Nghị luận về một bài thơ, đoạn thơ

NGHỊ LUẬN VỀ MỘT BÀI THƠ, ĐOẠN THƠ

I. Nghị luận về một bài thơ

1. Tìm hiểu đề bài

a.Tìm hiểu đề

- Yêu cầu về nội dung: bức tranh thiên nhiên và tâm trạng của chủ thể trữ tình.

- Yêu cầu thể loại: phân tích bài thơ.

- Dẫn chứng: bài thơ Cảnh khuya.

b.Lập dàn :

 Mở bài

- Hoàn cảnh ra đời: Bài thơ ra đời vào những năm đầu của cuộc kháng chiến chống Pháp.

- Giá trị nội dung và nghệ thuật bài thơ.

 Thân bài

- Bức tranh thiên nhiên:

+ Có tiếng suối trong, ánh trăng, cây cổ thụ, hoa...

+ Nghệ thuật: so sánh

=>Cảnh đêm trăng núi rừng về khuya rất đẹp đẽ, thơ mộng mang đậm màu sắc cổ điển.

- Hình ảnh chủ thể trữ tình: một chiến sĩ cách mạng nặng lòng lo nỗi nước nhà.

 - Giá trị nghệ thuật: bài thơ vừa  đậm chất cổ điển vừa mang tính hiện đại.

+Yếu tố cổ điển: thể thơ Đường luật, thi liệu.

+Yếu tố hiện đại: Hình ảnh nhân vật trữ tình :Lo nỗi nước nhà, sự phá cách trong hai câu cuối.

* Nhận định về giá trị nội dung và nghệ thuật :

Kết bài:

- Bài thơ thể hiện sự hài hoà giữa tâm hồn nghệ sĩ và ý chí chiến sĩ.

- Là một trong những thi phẩm xuất sắc của thơ ca thời chống Pháp.

2.Các bước làm bài nghị lụân về một bài thơ:

-Bước 1: Đọc kĩ, cảm nhận chung về tác phẩm: bài thơ nói về vấn đề gì? Tình cảm của tác giả như thế nào?

-Bước 2: Tìm hiểu sâu tác phẩm ở 2 phương diện: nội dung và nghệ thuật ( chú ý phân tích từ ngữ, hình ảnh, chi tiết nghệ thuật tiêu biểu)

-Bước 3: Lập dàn ý theo các luận điểm đã tìm được.

-Bước 4: Dựa vào dàn ý, viết thành bài văn.

II. NGHỊ LUẬN VỀ MỘT ĐOẠN THƠ:

1.Tìm hiểu đề bài:

a.Tìm hiểu đề:

- Hoàn cảnh ra đời bài thơ

    - Khí thế  chiến đấu hào hùng, sôi động            

- Cách sử dụng thể thơ lục bát điêu luyện.

b.Lập dàn ý:

Mở bài:

- Giới thiệu chung về bài thơ : hoàn cảnh ra đời.

- Giới thiệu đoạn thơ: xuất xứ đoạn thơ, nội dung cơ bản.

Thân bài;

- 8 câu đầu:Quang cảnh chiến đấu sôi động ở VBắc.

+Nhiều lực lượng tham gia kháng chiến: bộ đội hành quân, dân công tiếp viện, đoàn xe ô tô quân sự…

+Con đường hành quân sôi nổi, náo nức, , khí thế mạnh mẽ, hào hùng.

+ Các biện pháp tu từ ,so sánh ,trùng điệp.

+Từ láy tượng hình, tượng thanh; Hình ảnh thơ sinh động, gợi cảm..

+Giọng thơ hào hùng, sôi nổi.

=> Khí thế chiến đấu sôi nổi, hào hùng.

- 4 câu sau: Nhớ lại niềm vui khi tin chiến thắng của mọi miền đất nước tiếp nối báo về.

-Nghệ thuật: tác giả điêu luyện trong việc sử dụng thể thơ lục bát:

- Nhận định chung:một đoạn thơ hay, nội dung và nghệ thuật đậm chất sử thi.
Kết bài: Đoạn thơ thể hiện không khí cuộc kháng chiến chống Pháp của nhân dân ta một cách cụ thể và sinh động.

2.Các bước làm bài nghị luận về một đoạn thơ

-Các bước tiến hành tương tự như nghị lụân một bài thơ.

-Lưu ý thêm :

+ Vị trí đoạn thơ.

+ Ý nghĩa đoạn thơ ( chú ý đặt đoạn trong chỉnh thể cả tác phẩm )

+ Dạng đề thường gặp: Ghi nhớ - sgk.