Sự xuất hiện hai xu hướng bạo động và cải cách ở Việt Nam đầu thế kỷ XX chứng tỏ các sĩ phu tiến bộ
xuất phát từ những truyền thống cứu nước khác nhau. chịu tác động của những bối cảnh thời đại khác nhau. có những nhận thức khác nhau về kẻ thù của. chịu ảnh hưởng của những hệ tư tưởng mới khác nhau dân tộc.