Sự tương phản về mọi mặt giữa Đôn Ki – hô – tê và Xan – chô – Pan – xa tạo nên một cặp nhân vật bất hủ trong văn học. Sự đối lập ở các khía cạnh của nhân vật này làm nổi bật điểm tương ứng của nhân vật kia. Qua đó, điều này giúp tác giả thể hiện nội dung của đoạn trích, đó là sự chế giễu lí tưởng hiệp sĩ phiêu lưu, hão huyền của Đôn Ki – hô – tê , phê phán thói thực dụng, thiển cận của Xan – chô – Pan – xa cũng như con người trong đời sống xã hội.
Đôn-ki-hô-tê
- Ngoại hình: gầy, cao lênh khênh
- Lời nói: thiếu suy nhĩ
- Phương tiện: con ngựa
- Hành động: đánh nhau với cối xay gió, luôn muốn làm hiệp sĩ giang hồ
=> Tính cách: hướng về chính nghĩa nhưng ảo tưởng sức mạnh, không sống thực tế
Xan-chô Pan-xa
- Ngoại hình: mập, lùn
- Lời nói: luôn suy nghĩ cho Đôn-ki-hô-tê
- Phương tiện: con lừa
- Hành động: ngăn cản Đôn-ki-hô-tê, ăn thịt uống rượu no nê
=> Tính cách: khôn ngoan, điềm tĩnh nhưng quá thực dụng (lợi dụng)
