- Cuộc chiến đấu bảo vệ Thủ đô Hà Nội trong 60 ngày đêm (19/12/1946 đến ngày 17/2/1947) của Trung đoàn Thủ đô:
Khoảng 20 giờ ngày 19/12/1946, Hà Nội tắt điện báo hiệu cuộc tấn công vào quân Pháp mở đầu Toàn quốc kháng chiến. Vật cản, chiến lũy dựng lên khắp đường phố. Vệ quốc đoàn và tự vệ đồng loạt tiến công vào các mục tiêu đã định. Tại Liên khu I (khu vực trung tâm Hà Nội), dựa vào địa thế hiểm hóc, quân ta liên tục nổ súng, kiềm chế địch khi chúng tỏa ra các cửa ô. Thực hiện phương châm vừa đánh địch vừa xây dựng lực lượng, Trung đoàn Thủ đô được chính thức thành lập ngày 6/1/1947 tại Liên khu I, gồm có 3 tiểu đoàn với 2000 người. Sự ra đời của Trung đoàn Thủ đô đánh dấu bước trưởng thành của lực lượng vũ trang Hà Nội. Trung đoàn Thủ đô chiến đấu trên từng nóc nhà, căn phố với quyết tâm “Sống chết với Thủ đô” và ý chí “Cảm tử cho Tổ quốc quyết sinh”. Nhiều trận đánh diễn ra ác liệt từ ngày 10-13/2/1947. Địch cho máy bay ném bom, nã pháo dữ dội vào trận địa của Trung đoàn Thủ đô ở các phố Hàng Cót, Hàng Lược, Hàng Giấy, Hàng Khoai. Nhiều công sự, ụ chiến đấu của ta bị hỏng, 74 Hoa kiều bị bom địch sát hại, một số chiến sĩ và đồng bào bị thương. Ngày 14/2/1947, chợ Đồng Xuân trở thành điểm quyết chiến giữa Trung đoàn Thủ đô và quân Pháp. Tại đây địch sử dụng xe tăng tấn công vào trận địa ta. Bằng các loại vũ khí thô sơ như giáo mác, dao găm, các chiến sĩ xông tới đánh giáp lá cà khiến cho nhiều tên lính lê dương phải đền mạng. Tuy nhiên, trong quá trình chiến đấu liên tục, ác liệt, chiến trường ngày càng thu hẹp, lương thực, vũ khí đạn dược đã cạn, nguồn tiếp tế bổ sung từ ngoài vào không kịp. Trước tình hình đó, Trung đoàn Thủ đô được lệnh của Trung ương rút ra ngoài, bảo toàn lực lượng kháng chiến lâu dài.
Đêm 17/2/1947, Trung đoàn Thủ đô bí mật tổ chức cuộc hành quân rút ra khỏi thủ đô, vượt đê sông Hồng qua gầm cầu Long Biên, rồi vượt sông Hồng qua Phúc Yên an toàn. Mãi đến 9 giờ sáng ngày 18/2/1947 địch mới phát hiện và cho lực lượng truy đuổi. Chúng đã bị tiểu đội Hồng Hà chặn đánh, kìm chân địch. Cả tiểu đội du kích Hồng Hà do Nguyễn Văn Nại chỉ huy đã anh dũng hy sinh. Cuộc hành quân chiến đấu rút khỏi Thủ đô Hà Nội của Trung đoàn Thủ đô sau 2 tháng chiến đấu kìm giữ và tiêu hao sinh lực địch tại chiến trường Hà Nội đã thắng lợi vẻ vang.
- Ý nghĩa: + Trải qua 60 ngày đêm (19/12/1946 đến 17/2/1947) chiến đấu anh dũng, sáng tạo và quyết liệt, Trung đoàn Thủ đô và nhân dân Hà Nội đã đánh gần 200 trận, tiêu diệt và loại khỏi vòng chiến đấu gần 2000 tên địch, phá hủy nhiều xe các loại, bắn chìm 1 ca nô, bắn rơi và phá hủy 5 máy bay, thu nhiều quân trang quân dụng, giam chân địch dài ngày để hậu phương có điều kiện tổ chức và triển khai thế trận chiến đấu lâu dài. Các cơ quan Đảng và Nhà nước di chuyển về các căn cứ, hàng chục vạn đồng bào thủ đô đã tản cư an toàn.
+ Làm phá sản bước đầu âm mưu “đánh nhanh thắng nhanh” của thực dân Pháp, cổ vũ mạnh mẽ tinh thần quyết chiến, quyết thắng của toàn dân tộc, gây thanh thế cho kháng chiến. Đồng thời để lại nhiều bài học kinh nghiệm về tác chiến phòng ngự trong thành phố và giáng một đòn mạnh vào ý chí xâm lược của kẻ thù, đặt tiền đề vững chắc cho thắng lợi trong những năm tiếp theo.
