Khổ 2. Cảm xúc về mùa xuân của đất nước
- Mùa xuân của đất nước gắn với hình ảnh người cầm súng (những người làm nhiệm vụ chiến đấu) và hình ảnh “người ra đồng”, “lộc”- niềm hi vọng tươi sáng đang theo họ đi khắp nơi hay chính họ đã đem mùa xuân đến mọi nơi trên đất nước
- Nhịp độ khẩn trương: “Tất cả như…xôn xao”: Công cuộc xây dựng mùa xuân của đất nước diễn ra khẩn trương, sôi động
⇒ Nghệ thuật điệp cấu trúc, từ láy…=> Nhà thơ như reo vui trước tinh thần lao động khẩn trương của con người làm nên mùa xuân của đất nước
- Nhà thơ nhắc lại về lịch sử bốn nghìn năm “vất vả và gian lao” của đất nước đầy tự hào, đồng thời tin tưởng vào tương lai tươi đẹp của đất nước mai sau bằng hình ảnh so sánh đẹp mang nhiều ý nghĩa “Đất nước như vì sao…phía trước”
Khổ 3. Ước nguyện của tác giả
- Nhà thơ bộc lộ chân thành và thiết tha khát khao cống hiến giản dị, chân thành cho cuộc đời:
+ Tác giả muốn làm “con chim hót”: góp tiếng hót cho cuộc đời
+ Tác giả muốn làm “nhành hoa”: góp chút sắc hương cho cuộc sống
+ Tác giả muốn làm “nốt trầm”: cho sự hoàn thiện của bản nhạc cuộc sống
+ Tất cả những khát khao của tác giả chỉ là “một”: khát khao mong ước giản dị nhưng ý nghĩa
⇒ Không mong muốn những điều lớn lao => ước nguyện hóa thân thiết tha của nhà thơ giản dị nhưng chân thành và tha thiết
- Thanh Hải đúc kết tất cả những mong ước của mình thành “Một mùa xuân nho nhỏ - Lặng lẽ dâng cho đời”
+ “Mùa xuân nho nhỏ mang nghĩa ẩn dụ cho khao khát cống hiến phần tươi đẹp nhất của mình cho cuộc đời chung
+ Từ láy “lặng lẽ” thể hiện sự cống hiến thầm lặng lẽ
+ Hoán dụ “tuổi hai mươi”, “khi tóc bạc” – sự cống hiến từ lúc còn trẻ đến khi về già => công hiến suốt đời
Trong khổ hai, ba trong “Mùa xuân nho nhỏ”, cảm xúc lạc quan tin tưởng của nhà thơ Thanh Hải trước mùa xuân của đất nước đã được thể hiện thành công. Mở đầu khổ hai, ông viết:
“Mùa xuân người cầm súng
Lộc giắt đầy trên lưng
Mùa xuân người ra đồng
Lộc trải dài nương mạ”.
Tác giả dùng biện pháp hoán dụ qua hai hình ảnh “người cầm súng” và “người ra đồng”. Với hình ảnh “người cầm súng”, nó tượng trưng cho lực lượng bảo vệ Tổ quốc, còn với hình ảnh “người ra đồng”, nó tượng trưng cho lực lượng xây dựng đất nước. Hình ảnh “lộc” được hiểu theo nghĩa tả thực là chồi non lộc biếc trên cành cây kẽ lá, trên vòm lá ngụy trang của người lính, là cây mạ non trên tay người ra đồng, còn theo nghĩa ẩn dụ là sức xuân bất diệt, sức sống mãnh liệt, sự may mắn, tốt lành. “Lộc” kết hợp với “trải dài”, “giắt đầy” thể hiện “người cầm súng” và “người ra đồng” là người mang mùa xuân đến khắp mọi miền đất nước hay họ cũng chính là người tạo ra mùa xuân. Hơn nữa, ông viết tiếp:
“Tất cả như hối hả
Tất cả như xôn xao”.
Thi sĩ dùng biện pháp điệp ngữ “tất cả” kết hợp với tính từ “hối hả”, “xôn xao” để khắc hoạ không gian và sức sống của mùa xuân, lòng người rạo rực, xốn xang, không khí tưng bừng, nhộn nhịp, khẩn trương, giục giã khi đất nước đang vào xuân. Tiếp đến khổ ba, ông viết:
“Đất nước bốn ngàn năm
Vất vả và gian lao
Đất nước như vì sao
Cứ đi lên phía trước”
Ở đây, từ “đất nước” được lặp lại hai lần vừa có giá trị tạo nhạc vừa nhấn mạnh chiều dài lịch sử 4000 năm dựng nước và giữ nước của dân tộc ta. “Đất nước” được nhân hoá “vất vả và gian lao”, từ đó cho thấy sức sống bền bỉ, kiên định, vững vàng không chùn bước trước những khó khăn, thách thức. Và “đất nước” còn được so sánh như “vì sao” – tuy nhỏ bé nhưng lại có ánh sáng bất diệt, vĩnh hằng. Ngoài ra, ông còn dùng từ “cứ” cùng động từ “đi lên” để thể hiện sự tin tưởng rằng đất nước sẽ phát triển và đi lên trong tương lai. Qua những hình ảnh trên, thi nhân bộc lộ niềm tự hào, sự lạc quan tin tưởng và ngợi ca sức sống của quê hương đất nước khi mùa xuân về. Về nghệ thuật, nhà thơ đã sử dụng biện pháp điệp ngữ, ẩn dụ, hoán dụ và nhân hoá.
