đe vỡ ,quan đỏ mặt tía tai Đê vỡ rồi thời ông cách cổ chúng mày”.Rồi lại bình thản quay sang cười hả hê ,đắc chí với ván bài ù to” . . .
*Sử dụng kết hợp khéo léo phép tương phản và tăng cấp để bộc lộ tính cách nhân vật
-Thể hiện ở ngay đầu tác phẩm : một bên là tình cảnh vô cùng nguy khốn của dân chúng, tính mạng bị đe dọa nghiêm trọng, hàng trăm con người đang ra sức chống chọi với cơn lũ thật khẩn trương, vất vả, người nào người ấy "lướt thướt như chuột lột" >< Một bên là cảnh quan huyện - những "cha mẹ của dân" đang "uy nghi chễm chện ngồi " đánh tổ tôm như không hay biết gì.
- Sự tương phản càng thể hiện ngày càng rõ trong tác phẩm : Từ lúc sắp vỡ đê -> lúc vỡ đê
=> Qua đó, tác giả đã vạch trần thói vô trách nhiệm của bọn quan lại đương thời.
- Giọng văn khi tha thiết, xúc động, khi cay độc mỉa mai. Qua đó bày tỏ thái độ cảm thông sâu sắc của tác giả trước thảm cảnh của dân chúng.
c/ Kết bài:
- Khẳng định lại nội dung nhận định trên đối việc thể hiện chủ đề tư tưởng của tác phẩm.
- Đánh giá về sức sống của tác phẩm trong nền văn học Việt Nam
a/Mở bài :(0,5 điểm)
-Giới thiệu về tác giả Phạm Duy Tốn và truyện ngắn “Sống chết mặc bay”
-Đánh giá khái quát về tác phẩm : Đây là truyện ngắn tiêu biểu cho phong cách viết
truyện của tác giả và cũng là tác phẩm mở đầu cho xu hướng truyện hiện đại Việt
Nam .
-Dẫn nhận định nêuở đề bài .
b/Thân bài:(6điểm) HS cần làm rõ các ý sau:
*Truyện đã vạch trần bản chất “lòng lang dạ thú” của tên quan phủ trước sinh mạng
của người dân(3,5điểm)
-Tình huống hộ đê : gần một giờ đêm ,trời mưa tầm tã ,nước sông Nhị Hà lên to quá. .
-Cảnh quan lại đánh bài ,coi sinh mạng của hàng ngàn người dân không bằng 120 lá
bài-> Thú chơibài bạc đã khiến bọn chúng mất hết lương tri ,nhân tính “Nước sông
dẫu nguy không bằng nước bài cao thấp”.Cuối cùng đe vỡ ,quan đỏ mặt tía tai “Đê vỡ
rồi thời ôngcách cổ chúng mày”.Rồi lại bình thản quay sang cười hả hê ,đắc chí với
ván bài “ù to” . . .
*Sử dụng kết hợp khéo léo phép tương phản và tăng cấp để bộc lộ tính cách nhân vật
(3,5 điểm) :
-Thể hiện ở ngay đầu tác phẩm : một bên là tình cảnh vô cùng nguy khốn của dân
chúng ,tính mạng bị đe doạ nghiêm trọng ;hàng trăm con người đang ra sức chống
chọi với cơn lũ thật khẩn trương ,vất vả ,người nào người ấy “lướt thướt như chuột
lột”>< Một bên là cảnh quan huyện–những “cha mẹ của dân” đang “uy nghi chễm
chện ngồi” đánh ttổ tôm như không hay biết gì.
-Sự tương phản được thể hiện ngày càng rõ rệt trong tác phẩm : Từ lúc đê sắp vỡ ->
đê vỡ
=> Qua đó ,tác giả đã vạch trần thói vô trách nhiệm của bon quan lại đương thời
-Giọng văn khi thiết tha ,xúc động ,khi cay độc mỉa mai .Qua đó bày tỏ thái độ cảm
thông sâu sắc của tác giả trước thảm cảnh của dân chúng .
c/Kết bài: (0,5 điểm)
-Khẳng định lại nội dung nhận định trên đối với việc thể hiện chủ đề tư tưởng của tác
phẩm .
-Đánh giá về sức sống của tác phẩm trong nền văn học Việt Nam.