“Ở bầu thì tròn, ở ống thì dài”. Câu tục ngữ đã cho ta thấy được một vấn đề trong cuộc sống: ơ môi trường nào, điều kiện nào thì con người sẽ thích nghi theo môi trường, điều kiện ấy. Như vậy môi trường của xã hội có ảnh hưởng rất lớn đến việc hình thành nhân cách của con người. Do đó ông bà ta có nhận định:
“Gần mực thì đen, gần đền thì sáng”
Câu tục ngữ có một ý nghĩa vô cùng sâu sắc.
Để nêu lên một bài học, một kinh nghiệm trong cuộc sống, ông bà ta thường hay mượn hình ảnh của sự vật với nghĩa bóng có liên quan đến con người để thể hiện ý của mình. Mực có màu đen, tượng trưng cho những cái xấu xa, không tốt đẹp. Đèn là vật phát ra ánh sáng, soi tỏ mọi vật xung quanh, tượng trưng cho những cái tốt đẹp, sáng sủa. Từ hai hình ảnh tương phản nhau “Mực và đèn” câu tục ngữ đưa ra kết luận “gần mực thì đen, gần đèn thì sáng”, đó là bản chất, là quy luật của sự vật. Từ đó liên hệ đến con người, ta chợt hiểu ông bà ta muốn nói rằng: Nếu ở gần người xấu ta sẽ bị ảnh hưởng những thói hư tật xấu, nếu gần được người tốt thì ta sẽ học tập được những điều hay lẽ phải. Đó là vấn đề, là mối quan hệ giữa môi trường sống với việc hình thành nhân cách con người.
Tại sao như vậy? Dựa vào thực tế cuộc sống chúng ta càng thấy rõ điều đó. Môi trường sống ảnh hưởng rất lớn đối với chúng ta. Nhất là ở lứa tuổi trẻ thơ thì sự tác động của môi trường càng to lớn hơn nhiều. Bởi lẽ, tuổi nhỏ thường hay bắt chước, chúng chưa đủ nhận thức để phân biệt đúng – sai, chỉ thấy người chung quanh làm gì thì chúng làm theo, nhất là những tật xấu thói hư. Ngay từ trong gia đình, ông bà; cha mẹ, anh em không làm gương, không giữ được hòa khí, nói năng không lịch sự… sẽ ảnh hưởng không tốt đến tuổi thơ. Đến lớp học, thường xuyên tiếp tục quan hệ với bạn xấu, lười học hay phá phách thì thói hư tật xấu ấy càng thâm nhập vào tâm tính của đứa trẻ. Để rồi lớn lên những tệ nạn xã hội, những thói ăn chơi bên ngoài dần dần lôi cuốn, quyến rũ, dẫn đến những hành vi không tốt và cuối cùng trở thành những phần tử xấu của xã hội. Đây là điều khó tránh khỏi, bởi “những vết mực đen” lan rất nhanh và khi dính vào thì cũng khó “tẩy” ra. Cũng vì vậy, mà xưa kia mẹ của Mạnh Tử phải dời nhà tới ba lần để có được môi trường tốt nhằm nuôi dạy con thành người. Bà đã thấy được mối quan hệ mật thiết giữa môi trường sống và việc hình thành nhân cách ở con người. Ta cũng nhìn nhận rằng: Nếu được sinh ra và lớn lên trong một gia đình có nền nếp đạo đức, ở trong một xóm ấp yên lành, có nếp sống văn hóa, học trong một lớp, một trường tiên tiến có kỉ luật khắt khe… thì ta sẽ có nhiều khả năng trở thành con ngoan, trò giỏi. Bởi ánh sáng của bao nhiêu cái tốt đẹp soi rọi, lan tỏa khắp nơi nơi chung quanh ta, bởi ta đang “gần đèn” thì ắt phải được “sáng”. Phải chăng chính vì điều này mà ông cha ta thường hay nhắc nhở con cháu phải biết chọn bạn tốt mà chơi.
Thói thường gần mực thì đen
Anh em bạn hữu phải nên chọn người.
Thật vậy, nếu ta quan hệ với người bạn tốt biết giúp đỡ lẫn nhau trong học tập cũng như trong mọi sinh hoạt khác thì dần dần ta sẽ tập cho mình có cách sống “vì mọi người”. Bạn siêng năng, hiếu học, chăm chỉ, ta cùng thi đua học theo bạn, tất nhiên kết quả học tập của ta được tiến bộ hơn… Ngược lại, nếu ta quan hệ tiếp xúc thường xuyên với nhóm bạn xấu, lười học, chỉ biết rong chơi… thì một ngày nào đó những thói xấu, tật hư đó sẽ nhiễm vào ta và ta trở thành người xấu. Cho nên ta cần phải tránh xa bạn xấu và đến gần những bạn tốt là như thế. Hiện nay, những tệ nạn xã hội, những hiện tượng tiêu cực trong cuộc sống tăng nhanh, bọn xấu đầy rẫy, thường dụ dỗ tuổi trẻ bằng nhiều hmh thức khá tinh vi, nêu mất cảnh giác ta khó lòng tránh khỏi.
Vì vậy ta cần phải ý thức thật cao và hiểu thấu đáo lời dạy của ông cha “Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng" để không hối hận sau này.
Câu tục ngữ trên là một bài học vô cùng quý báu. Nó vừa giúp ta giữ được bản thân và sửa mình để ngày càng sống đẹp hơn. Và khi ta đã hiểu rằng môi trường sống có ảnh hưởng rất lớn đối với bản thân thì ta sẽ chủ động tìm đến môi trường tốt để học tập và rèn luyện. Nếu như không may gặp phải môi trường xấu” mà ta phải sống, thì ta phải bình tĩnh để nhận định phân biệt tốt xấu để cái xấu không làm ảnh hưởng đến cuộc sống, đến nhân cách của ta. Được như vậy, ta càng hãnh diện bởi vì ta “Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn”.
Tục ngữ là túi khôn của dân tộc, là kinh nghiệm quý báu đúc kết từ cuộc sống của ông cha ta. Thực vậy, môi trường điều kiện sống là nhân tố hình thành nhân cách con người. Do đó, ông cha ta nhận định:
“ gần mực thì đen, gần đèn thí sáng”
Phải chăng đó là một kim chỉ nam cho chúng ta trong việc “chọn bạn mà chơi”. Ta phải hiểu ý nghĩa câu tục ngữ trên như thế nào cho đúng?
Mực ở đây chính là mực đen mà ngày xưa thường dung để viết chữ. Vì vậy người ta thường nóiđen như mực. Người nào thường hay tiếp xúc với mực thì thế nào cũng bị mực dính vào chân tay, vào quần áo. Đèn thì chiếu sáng, nếu chúng ta ở gần ngọn đèn đang sáng thì đèn sẽ chiếu sáng cho ta. Từ hai hình ảnhmực đen và đèn sáng ấy, câu tục ngữ đã đưa ra một quy luật của sự vật. Nhằm mục đích răn dạy con cháu, ông bà ta muốn nhắn nhủ: nếu như chúng ta ở gần người xấu thì lâu ngày chúng ta cũng sẽ bị ảnh hưởng bởi những thói hư tật xấu của họ. Ngược lại, nếu chúng ta chơi với bạn tốt thì chúng ta sẽ học được những đức tính tốt của người đó. Đó là những tác động giữa môi trường xung quanh và nhân cách của con người.
Nhìn vào thực tế cuộc sống chúng ta có thể dễ dàng hiểu được ý nghĩa sâu sắc của câu tục ngữ. môi trường có ảnh hương rất lớn đến chúng ta, nhất là đối vơi thanh thiếu niên. Bởi lẽ, tuổi nhỏ thường chưa có đủ suy nghĩ và hành động đúng đắn, chưa phân biệt đúng sai nên hay bắt chước những người xung quanh một cách gần như thieus chọn lọc. hơn thế nữa thì cái xấu thường hay bị lôi cuốn vì có lợi trước mắt.
Thực vậy, trong gia đình nếu ông bà, cha mẹ là những tấm gương gần gũi nhất, nêu ông bà cha mẹ mẫu mục thì con chau sẽ hiếu thảo ngoan hiền. Chính tấm gương sáng đó sẽ là đèn chiêu sáng cho con cháu học tập theo. Ngược lại, nếu gia đình không có nề nếp thi con cháu ít nhiều chịu ảnh hưởng. Khi đến trường thì học sinh gần gũi với thầy cô, bạn bè. Nêu ở gần một bạn chăm ngoan, học giỏi thì sẽ học tập dduocj những đức tính tốt của bạn. Ngược lại, chơi với một bạn lười biếng, ham chơi không lo học hành thi sẽ bị chi phối tư tưởng dân dân sẽ trở thành một cậu học trò ham chơi, lười biếng không lo học hành. Nếu không được nhắc nhở và chấn chỉnh kịp thời thì vết mực ấy sẽ lan rộng và cuối cùng học sinh có nhiều thpois hư tật xấu. Đúng thế, vết mực đen sẽ sẵn sang nhuộm đen bất cứ ai không cẩn thận và không biết né tránh, ngược lại ánh sáng se luôn chiếu soi cho ai biết tiếp xúc và rạng ngời hơn.
Trong giai đoạn hiện nay, trong thời đai mở cửa giao lưu của đất nước, nhiều gương hiếu học, con ngoan trò giỏi, tuổi trẻ thông minh, tài cao dduocj tiếp cậc với công nghệ khoa học hiện đại. Nhưng bên cạnh đo thì nhiều tệ nạn xã hội đang ngày càng gia tăng và sẽ rình rập thâm nhập vào đất nước và nhất là giới trẻ dễ bị lôi cuốn vào như game, cá độ, trộm cắp, nghiện hút….Vì vậy, chúng ta phải có ý thưc cảnh giác vớivết mục đen ấy là những thói hư tật xấu có thể lôi cuốn chúng ta. Chúng ta cần phải phấn đấu cao trong việc rèn luyện bản thân, đuổi kịp nhũng tấm gương sáng như ánh đèn chiếu sáng kia. Đặc biêt, trong việc chon bạn mà chơi chúng ta phải cẩn thận và cảnh giác, học hỏi những đức tính tốt đẹp của bạn và tránh xa những thói hư tật xấu.
Chúng ta cần hiểu rõ hơn về môi trường xung quanh, cân phải lưu ý đén bạn tốt, môi trường tốt để khỏi bị tác động xấu. Dù trong hoàn cảnh nào chunga ta cần tự chủ, tìm hiểu kỹ khi quyết định một việc một hành động nào đó thật sáng suốt để trành bị lôi cuốn vào những việc xấu. Và luôn lấy câu tục ngữ: “gần mực thì đen, gần đèn thí sáng” để làm kim chỉ nam cho moi hành động của ta.
chúc p hk tốt
