Ngay từ những câu thơ mở đầu của bài thơ "Đồng Chí",Chính Hữu đã lí giải những cơ sở hình thành tình đồng chí thắm thiết,sâu nặng của "anh" và "tôi"-của những người lính cách mạng:
Quê hương anh nước mặn đồng chua
Làng tôi nghèo đất cày lên sỏi đá
Anh với tôi đôi người xa lạ
Tự phương trời chẳng hẹn quen nhau,
Súng bên súng,đầu sát bên đầu
Đêm rét chung chăn thành đôi tri kỉ
Đồng chí!
Thành ngữ"nước mặn đồng chua" và hình ảnh"Đất cày lên sỏi đá",giọng điệu thủ thỉ tâm tình như lời kể chuyện, cùng nghệ thuật sóng đôi,tác giả cho thấy tình đồng chí,đồng đội bắt nguốn từ sợ tương đồng cùng cảnh ngộ.Họ là những người nông dân áo vải,ra đi từ những miền quê nghèo khó-miền biển nước mặn,vùng đồi núi trung du.Ko hẹn là nên,những người nông dân ấy gặp nhau tại một điểm:lòng yêu nước.Tình yêu quê hương,gia đình,nghĩa vụ công dân thúc dục họ lên đường chiến đấu.Bởi thế nên từ những phương trời xa lạ mọi người"chẳng hẹn mà quen nhau".Giống như những người lính trong bài thơ "nhớ'của Hồng Nguyên:"Lũ chúng tôi bọn người tứ xứ-gặp nhau từ hồi ckua biêt chữ-Quen nhau từ buổi "một,hai"-Súng bắn ckua quen-Quân sự mươi bài-Lòng vẫn cười vui kháng chiến".Trong môi trường quân đội,đôn vị thay cho mái ấm gia đình,tình đồng chí thay cho tình máu thịt.Cái xa lạ ban đầu nhanh chóng bị xoá đi.Sát cánh bên nhau chiến đấu,càng ngay họ càng cảm nhận sâu sắc về sự hoà hợp,gắn bó giữa đồng đội cùng chung mục đích và lí tưởng cao đẹp:'súng bên súng,đầu sát bên đầu".Hình ảnh sóng đôi,các từ điệp"súng","đầu",giọng điệu trở nên tha thiết, trầm lắng như nhấn mạnh tình cảm gắn bó của người lính trong chiến đấu.Họ đồng tâm,đồng lòng cùng nhau ra trận đánh giặc đẻ bảo vệ đất nước,quê hương,giữ gìn nền đọc lập,tự do,sự sống còn của dân tộc-"Quyết tử cho tổ quốc hi sinh".và chính sự đồng cảm,đồng lòng và hiểu nhau đã giúp các anh gắn bó với nhau,cùng sẻ chia mọi gian lao thiếu thốn của cuộc đời ng lính:"Đêm rét chung chăn thành đôi tri kỉ".Từ gian khó,hiểm nguy,tình cảm trong họ đã nảy nở và họ đã trở thành những người bạn tâm giao,tri kỉ,hiểu nhau ,sâu sắc,gắn bó thành đồng chí.Hai tiếng :"đồng chí" kết thúc khổ thơ thật đặc biệt,sâu lắng!Nó như một nốt nhạc làm tưng bừng sáng cả đoạn thơ,là điểm hội tụ,nơi kết tinh của bao tình cảm đẹp mà chỉ có thời đại mới:tình giai cấp,tình đồng đội,tình bạn bè trong chiến tranh.