Hướng dẫn soạn bài Hoán dụ

SOẠN BÀI HOÁN DỤ

1.Hoán dụ là gì ?

Câu 1

- Áo nâu: chỉ người nông dân

- Áo xanh: chỉ người công nhân

- Nông thôn: chỉ những người sống ở nông thôn

- Thị thành: chỉ những người sống ở thị thành

Câu 2

Các từ này có mối quan hệ gần gũi với nhau:

- Áo nâu gợi liên tưởng tới những người nông dân sống ở nông thôn

- Áo xanh là nét đặc trưng gợi liên tưởng tới những người công nhân sống ở thị thành ( trong thời kì Đổi mới của nước ta)

Câu 3

   Tác dụng : tăng sức gợi hình, gợi cảm, đồng thời tạo sự hàm súc cho câu.

2.Các kiểu hoán dụ

Câu 1

- Bàn tay: chỉ bộ phận con người dùng để lao động, cầm nắm, nó tượng trưng cho sức lao động, người lao động chân chính

- Một, ba: Biểu thị số lượng cụ thể, xác định, ở đây chỉ sự hợp lại của các cá thể, tập thể tạo ra sức mạnh chung

- Đổ máu: là thương tích, mất mát, hi sinh, ở đây biểu thị chiến tranh bắt đầu xảy ra.

Câu 2 

- Câu a biểu thị mối quan hệ giữa bộ phận với cái toàn thể

- Câu b biểu thị mối quan hệ giữa cái cụ thể với cái trừu tượng

- Câu c biểu thị quan hệ dấu hiệu của sự vật với sự vật

Câu 3  Một số kiểu quan hệ tạo ra phép hoán dụ :

   - Lấy vật chứa đựng để gọi vật bị chứa đựng.

   - Lấy một bộ phận để gọi toàn thể.

   - Lấy cái cụ thể để gọi cái trừu tượng.

   - Lấy dấu hiệu của sự vật để gọi sự vật.

3.Luyện tập

Câu 1 

a. Làng xóm ta (chỉ người nông dân): quan hệ giữa cái chứa đựng và cái bị chứa đựng;

b. Mười năm (chỉ thời gian trước mắt), trăm năm (chỉ thời gian lâu dài): quan hệ giữa cái cụ thể và cái trừu tượng;

c. Áo chàm (chỉ người Việt Bắc): quan hệ giữa dấu hiệu của sự vật và sự vật;

d. Trái Đất (chỉ những người sống trên trái đất – nhân loại nói chung): quan hệ giữa cái chứa đựng và cái bị chứa đựng.

Câu 2 

   - Giống : Gọi sự vật hiện tượng này bằng tên sự vật hiện tượng khác.

   - Khác :

       + Ẩn dụ : dựa trên sự tương đồng không phải hiển nhiên.

   Ví dụ : Người Cha mái tóc bạc.

       + Hoán dụ : dựa trên mối quan hệ gần gũi.

   Ví dụ : Những cây bút tài năng → Ý nói các nhà văn tài năng.