Nội dung lý thuyết
Các phiên bản kháca) Định nghĩa: Viết bài văn kể lại một trải nghiệm đáng nhớ là kể lại một việc làm, một hoạt động, một tình huống,… mà người viết đã trực tiếp trải qua. Trong bài viết, người kể thường xuyên “tôi” – ngôi thứ nhất.
b) Để kể lại một trải nghiệm đáng nhớ, các em cần lưu ý:
- Xác định một sự việc, một tình huống hoặc hoạt động đáng nhớ mà em đã trực tiếp trải qua hoặc tham gia.
Ví dụ: một chuyến tham quan, một lần mắc lỗi,…
- Ghi lại các chi tiết cụ thể gắn với địa điểm, thời gian, con người, hành động, suy nghĩ, cảm xúc,…
Ví dụ: Có thể hình dung về một trải nghiệm đã qua của Dế Mèn trong văn bản Bài học đường đời đầu tiên như sau:
Sự việc | Nhân vật | Bối cảnh | Cảm xúc, thái độ của “tôi” |
Sang chơi nhà Dế Choắt. | - “Tôi” | Cái hang của Dế Choắt (một “ngôi nhà” tuềnh toàng, được làm rất sơ sài, dễ bị phát hiện). | Tự đắc, khinh khỉnh, coi thường Dế Choắt; không “bận tâm”, thờ ơ trước lời đề nghị giúp đỡ của Dế Choắt. |
Trêu chị Cốc. | - “Tôi” | Một buổi chiều, “tôi” ra đứng cửa hang, xem hoàng hôn xuống, thấy chị Cốc đậu gần cửa hang. | Tự đắc, xấc xược, coi thường chị Cốc. |
Chứng kiến cái chết của Dế Choắt. | - “Tôi” | Ở cửa hang nhà Dế Choắt, chị Cốc không nhìn thấy ai ngoài Dế Choắt nên đã nghĩ Dế Choắt chính là kẻ đã trêu mình. | Hốt hoảng, hối hận, ăn năn. |
- Ghi lại bài học hoặc kinh nghiệm mà em rút ra được sau trải nghiệm đó.
Ví dụ: Bài học mà Dế Mèn đã rút ra trong trải nghiệm “đường đời đầu tiên”.
“…ở đời mà có thói hung hăng bậy bạ, có óc mà không biết nghĩ, sớm muộn rồi cũng mang vạ vào mình”
Bài tập: Viết bài văn (khoảng 2 trang) kể lại một chuyến đi đáng nhớ của em.
a) Chuẩn bị
- Đọc và xác định yêu cầu của bài tập về kiểu bài, nội dung và dung lượng bài viết.
- Nhớ lại một chuyến đi có nhiều kỉ niệm của em.
- Xem lại ảnh về chuyến đi (nếu có).
b) Tìm ý và lập dàn ý
- Tìm ý bằng cách đặt ra và trả lời các câu hỏi như:
+ Chuyến đi diễn ra trong hoàn cảnh nào (đi với ai, tham quan hay đi du lịch, khi nào, đi đâu)?
+ Chuyến đi diễn ra như thế nào (gặp ai, nhìn thấy gì, có hoạt động nào, có chuyện gì đáng nhớ,…)?
+ Cảm xúc, thái độ, ấn tượng của em trong chuyến đi như thế nào?
- Lập dàn ý: lựa chọn các ý đã tìm được và sắp xếp theo ba phần của bài văn. Tham khảo cách lập dàn ý sau:
+ Mở bài: Nêu khái quát về chuyến đi đáng nhớ mà em muốn kể.
Cuộc sống hiện đại cuốn chúng ta vào guồng quay cùng sự phát triển nhộn nhịp khiến ta đôi khi buông lơi những mối quan hệ tưởng chừng như rất quan trọng trong một khoảng thời gian nào đó. Chỉ đến khi gặp lại họ, một cách tình cờ, ta mới thấy bản thân đã mất đi những gì.
+ Thân bài:
Chuyến đi ấy là phần thưởng mà bố mẹ dành cho tôi sau một năm dài nỗ lực học tập khi thành công đỗ vào một trường cấp 2 trọng điểm của tỉnh với điểm số khá cao.
Chuyến đi được diễn ra vào giữa tháng 7, gia đình tôi quyết định trốn ánh nắng chói chang của mùa hè đất Bắc để đến với không khí trong trẻo, mát mẻ của Đà Lạt. Trước khi ghé Đà Lạt, cả gia đình tôi bay đến Nha Trang để thăm một vài người bạn của bố. Đây cũng là lần đầu tiên tôi được trải nghiệm cảm giác đi máy bay. Nhìn từ cửa sổ, những đám mây trắng trẻo, bồng bềnh chưa bao giờ gần tôi đến thế. Cứ ngỡ như có thể vươn tay ra mà chạm vào chúng, mà cảm nhận chúng một cách trọn vẹn nhất. Bay đến Nha Trang, chúng tôi được thiết đãi rất nhiều thứ đặc sản miền Trung như bánh canh, hải sản, bánh xèo,… Nha Trang cũng là một vùng đất mới lạ nhưng nó vẫn đem đến cho tôi cảm giác thân thuộc bởi tôi cũng được sinh ra ở vùng biển. Những thứ như hải sản, cát trắng, biển xanh,… đều khá quen thuộc đồi với tôi. Vậy nên điều tôi háo hức nhất vẫn là chuyến đi đến Đà Lạt sau 2 ngày lưu lại nơi này.
Nhà tôi thuê một chiếc taxi để trải nghiệm đường rừng từ Nha Trang đến Đà Lạt. Đường rừng chưa được cải thiện nhiều, đường rất gồ ghề khó đi. Nhưng bỏ qua những trở ngại ấy, tôi đắm chìm vào những cánh rừng bạt ngạt, xanh mướt. Gần đến Đà Lạt rừng càng dày đặc, không khí cũng dễ chịu hơn. Tôi còn nghe thấy cả tiếng chim lảnh lót hót vang khu rừng đem lại cảm giác bình yên chưa từng có. Ở thành phố bây giờ rất khó kiếm tiếng chim hót vì chúng bị chiếm hết những ngôi nhà xanh để xây dựng đô thị, nhà cao tầng, chung cư… Tôi thích Đà Lạt cũng vì cái lẽ đó. Tôi thích khung cảnh bình yên và nhẹ nhàng.
Cả nhà tôi dành 3 ngày để ở lại Đà Lạt và trải nghiệm thành phố của tình yêu này. Chúng tôi đi thăm vườn hoa, trải nghiệm chợ đêm Đà Lạt và thử đi ngựa rồi đi xe đạp quanh thành phố. Đà Lạt yên bình và nhẹ nhàng lắm. Ở Đà Lạt, chúng tôi được trải nghiệm cái mà người ta gọi là “một ngày bốn mùa”. Sáng như mùa xuân, trưa như mùa hè, chiều mang hơi thở mùa thu và tối lạnh như chớm đông. Tối nào tôi cũng đòi bố mẹ đến chợ đêm vì tôi yêu thích trải nghiệm ẩm thực nơi đây với sữa chua dâu, sữa đậu, bánh canh, bánh tráng nướng,… Nhưng có một trải nghiệm mà tôi không thể quên, đó là gặp được bạn cũ của mình ở đó. Ánh là người bạn thân thời câp 2 của tôi. Chúng tôi đã trải qua 4 năm cấp 2 với biết bao trải nghiệm cùng nhau từ vui đến buồn. Chúng tôi đã từng hứa sẽ trở thành bạn thân cho đến mãi về sau. Vậy mà cuối cùng, Ánh lại không đỗ vào ngôi trường mơ ước của chúng tôi. Còn tôi, khi vào môi trường mới và có chút áp lực về việc phải giữ vững phong độ học tập, vô tình đã quên mất người bạn ấu thơ này. Cho đến khi bất ngờ gặp Ánh tại hội chợ, cô bạn cũng đi du lịch ở đây vào dịp này, tôi chợt sững người lại. Chúng tôi nhìn nhau rất lâu trước khi có thể mở lời chào nhau. Mọi thứ trở nên gượng gạo, ngượng ngùng cứ như thể những con người mới quen nhau lần đầu. Cuối cùng, bọn tôi xin phép bố mẹ để cùng đi với nhau một lúc. Chúng tôi ngồi lại, kể cho nhau nghe về cuộc sống trong thời gian vừa rồi. Ánh có nói một câu khiến tôi rất đau lòng “Tớ thấy cậu vui vẻ với những người bạn mới quá nên tớ ngại làm phiền cậu”. Ôi chữ “phiền”! Tôi đâu có ngờ được sự vô tâm của mình đã khiến bạn mình đau lòng như thế. Tôi ân hận vô cùng vì sự việc ấy. Chúng tôi đã ngồi bên nhau rất lâu, nói với nhau những điều giấu trong lòng và quyết định làm hòa. Kết thúc chuyến đi, chúng tôi về cùng nhau và từ đó vẫn giữ mối quan hệ thân thiết đến bây giờ.
+ Kết bài:
Chuyến đi vừa rồi đã mang lại cho tôi nhiều điều. Nó mang lại những giây phút giải trí thoải mái sau quãng thời gian học tập căng thẳng. Nó mang lại những kiến thức về văn hóa, địa lí,… về vùng đất mới. Nhưng đặc biệt, nó tìm lại cho tôi một tình bạn đẹp. Tôi nhận ra rằng: Không có điều gì có thể phá vỡ tình bạn ngoài sự vô tâm của bản thân. Tôi mong muốn có được nhiều thời gian hơn với Ánh, có thể là trong một chuyến đi mới, để có thể lưu giữ tình bạn này. Mong rằng tất cả mọi người hãy quan tâm hơn đến những người xung quanh mình để không phải hối hận như tôi đã từng.
c) Viết
- Dựa vào dàn ý đã lập về viết bài văn kể lại một chuyến đi đáng nhớ.
- Lưu ý:
+ Sử dụng các từ ngữ thể hiện được trình bày thời gian hoặc diễn biến sự việc; các từ láy, từ tượng hình, tượng thanh để đặc tả được các sự vật, hiện tượng, hoạt động được đề cập; chú ý các từ liên kết giữa các phần, các đoạn.
+ Thể hiện những cảm xúc và suy nghĩ của bản thân một cách chân thực, tự nhiên.
d) Kiểm tra và chỉnh sửa
- Kiểm tra:
+ Kiểm tra về nội dung: xem nội dung bài viết đã đúng với yêu cầu của đề bài và dàn ý chưa.
+ Kiểm tra về hình thức: rà soát lỗi về chính tả, ngữ pháp, dùng từ, viết câu, liên kết đoạn, hình thức của từng đoạn,…
- Chỉnh sửa:
+ Đánh dấu những chỗ mắc lỗi.
+ Nêu cách sửa chữa các lỗi.