Nguyên nhân :
+ Kinh tế sa sút dưới thời Nguyễn
+ Pháp chọn Yên Thế là mục tiêu bình định, để bảo vệ cuộc sống của mình nhân dân miền núi đứng dậy đấu tranh.
Diễn biến :
Giai đoạn 1( 1884 - 1892) hoạt động riêng rẽ chưa thống nhất ,đứng đầu khởi nghĩa là Đề Nắm.
Giai đoạn 2 (1893 đến 1908) là giai đoạn cao trào, vừa chiến đấu vừa xây dựng cơ sở. Đề Thám đứng đầu.
Giai đoạn 3 (1909 đến 1913) pháp liên tục càn quét. Sau khi thủ lĩnh Hoàng Hoa Thám bị sát hại khởi nghĩa tan rã.
Ý nghĩa
Nêu cao tinh thần đấu tranh chống Pháp của nhân dân miền núi cuối thế kỉ 19.
Cuộc khởi nghĩa có quy mô lớn sức chiến đấu bền bỉ của đồng bào miền núi làm pháp lo sợ.
